Z wudaća: septembera 2018

Što su personalne namjety na čole frakcije CDU hišće hódne, hdyž staj je sakski krajny předsyda a ministerski prezident Michael Kretschmer abo zwjazkowa předsydka a kanclerka Angela Merkel zapodałoj? To so prašeš po wčerawšimaj wólbomaj frakciskeho předsydy w Berlinje a Drježdźanach. Wězo su tajke wólby demokratiski proces a napřećiwny kandidat cyłu proceduru wožiwi. We woběmaj padomaj pak rozsudźi so wjetšina křesćanskodemokratiskich zapósłancow za generacisku změnu: Za Christiana Hartmanna nad Łobjom a za Ralpha Brinkhausa nad Sprjewju. Zawěsće budźe wětřik sylniši, kotryž Angeli Merkel z frakcije zwjazkoweho sejma mjezwoči duje. Abo je to hižo započatk kónca wěčneje doby Merkel w kanclerskim zarjedźe? Za saksku CDU je situacija wo wjele prekerniša: Dezaster lońšich wólbow zwjazkoweho sejma nima so při klětušich wólbach krajneho sejma wo­spjetować. Hač je Hartmann nětko prawy muž, ma so dopokazać. Axel Arlt

Drježdźansko-Mišnjanske a Zhorjelske biskopstwo zlemjenej

Drježdźany/Zhorjelc (SN). „Mje je to zlemiło a mi to njesměrnje boli: Ja so za to hańbuju, zo su duchowni a rjadnicy čłowjesku dostojnosć dźěći, młodostnych a škitancow z nohami teptali“, zdźěli Drježdźansko-Mišnjanski biskop Heinrich Timmerevers hladajo na wčera wozjewjenu studiju znjewužiwanja njepołnolětnych přez měšnikow, diakonow a rjadnikow. Biskopstwo chce konsekwentnje pady rozrisać, kotrež samozrozumliwje zhromadne dźěło statnych zarjadow zapřija.

Waršawa (JBR/SN). Po cyłej Pólskej protestuja nadal přećiwo reformam knježerstwa, kotrež ma wjele ludźi za dwělomne. Na jara originelne wašnje čini to Komitej škita demokratije (KOD). Wobydlerska iniciatiwa wumjetuje knježerstwu łamanje konstytucije – zakładneho zakonja kraja. Njedawno woblečechu aktiwisća KOD na Waršawskim Hrodowym naměsće postawu krala Zygmunta III. běłu košlu z napisom „KONSTYTUCJA“. Zo bychu statuwu krala docpěli, kotraž steji 22 metrow wysoko, trjebachu wulki twarski kran. „Kral za nami steji!“, akciji přihłosujo wótře wołachu.

Tež dalše pomniki kraja dóstachu běłu košlu, tak na přikład figura Neptuna – romskeho krala morja – w starym měsće Gdańska. W Kielcach woblečechu sympatizanća iniciatiwy KOD pomnik Henryka Sienkiewicza, lawreata Nobeloweho myta za knihu „Quo vadis“ (Dokal dźeš). Runje napis na košli a titl Sienkiewiczoweje knihi tworitej zmysłapołnu namołwu „Dokal dźeš, konstitucija“.

Akcija košlow politikarjow napomina, zo maja Zakładny zakoń Pólskeje, konstytuciju, respektować.

Wojerecy (CRM/SN). „Hižo dźensa je přibližnje 3,5 milionow hladanja potrěbnych w našim kraju žiwych. Wužadanja přiběraja. Tuž je wažne na městnje so informować a stajnje zaso struktury k optimalnemu hla­danju potrěbnych pruwować a polěpšić“, rěkaše w přeprošenju Žónskeje unije CDU w Budyskim wokrjesu na zjawny forum minjeny štwórtk do Wojerowskeho zarjadniskeho domu LebensRäume (SN informowachu). Jako bywša čłonka wuběrka za dźěło a socialne w zwjazkowym sejmje znaje Marja Michałkowa materiju hladanja a wotpowědne zakonje dosć derje. Wažne pak je tohorunja jich přesadźenje w jednotliwych zwjazkowych krajach runje tak kaž jich dalewuwiće na přitomnostne a přichodne wužadanja.

