Z wudaća: póndźela, 08 oktobera 2018

póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Altmaier: Wo poćahi wojować

Moskwa (dpa/SN). Hladajo na napjatosće mjez Němskej a Ruskej hospodarski minister Peter Altmaier (CDU) namołwja, nitku dialoga njepřetorhnyć. „Dyrbimy wo mjezsobne poćahi wojować“, rjekny wón sobotu wječor k zahajenju Pětrohródskeho dialoga w Moskwje. „Smy susodźa a mamy zhromadne stawizny. Wuchadźejo z toho dyrbitej wobaj krajej dialog pěstować. Jenož, hdyž mjez sobu rěčiš, móžeše problemy rozrisać.“

Altmaier rěčeše wo „njejednorych časach“ w poćahach mjez Němskej a Ruskej. Po přiswojenju połkupy Krim přez Rusku 2014 a konflikta na wuchodźe Ukrainy dla su němsko-ruske poćahi napjate. EU bě z hospodarskimi sankcijemi reagowała. Němski předsyda Pětrohródskeho dialoga Ronald Pofalla wumjetowaše ruskemu knježerstwu destruktiwnu politiku. Tež wón naspomni aneksiju Krimy a konflikt na wuchodźe Ukrainy.

Ruski předsyda Pětrohródskeho dialoga Wiktor Zubkow na to pokaza, zo njeje Ruska Krim anektowała, ale zo stej so wobě „znowa zjednoćiłoj“.

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Wo narodnej identiće rěčeli

Interkulturny tydźeń we Wojerecach so z mjeńšinami zaběrał

Wojerecy (AK/SN). Wuznaće k maćernej rěči a k swójskej identiće žada sej zmužitosć, kuražu a wutrajnosć. To je facit diskusijneho wječorka, kotryž wotmě so minjeny štwórtk we wobydlerskim centrumje na Piwarskej hasy we Wojerecach. Zhromadnje ze Serbskim institutom w Budyšinje a Choćebuzu a z Choćebuskej wotnožku rěčneho centruma WITAJ bě Kulturna fabrika na zarjadowanje pod hesłom „Mjeńšiny w nacionalsocializmje“ přeprosyła. Wjace hač dwaceći zajimcow je přichwatało. Rozmołwny wječork bě jedna z cyłkownje 13 akcijow interkultur­neho tydźenja we Wojerecach.

Na nim pokazachu tež lěta 2016 nastaty krótkofilm „Zmij“ Angele Schusteroweje, kotryž rozestaja so z ćežkim połoženjom Serbow w nacionalsocialistiskej diktaturje. Wot lěta 1937 bě serbska rěč w šulach a zjawnym žiwjenju zakazana. „Chcemy k filmej nětko wučbne materialije zdźěłać, kotrež móžemy dołhodobnje za projekty wužiwać. Kónc lěta maja wone hotowe być“, Angela Schusterowa rozłoži.

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Hymnu spěwać

Wšojedne hdźe a hdy – zanošuja-li serbsku hymnu „Rjana Łužica“, mje huška a móžu jenož mjelčo sobu spěwać. Tekst a melodija mje jimatej – sym hnuta. Zańdźeny pjatk na mytowanskim zarjadowanju Domowiny w Budyšinje je pak so mi njejapcy šija zadźernyła. Nimale na samym kóncu žurle sedźachu přećeljo Serbow z Čěskeje, mjez nimi tón dźeń z čestnym znamješkom Domowiny mytowanaj Lukáš Novosad a Milan Hrabal. Při nimaj běchu Hana Novosadová, Hynek Oberhel, kiž je runja mytowanymaj čłon Towarstwa přećelow Serbow w Praze, kaž tež čěskaj wučerjej Šárka Blažková a Pavel Šlechta. Serbja Čechow mytuja. Tuž je samozrozumliwe, zo sej słowjanscy susodźa do Łužicy dojědu. Je pak tež samozrozumliwe, zo Češa serbsku hymnu spěwaja? Za nich po zdaću haj. Nětko chcyła rady wědźeć, kelko Serbow móže čěsku hymnu „Kde domov můj“ sobu spěwać. Ja nic. To chcu nachwatać. Milenka Rječcyna

wozjewjene w: Towarstwa
póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Prěnje koło wólbow za ANO

Praha (ČŽ/K). W Čěskej přewjedźechu kónc tydźenja prěnje koło komunalnych wólbow kaž tež nowowuzwolenja třećiny zapósłancow hornjeje komory parlamenta. Do rozsudneho koła za dwě njedźeli ma ANO jědnaće kandidatow, ODS dźesać, ČSSD pjeć a KDU-ČSL štyrjoch. Hibanje ANO premiera Andreja Babiša je tak wulce wuspěšne, njebě dźě w senaće dotal zastupjene. Wuspěšni su tež wobydlerscy demokraća (ODS). Sobu knježacy socialdemokraća (ČSSD) dyrbja porno tomu dalšu poražku znjesć – wšakomějachu 13 senatnych sydłow zakitować.

