Z wudaća: wutora, 06 nowembera 2018

wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Dulig: Z Iranom dale wikować

Drježdźany (dpa/SN). Sakski hospodarski minister Martin Dulig (SPD) chce najebać nowe sankcije USA dale z Iranom wikować. „Sym přeco hišće přeswědčeny, zo su wuslědki za blidom jednanjow a hospodarske styki prawy puć w prašenju wobchadźenja z Iranom“, rjekny politikar na naprašowanje medijow. Dulig tuž tež wonkowneho ministra Heika Maasa (SPD) podpěruje, kiž chcył z nowymi intensiwnymi rozmołwami dalšemu přiwótřenju konflikta zadźěwać a so za to zasadźeć, zo móža němske předewzaća tež přichodnje z Iranom wikować. Lěta 2016 bě Dulig z hospodarskej delegaciju Iran wopytał, zo by wikowanske móžnosće za sakske firmy w Iranje wuslědźił. Sakske eksporty do Irana su po zběhnjenju embarga lěta 2016 přiběrali, wostawaja pak na niskej runinje. Loni su twory w hódnoće 68 milionow eurow do Irana předawali. Najwažniše wuwozne twory su mašinotwarske wudźěłki.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Wola kongres

Washington (dpa/SN). Dwě lěće po wólbnym dobyću prezidenta Donalda Trumpa wola dźensa w USA nowy kongres. W połčasu wólbneje doby prezidenta maja so wšitke 435 mandatow Domu reprezentantow a 35 z cyłkownje sto městnow w senaće znowa wuzwolić. Wot­hłosowanje je zdobom ludowe wothłosowanje wo politice Trumpa. Kritikarjo jemu wumjetuja, zo je kraj ze swojej agresiwnej retoriku hłuboko pačił. Trumpowym republikanam hroža po aktualnych woprašowanjach straty w delnjej komorje parlamenta. Prěnje wuslědki wočakuja najzašo jutře rano.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Stoltenberg za dialog z Ruskej

Osnabrück (dpa/SN). Generalny sekretar NATO Jens Stoltenberg wupraja so naje­bać wobstejace napjatosće za zhromadnosć z Ruskej. „Nochcemy žanu konfrontaciju, ale dialog“, rjekny Stoltenberg nowinarjam­ w Osnabrücku. Zapad pak njesměł naiwny być a dyrbi jednotnje napřećo Moskwje wustupować. „Wot němskich politikarjow kaž Helmuta Schmidta a Willyja Brandta smy z časa zymneje wójny wuknyli, zo dyrbimy z Ruskej rěčeć“, Stoltenberg zwurazni. „Najebać wšitke politiske napjatosće so nam poradźi, politiske rozrisanja z Ruskej namakać.“ Hladajo na 100. róčnicu kónca Prěnjeje swětoweje wójny Jens Stoltenberg na to skedźbni, zo je njewobličomnosć mjezynarodneje politiki najwjetši strach za měr na swěće. „Hinak hač za čas zymneje wójny njemóžemy so dźensa na jasne wohroženje koncentrować.“ Tehdy steještej sej zapad a komunistiski blok njepřećelnje napřećo. „Dźensa su wohroženja wo wjele kompleksniše.“ Prěnja swětowa wójna bu 11. nowembra 1918 z podpisanjom přiměra skónčena.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Wučerjam rjap skrućeć

Sakska rozšěrja projekt přećiwo prawicarskemu ekstremizmej na šulach

Drježdźany (dpa/SN). Sakska chce wučerjow nastupajo wobchadźenje z hidu na wukrajnikow na šulach kubłać. Za to chcedźa modelowy projekt „Sylni wu­čerjo – sylni šulerjo“ rozšěrić, kaž kultusowy minister Christian Piwarz (CDU) wčera w Drježdźanach připowědźi. Koordinatoraj mataj so wo zwoprawdźenje projekta starać. Planowane su nimo toho dalekubłanja wučerjow, zwučowanja a natwar syće z eksternymi podpěraćelemi. Za to přizjewichu za přichodnej lěće 400 000 eurow w dwójnym etaće, kotryž chce Sakski krajny sejm kónc lěta wobzamknyć, Piwarz zdźěli.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Čehodla wšitko traje?

Zajim za rjemjeslnistwo mjez młodostnymi budźić je wažne. Powołanja skića wěsty přichod. Hač blidar, rěznik, pjekar abo elektronikar, wšitke tworja zakład za přežiwjenje ludnosće. Tež hdyž so image rjemjeslniskich powołanjow polěpša, maja dobre wukubłanske wuměnjenja wutworjene być. Zapłaćomna jězdźenka za bliskowobchadne srědki je młodo­stnym argument, hdyž so wo wukubłanske městno w zawodach požadaja. Acubijowy tiket za 48 eurow měsačnje, z kotrymž móhli wučomnicy bliskowobchadne srědki wužiwać, je jedyn z najwažnišich nadawkow wobchadnych zwja­zkow. To klinči cyle jednorje. Při­wšěm zastupjerjo zwjazkow hižo tři lěta wuradźuja, zo bychu w koaliciskim zrěčenju dojednany kubłanski tiket rozjimali. Čehodla maja wažne rozsudy stajnje dołho trać, hdyž je acubijowy tiket rjemjeslniskim předewzaćam – připódla prajene, najwažnišemu stołpej srjedźneho stawa – směrodajny? Bianka Šeferowa

wozjewjene w: Hospodarstwo
wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Němscy namórnicy w Kielu so pozběhnyli