Runje tak kaž tamne kulturne cyłki pyta tež serbski folklorny ansambl Wudwor wobstajnje dorost. Tohodla wuhotowachu minjenu sobotu w Chróšćanskej Jednoće dźěłarničku za dorost. Dohromady 20 holcow a hólcow 5. do 7. lětnika nazwučowa tam dwě reji, kotrejž na kóncu předstajichu. A při tym mějachu wočiwidnje wjele wjesela. Foto: Feliks Haza

Łaz (AK/SN). Nimale 90 domjacych družin hribow pokaza minjenu njedźelu a zawčerawšim wustajeńca biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty we Łazowskim Domje Zejlerja a Smolerja. Ranger Herbert Schnabel wopytowarjam jednotliwe družiny rozłoži. Nimo mnohich dalšich zajimcow stej sej přehladku tež šulerjo 6. lětnika Łazowskeje wyšeje šule wobhladali.

„Pola hribow je najwažniše, zo prawje wjele z nich znaješ. Wopytowarjo móžachu so wo mnohostronskosći domjacych družin hribow wobhonić. W Sakskej je 7 000 družin hribow dopokazanych. Sam znaju něhdźe 300“, praji Herbert Schnabel. Hromadźe ze swojimi kolegami bě wón hriby w Dubjanskim lěsu, wokoło Hućinjanskich a Tranjowskich hatow kaž tež w Dubrjenskim bahnu namakał. Paleta sahaše wot prawaka hač k smorži. „Nětko w nazymje, hdyž je zaso trochu dešća, so hribowe lěto hakle započnje. Předewšěm oktober budźe za hriby zawěsće hišće dobry měsac“, měni Herbert Schnabel.

Na česć Korle Bohuwěra Šěcy, serbskeho wučerja a w fachowych kruhach daloko připóznateho přirodowědnika Łužicy kónc 19. a spočatk 20. lětstotka, bu dnja 25. žnjeńca tohole lěta wopomnjenski kamjeń při bywšej Rachlowskej šuli wotkryty. Z fotom tohole podawka, pokazowacy prawnučkaj wučerja, wědomostnika a publicista sobuiniciator počesćenja, dr. Ludwig Ela, předsyda Rachlowskeje Domowinskeje skupiny, njedawno na spočatku swojeho přednoška před seniorami tudyšeje katolskeje tachantskeje wosady na wony dźeń skedźbni.

Słona Boršć (SN). Jako bě čłon Słonoboršćanskeje dobrowólneje wobory lětsa w januaru po puću k zasadźenju, poča so wón ze swojim awtom na hładkej dróze suwać. Jězba skónči so na Słonoboršćanskej dróze při swjatym křižu. Młody šofer so na zbožo njezrani, zornowcowy stołp křiža pak so do wjacorych kruchow rozłama. Mjeztym je křiž zaso sporjedźeny, za čož je so wjesnjan Georg Müller wosebje zasadźił. Tak móža njedźelu, 30. septembra, w 14 hodź. křiž znowa poswjećić. K tomu su wšitcy wobydlerjo přeprošeni. Při křižu pozastanu tohorunja putnicy na Jakubowym putniskim puću. Za ze­mrětych ze Słoneje Boršće, kotrychž ně­hdźe hač do lěta 1880 na Budyskim Mikławšku pochowachu, bě křiž stajnje posledni postrow, hdyž ćah žarowacych zemrěteho k poslednjemu wopočinkej přewodźeše. Foto: Georg Müller

Bjez spěchowanja njemóže zarjadniski zwjazk swoje twarjenje ponowić

Pančicy-Kukow (SN/MWj). Wjacore tydźenje a měsacy je zhromadźizna zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe wo tym rěčała, kak móhli swoje zarjadniske twarjenje w Pančicach-Kukowje přetwarić, zo bychu sobudźěłaćerjo lěpše wuměnjenja a wobydlerjo lěpši serwis měli. Na swojim wčerawšim posedźenju dyrbjachu zastupjerjo pjeć sobustawskich gmejnow nětko słyšeć, zo je planowany přetwar drje na dlěši čas z blida, jeli nic scyła. Přičina je, tak předsyda Měrko Domaška, zo jako zarjadniski zwjazk žane spěchowanje za tajku naprawu njedóstanu.

Pokradnjene awto namakali

Rakecy. Wosobowe awto typa BMW 318i, kotrež bě so před tydźenjomaj z garaže w Běłej Wodźe zhubiło, su zawčerawšim w Rakecach namakali. Wobydlerjej bě 27 lět stare jězdźidło bjez čisłow napadnyło. Po tym zo kriminalisća awto přepytachu, móžachu je wobsedźerjej wróćić.