Z wudaća: štwórtk, 11 oktobera 2018

Wučerjo, starši hač 42 lět dyrbja so z małej přiražku spokojić

Drježdźany (SN/MiR). Swobodny stat Sakska płaći mnohim přistajenym wučerjam přichodnje měsačnje 170 eurow wjace. Wot lěta 2019 zaruči přiražku wšěm tym pedagogam, kotřiž su abo přińdu hač do toho do mzdoweje skupiny E 13. To zdźěli statny minister za kultus Christian Piwarz (CDU) zańdźeny pjatk nowinarjam. Dojednanje je dźěl 1,7 milliardow eurow wopřijaceho programa, z kotrymž chce swobodny stat přichodne lěta njedostatk wučerjow wotwobarać. Dźěłarnistwa maja to za krok do praweho směra. Sakska Lěwica kritizuje, zo polěkuje postupowanje CDU a SPD „z wjele pjenjezami přiběrajcy hubjenej naledźe mjez wučerjemi“.

Tuchwilu bych rady myška była, snano tež pawk. Potom móhła swědk rozmołwow abo mjelčenja we wučerskich stwach być. Zawěsće knježi tam tón dźeń to jedne, druhi dźeń to tamne. Wšako ćahaja nětko mjezy we wučerskich stwach. Ći jedni su priwilegowaniši – ći młódši hač 42 lět, kotřiž móža so ze zastojnikom stać – hač ći tamni. Kolegojo nad 42 lětami to nje­móža. Jich chce Sakska z přidatnymi 170 eurami na měsac změrować. Su pak to runje ći wučerjo, kiž mějachu po towaršnostnym přewróće někotre lěta mjenje hodźin dźěłać a kotřiž su přiwšěm dźěći kubłali a spěchowali kaž tež so kwalifikowali, často samo dalši studij zmištrowali. Kak tónle suk rozwjazać, tež kultus njewě. Jenož jedne wón chce: ze zawjedźenjom zastojnistwa wučerjow na Saksku wjazać. Zo knježi we wučerskich stwach eksploziwny powětr, to pak tohorunja wě. Kak jón wotpalić, ani kultus, ani myš, ani pawk njewědźa. Milenka Rječcyna

Berlin (dpa/SN). FDP žada sej, kónc lěta 2019 solidarny připłatk wotstronić. „CDU a CSU ludźi jebatej, hdyž wobžarujetej, zo soli hišće eksistuje“, rjekny městopředsyda frakcije FDP Christian Dürr ­powěsćerni dpa. Frakcija chcyše sej na dźensnišim posedźenju zwjazkoweho sejma hnydomne wothłosowanje wo kóncu soli-přinoška žadać. „Potom móže unija pokazać, hač to chutnje měni.“

Praha (ČŽ/K). Čěske hospodarstwo je w awgusće jenož wo 1,9 procentow přibyło, mjeztym zo bě to měsac do toho hišće 10,5 proc. W awtotwornjach spadny produkcija wo šěsć procentow, w chemiskej industriji wo 3,9 proc. a w farmaceutiskim přemysle wo 11,7 proc. Twarstwo zregistrowa minus 11,9 proc., po tym zo bě w juliju hišće plus 10,5 proc. docpěło. Kompjuterow a elektriskich připrawow bu porno tomu wo tójšto wjac zhotowjenych. Tole rozprawjeja medije kraja, powołace so na daty Čěskeho statistiskeho zarjada. Fachowcow wšak tole njeznjeměrnja. Njetča dźě za tym žane krizowe zjawy. Hłowna přičina je, zo su w awgusće w mnohich branšach cyłe zawody dowola dla zawrjene byli.

Dźěłowe wiki signalizuja tež hižo změnu „k lěpšemu“. Tak je so bjezdźěłnosć wot awgustowskeho 3,1 procenta pomjeńšiła na rune tři procenty. Firmy su rady ludźi přistajeli, zo móhli po skónčenju dowola znowa z „połnej paru“ produkować. „Lěćny“ september bě tež sezonowym mocam spomóžny. Dźěło pytało je 224 331 ludźi, štož je najniša septemberska hódnota wot lěta 1996.

Drětwja/Sprjejcy (JoS/SN). Hižo nětko je spóznajomne, kak so nowy, tak mjenowany Kruwjacy móst w Drětwi (Zerre) do Srjewineje łučiny jónu zarjaduje. Turisća, kotřiž budu přichodnje po kolesowanskej šćežce po puću, nańdu tu potom zawěsće mnoho rjanych motiwow. Tola cyle tak daloko hišće njeje, wšako maja twarscy dźěłaćerjo hišće tójšto činić. Spočatk septembra su woni tam wulke nošaki noweho mosta na sćežory zmontowali a wot toho časa pilnje dale twarili. Zakładne betonowe dźěła su zakónčene, statikarjo běchu hižo na městnje a su za dalše postupowanje zelenu swěcu dali. Wčera a dźensa kidachu beton, kotryž bě ze zawoda KANN z bliskeje Dubrawy (Trattendorf).