Nazymu 1918 bližeše so kónc Prěnjeje swětoweje wójny. Kejžorska Němska bě w tym lěće něhdźe 700 000 wojakow zhubiła. Mjez padnjenymi běchu tež Serbja. Armeje zwjazkarstwa Entente mějachu 210 diwizijow, Němska chětro wosłabjene a materielnje špatnje wuhotowane 207 diwizijow. 8. awgusta 1918 zahajichu armeje Ententy sto dnjow trajacu wulkoofensiwu na zapadźe, z kotrejž stejnišća němskeho wójska přewinychu. Hižo prěni dźeń nadběha Jendźelčanow na sewjerofrancoski Amiens přełamachu dźesatki jich tankow němsku frontu, na kotruž njepřećeljo ze stami kanonow třělachu, po tym z lětadłow bomby mjetachu. 20 000 němskich wojakow tón dźeń padny. Ofensiwa wojakow Ententy zaměrnje postupowaše, jich tanki zadobywachu so dale a hłubšo do němskich stejnišćow. Wojacy kejžorskim generalam přiwołachu, zo chcedźa měr a zo jich zabija, zetkaja-li jich sami.

wozjewjene w: Róčnica
wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Čěska ma 29. městno

Praha (ČŽ/K/SN). Swětowy ekonomiski forum (WEF) je konkurencykmanosć 140 krajow zwěsćował. W jeho studiji steji Čěska­ na 29. městnje, z čimž je so wo dwě polěpšiła. Z něhdyšich socialistiskich krajow je wona zdobom najlěpje placěrowana. Čěska docpě 71,1 dypk ze sto móžnych. Najwyše hódnoćenje maja USA z 85,6 dypkami, sćěhujetej Sin­ga­pur z 83,5 a Němska z 82,8 dypkami. Přepytowanje konkurency­kmanosće wotmě so tónkróć po nowej metodźe, reflektowacej bóle digitalnu transformaciju ekonomije. Studija WEF wujewja, zo zawostawa Čěska na polu opti­skeho kontaktowanja z internetom, štož je technologija přichoda. Zakład přirunanja tworješe dwanaće faktorow, wopřijace mjez druhim infrastrukturu, kubłanje, strowotnistwo, efektiwnosć dźěłowych wikow, inowaciju, wulkosć wikow, transparentnosć a wukonliwosć knježerstwa.

Tabulka konkurencykmanosće ma po USA, Singapurje a Němskej slědowacy rjad: 4. Šwicarska, 5. Japanska, 6. Nižozemska, 7. Hongkong, 8. Wulka Brita­niska, 9. Šwedska, 10. Danska, 29. Čěska, 37. Pólska, 41. Słowakska, 48. Madźarska.

wozjewjene w: Słowjanski wukraj
Něhdźe 30 maćerjow a nanow chowancow Ralbičanskeje pěstowarnje je minjenu sobotu na tamnišim hrajkanišću lisćo hrabało a njerodź plěło. Dale dotwarichu něhdźe 50 metrow dołhi pućik na hrajkanišćo. Za to rozwozy Frank Wjesela tak mjenowany kamjentny­ próšk, kotryž staj Roberto Krawc (nalěwo) a Frank Šołta (naprawo) zrunałoj. Foto: Alfons Handrik

wozjewjene w: Łužica
wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Dóstanu bórze tež spěšny internet

Radwor (SN/MkWj). Najwjetši infrastrukturny projekt Budyskeho wokrjesa a po wšej Němskej dotal jónkrótne předewzaće su wčera w Radworju zahajili, byrnjež hišće nic oficialnje: wutwar spěšneho interneta. Wobydlerjo běchu na žurlu hosćenca „Meja“ prošeni, zo bychu wo na­drobnosćach předewzaća zhonili. Mi­njene tydźenje měješe kóždy wobsedźer domu składnosć, za přizamknjenje ze škleńčno­nićowym kablom so přizjewić. Zatwar kabla hač do domu njeje za wobydlerjow ze žanymi kóštami zwjazany, su-li so přizjewili. Zwjazk a Sakska wšitko zapłaćitej. Kóšty projekta wučinjeja wjace hač sto milionow eurow.

Wobydlerjo zhonichu wčera tohorunja wo hoberskich dimensijach přede­wzaća. Tak dyrbja twarske firmy na wjace hač 1 700 kilometrach nowy kabl kłasć, štož wotpowěduje wšej nadróžnej syći wokrjesa. Přizamknyć chcedźa 25 000 domjacnosćow. Do plana přiwzali su tež 117 šulow. Kónc lěta 2020 změja wšitcy wukonity spěšny internetowy přizamk.

wozjewjene w: Łužica
wutora, 06 nowembera 2018 13:00

Znamjo hłubokeho zmyslenja

Chorhoj Hodźijskich wohnjowych wobornikow znowa žohnowana

Baćoń (CK/SN). Njech sej čłonojo dobrowólneje wohnjoweje wobory mjez sobu pomhaja a so z kóždeho zasadźenja strowi domoj nawróća. Tele přeće hraješe na Božej mši w Baćonju njedźelu wosebitu rólu. Zo w prěnjej ławce ludźo w módrej uniformje wobornikow sedźachu, njebě runjewon wšědne. Třo kameradojo stejachu z chorhoju Hodźijskeje gmejnskeje wobory při dupje. Před 20 lětami běchu chorhoj w Hodźijskej ewangelskej cyrkwi poswjećili, a to na samsnym městnje před dźesać lětami wobnowili. Na wurazne přeće młodych wobornikow wospjetowachu žohnowanje nětko w Baćońskej katolskej cyrkwi.

wozjewjene w: Łužica

Serbska debata

nowostki LND