W prěnim kole komunalnych wólbow je tohorunja ANO najwuspěšniše. We wšěch wobwodnych stolicach z wuwzaćom Libereca a w někotrych srěnich městach je wone najsylniša móc, mjeztym zo maja w městačkach a gmejnach w prěnim rjedźe kandidaća najwšelakorišich regionalnych wobydlerskich iniciatiwow najlěpše wuhlady na wuzwolenje jako starosta resp. zapósłanc w parlamenće. W Praze pak je ANO wo wjetšinu přišło a skónči hakle na 5. městnje. Dobyła je tam ODS před Piratami. Wólbne wobdźělenje wučinješe 47,34 procentow.

wozjewjene w: Słowjanski wukraj
póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Tójšto kreatiwneho dožiwili

Mjeztym 12. nóc kreatiwnych hłójčkow je sobotu w Choćebuzu wulki zajim zbudźiła. Zarjadowarjo zličichu wjace hač 5 000 wopytowarjow w cyłkownje 20 institucijach a předewzaćach města. Za kulisami pohladać móžachu zajimcy tež w Carla Thiemowym klinikumje, hdźež dožiwichu pod hesłom „digitalna chorownja“ napodobnjenu operaciju. Pola energijoweho zastaraćela LEAG zaběrachu so na temu „čłowjek a mašiny“ mjez druhim z roboterami. Foto: Michael Helbig

wozjewjene w: Łužica
Duwo Canapé Cowboys je wčera na Budyskim Hłownym torhošću nazymski swjedźeń hudźbnje wobrubiło. Tomaš Kreibich­Nawka z Chrósćic a Sebastian Lebelt ze Załomja (wotprawa) měšataj ameriske zynki z němskim popom. Tójšto wobchodow pře­prošowaše w nutřkownym měsće k dundanju. Dołhu taflu na Bohatej pak je lědma štó za sedźenje wužiwał. Za to móžachu ­dźěći wšelki domjacy skót pomajkać a so na skakanskim hrodźe zabawjeć. Foto: Carmen Schumann

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Z dźěłom zarjadnistwa njespokojom

Hižo dlěši čas Ćišćanska wjesna rada spyta hrajkanišćo na tamnišej nawsy ponowić. Dotal so to poradźiło njeje, čehoždla we wsy njespokojnosć woby­dlerjow přiběra.

Wojerecy (AK/SN). Swoje starosće rozłoži Ćišćanski wjesny předstejićer Jens Zahrodnik na zašłym posedźenju Wojerowskeje měšćanskeje rady. „Wjesna rada je nastupajo zhromadne dźěło z městom přewšo njespokojom“, wón rjekny. Hižo dołho wojuja čłonojo rady wo nowy nastroj za hrajkanišćo. Te dźeń a bóle rozpaduje. W zašłosći su hižo wjacore dźěle wotstronili. „Lisćina njedostatkow je při přepruwowanju lěto wob lěto wjetša. ­Jeno dźakowano reparaturam měšćanskeho twarskeho zawoda tu hrajkanišćo scyła hišće je“, Jens Zahrodnik rozłoži.

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Połdra tony rybow wućahnyli

Sta wopytowarjow so za karpy, oldtimery, kisykał a smjetanu zajimowali

Bóšicy (aha/SN). Lětsa je tomu 20 lět, zo je Stanij Ryćer kupanski hat kupił, kotryž běštaj za čas NDR Bóščanska gmejna a Wětrowska šamotownja twariłoj. Wot toho časa wón tam ryby plahuje. Wčera je hibićiwy Jasčan šěsnaty raz na zjawne wułójenje rybow z hata přeprosył.

Hižo dopołdnja witachu tam sta ludźi, jako Bóščanscy dujerjo k zazběhej zahudźichu. Rybarjo na to syć wupołožichu a předstajichu zajimcam, kak z małym kranom stajnje 75 kilogramow rybow ze syće do bazenka pušća. Wopytowarjo móžachu so wo dobrym słodźe karpow na městnje přeswědčić. Za to běštaj Mike Mißbach a Jan Ryćer do toho něhdźe sto karpow zarězałoj. Najćeši wažeše šěsć ­kilogramow. Tež wšelake dźiwinowe ­jědźe, pražene kołbaski a steaki sy sej k wobjedu we wulkim stanje popřeć móhł.

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Policija (08.10.18)

Z motorskim znjezbožił

Róžant. Zły wukónc měješe sobotu popołdnju probowa jězba 47lětneho muža z motorskim w Róžeńće. Po swójskich wuprajenjach so při jězbje nadobo zadnje koleso mašiny wotsuny. Na to zhubi wodźer kontrolu nad wodźidłom a zajědźe přez płót priwatneje ležownosće. Při wobdźěłanju njezboža pak so wukopa, zo měješe wón 1,64 promilow alkohola w kreji. Nimo toho motorske zawěsćene njebě. Zranjenjow dla dowjezechu muža do chorownje.

wozjewjene w: Policija
póndźela, 08 oktobera 2018 14:00

Z knihi dźěda čitał

Zarěč (Łu/SN). Wustajeńcu „Molowana swěca – formowana pjeršć“ z mólbami Petera Ehrlicha a z keramiku Drježdźanskeje wuměłče Rity Goldschmid su tele dny w Zarěčanskej „Konsumowej galeriji“ zakónčili. Na to je sej wobsedźer bywšeho knježeho dwora Stefan Triebs přeprosył archeologu a spisowaćela Thomasa Gerlacha, zo by z knihi wo Krabaće čitał. Dźěd Gerlacha, Drježdźanski wučer a spisowaćel Kurt Gerlach bě 1925 prěni roman wo Krabaće „Krabat – abo mała kuzłarska šula“ napisał. Po čitanju z knihi powědaše Thomas Gerlach wo swojej swójbje. Tak přitomni zhonichu, zo bě mjez jeho prjedownikami tež serbski wučer a spisowaćel Jan Bohuwěr Mučink, kotrehož dźowka bě so na Gerlacha do Drježdźan wudała. Nowy nakład knihi wo „Krabaće“ Kurta Gerlacha je lětsa wušoł. Dokelž pak je hižo rozebrany, budźe spočatk přichodneho lěta dalši nakład, Thomas Gerlach připowědźi.

wozjewjene w: Z městow a wsow

Serbska debata

nowostki LND