Hižo spočatk tydźenja bě předewzaće beton za dalši móst w Sprjejcach (Spreewitz) zhotowił. „Tam mnozy na to čakaja, zo je skónčnje hotowy, zo móža zaso zwisk na wokrjesnu dróhu wužiwać. Tohodla wšak steji Kruwjacy móst na druhim městnje“, wuswětla nawoda Sprjewinodołskeho hłowneho zarjada Frank Fichtner. Stary móst nad Sprjewju dźě je dale wobjězdźomny.

Katolska wosadna cyrkej w Kulowje dóstawa tuchwilu zdźěla nowe špundowanje. Za to tam sobudźěłaćerjo twarskeho zawoda z Rózborka (Rothenburg) na chódbach a we wołtarnišću po dohromady 350 kwadratnych metrach nowy estrich kidaja. Při tym předźěłuja 40 tonow pěska. Dokelž estrichej wosebitu maćiznu přidawaja, je wón hižo po 24 hodźinach twjerdy. Foto: Gernot Menzel

Tójšto twarskich projektow naraz ­tuchwilu w Bukečanskej gmejnje ­zmištruja. Někotre su samo stoprocentnje spěchowane, štož gmejnsku kasu chětro wolóža.

Bukecy (CS/SN). Wšón Něćin (Niethen) w Bukečanskej gmejnje je tuchwilu kaž twarnišćo. Po škodach wulkeje wody dla ponowjeja tam nětko dwaj mostaj, rjedźa rěčnišćo Koporčanki a saně­ruja puće. Dokelž jězdźidła móst na kromje wsy wužiwać njemóža, su hižo loni bywši ratarski puć tak zwuporjedźeli, zo dóstawaja so wobydlerjo do swojeje wsy ze směra Kołwaza (Kohlwesa). Někotři swoje jězdźidło tež na kromje wsy do směra na Pomorcy (Pommritz) wotstajeja. Za to maja tam improwizowane parkowanišćo. Móst pod Něćinskim hrodźišćom je nimale­ hotowy. Nětko dyrbja jenož hišće na woběmaj bokomaj puć přiměrić.

Z rubiznu njespokojom był

Běła Woda. Wulkeje rubizny nadźijał bě so po wšěm zdaću 13lětny hólčec předwčerawšim w Běłej Wodźe. Tam bě wón na Zahrodowej po puću a hrabny sej z wočinjeneho transportera paket. Kedźbliwy swědk pak jeho při tym wobkedźbowaše a zawoła policiju. Wot swědka na padustwo narěčane, pakostnik wočinjeny paket mjeztym preč ćisny. Najskerje so jemu dźěćace gumijowe škórnje w nim lubili njejsu. Dźakowano swědkej móžachu paket skónčnje tola hišće prawemu adresatej posrědkować.

Worklecy. Dekanatne dušepastyrstwo dźěći přeprosy šulerki a šulerjow 3. a 4. lětnika wutoru, 16. oktobra, wot 9 do 15 hodź. do Worklečanskeho Don Boskoweho domu. Tam chcedźa so ze swjedźenjom domchowanki zaběrać, sej zhromadnje a z wjeselom słódny nazymski meni zwarić a sej jón wězo słodźeć dać. Zajimcy njech přizjewja so hač do jutři­šeho pjatka pod tel. čo. 035796/88 707 abo e-mailnje pod worklecy-kise@gmx. de. Za wudawki dnja zběraja wobdźě­lenski přinošk pjeć eurow.

Programěrować wuknyć

Wojerecy. Prózdninski poskitk za dźěći a młodostnych w starobje dźesać do 15 lět ma Wojerowski kompjuterowy muzej ZCOM jutře, pjatk, wot 15.30 do 18 hodź. Tam rozłoža, kak mikrokontrolery, kotrež su w nimale kóždym elektroniskim nastroju zatwarjene, funguja. Wobdźělnicy budu tajke kontrolery sami programěrować móc. Wobdźělenje je darmotne.

Ponowjenje Kamjenskeju šulow pjenježnje hišće njerjadowane

Budyšin/Kamjenc (UM/SN). Přirjadnik Budyskeho krajneho rady Udo Wićaz sej to radšo předstajić nochce. Wón pak njemóže z wěstosću wuzamknyć, zo dojednanje ze Swobodnym statom Sakskej wo noworjadowanju dalewjeducych šulow w Kamjencu tola hišće zwrěšći. Přičina dilemy je, zo dyrbja zakonskich postajenjow dla plany za powjetšenje Lessingoweho gymnazija na Henselowej změnić, štož přidatne kóšty zawinuje. Tak žada sej šulski zakoń z lěta 2017 w zajimje inkluzije wjetše rjadowniske rumnosće, čehoždla dyrbja rumnostny program kubłanišća změnić. Twarsce njeje to žadyn problem, „je pak z přidatnymi srědkami hač do 20 procentow zwjazane“, praji přirjadnik krajneho rady Michaela Hariga (CDU). Swobodny stat drje je za cyłkowny kompleks wulkomyslne spěchowanje přewostajił, ale na zakładźe wobličenja z lěta 2015. „Za přidatne wudawki žane spěchowanje njepředleži.“ Njewotwisnje wot toho dyrbi wokrjes wjace swójskeho podźěla přewzać a jón do swojeho hospodarskeho plana zapisać.