Z wudaća: srjeda, 07 nowembera 2018

Podstupim (dpa/SN). Zastaranje ze surowiznami steji w srjedźišću wčera zahajeneje třidnjowskeje konferency w Podstupimje. Na njej wobdźěleja so wjacori politikarjo, mjez nimi zwjazkowy minister za hospodarstwo Peter Altmaier (CDU) a zastupowacy ministerski prezident Ruskeje Aleksej Gordejew. Temje stej mjez druhim wudobywanje brunicy we Łužicy a wjele diskutowany nowy płunowód mjez Ruskej a Němskej w Baltiskim morju. Při tym chcedźa tež wuslědźić, hač móže Němska Ruskej při přirodoškiće pomhać a hač móža z nowymi technologijemi zemske pokłady w składźišćach wudo­bywać, hdźež to dotal rentabelne njebě.

Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) je hosći hižo wčera witał. Na dźensnišej podijowej diskusiji chcychu so sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU), Reiner Haseloff (CDU) ze Saksko-Anhaltskeje a Bodo Ramelow (Lěwica) z Durinskeje wobdźělić. Zarjadowanje organizował je Němsko-Ruski surowiznowy centrum, kotryž chce hospodarstwo krajow splesć.

Wobchadne ministerstwo chce wotrězk Drježdźany–Zhorjelc wutwarić

Budyšin/Berlin (CS/SN/MkWj). Po wčerawšim rozsudźe zwjazkoweho ministerstwa za wobchad nastupajo elektrifi­kaciju železniskeje čary mjez Drježdźanami a Zhorjelcom je serbski zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman optimistiski, zo so planowany elektriski wutwar čary zwoprawdźi. To je na naprašowanje Serbskich Nowin hišće raz potwjerdźił. Wobchadne ministerstwo bě zdźěliło, zo chcedźa dwaj sakskej wobchadnej projektaj na lisćinu najwažnišich předewzaćow zapisać, štož faktisce rěka, zo je financowanje předewzaćow zaručene. Při tym jedna so wo nowu železnisku čaru mjez Drježdźanami a Prahu po Rudnych horinach ze 26 kilometrow dołhim tunlom a wo elektrifikaciju železniskeje čary mjez Lipskom a Kamjenicu. Jeničce za nowu čaru do Prahi chcedźa na němskim boku 1,5 miliardow eurow nałožić. Železniski wotrězk Drježdźany–Zhorjelc njebě spočatnje w tym zwisku naspomnjeny. Pozdźišo wšak rěkaše, zo ma so jeho elektrifikacija čary z wosebiteho fondsa zapłaćić.

Pokiwy za wobchadźenje z němskimi turistami je nižozemski turistiski zwjazk w pomjeznej kónčinje Drenthe wudał. Tak poručeja, Němcow tež němsce narěčeć. Nižozemski akcent wopytowarjo ze susodneho kraja rady słyša. Dalši pokiw: Němcy njelubuja překwapjenja. Woni chcedźa do skazaneje stwy zaćahnyć a do žaneje druheje. Rady maja němscy hosćo informacije wo stawiznach kaž tež wo kraju a ludźoch. Wulku wažnosć kładu woni na wěstotu, dowěru a profesionalnosć, w směrnicach dale rěka.

Pozdatnje wotrězanej porstaj je 15lětny w durinskim Sonnebergu w parkowanskim domje namakał a policiju informował. Jako zastojnicy přijědźechu, nje­móžachu žanej tajkej porstaj namakać, město toho pak wotkusnjenej želejowej bananje. Tej bě młodźenc mylnje za wotrězanej porstaj měł.

Reakcije na wčerawše wozjewjenje ze zwjazkoweho ministerstwa za wobchad a digitalnu infrastrukturu běchu samsne: Je zahubne, zo njejsu tam elektrifikaciju železniskeju čarow Drježdźany–Zhorjelc–pólska hranica a Choćebuz–Zhorjelc jako prioritnej zarjadowałoj. Spěšnje bě rěč wo zanjechanju Łužicy. Dospołny, w interneće wozjewjeny dokument ministerstwa „Pohódnoćenje předewzaćow za wutwar železniskich čarow potencielneje potrjeby“ pak wopřiješe w zadnim dźělu za Łužicu tež pozitiwnu powěsć. Mjenowanej čarje stej tam namjetowanej za wosebity program elektrifikacije, předewzaća z koaliciskeho zrěčenja unije a SPD. Wo nim chce etatowy wuběrk zwjazkoweho sejma hižo jutře rozsudźić. W Berlinje njejsu potajkim dospołnje na Łužicu zabyli. Wobě łužiskej čarje pomhatej dźěry we wobstejacej elektrifikaciji železnicy přewinyć. Tak su šansy dobre, zo wurosćetej z dweju namjetow krutej projektaj. Dokumenty hač do kónca čitać so tuž wudani. Axel Arlt

Někak wšitko zwisuje, tak husto rěka, maš-li komplikowane prašenja wobjednać. A na to zaso slěduje – rezignujo mjez potrjechenymi a wotwobarajo mjez zamołwitymi –, zo hladajo na kompleksnosć njeje ze spěšnymi a jasnymi wotmołwami ličić. Jeli pak sej wěcne nuzowanja dokładnišo wobhladaš, wopokazuje so tón abo tamny pokiw jako nanuzowane myslenje a někotražkuli njejasna pozicija jako strach před jasnym rozsudom.

Wobdźělnicy akcije we wobłuku lětušeho reformaciskeho dnja w Prožymju su hinak postupowali. Hižo za čas bo­hosłužby w cyrkwi, na kotrejž wobdźěli so nimale 40 wjesnjanow a hosći, staj fararjej­ Hans-Christoph Schütt a Burkhard Behr wuzběhnyłoj, zo dźe přeco zaso wo triadu měra, sprawnosće a zachowanja stwórby, wuwitu w 1980tych lětach w ekumeniskim wobłuku. Burkhard Behr wě jako nawoda centruma za dialog a změnu Ewangelskeje cyrkwje Berlin-Braniborska-šleska Hornja Łužica, kak hłuboko su hladajo na ćežke problemy Łužicy njedowěra a stare rany zakorjenjene.

Praha (ČŽ/K/SN). Organizacija Romea ma stipendijowy program, z kotrehož pomocu z pjenjezami a dalšimi podpěrnymi naprawami dźěćom z njezamóžnych romaskich swójbow wjetšu zdźěłanosć zmóžnja. Znowa spožčichu jón 60 młodym Romam. Direktor orga­nizacije­ Zdeněk Ryšavý rjekny, zo njeń­dźe jenož wo pjenjezy, ale wo wobšěrniše móžnosće zdźěłowanja.

Stipendij, lětnje 14 000 krónow (ca. 540 eurow), dóstawaja šulerjo srjedźnych a wyšich šulow. „Wupłaćamy kóžde poł lěta połojcu sumy hladajo za tym, hač přijimar pjenjezy hłownje za swoje zdźěłowanje wužiwa“, Ryšavý praji. Wuraznje wón přispomni, zo wobsahuje stipendij nimo pjenjez dalše aktiwity. Mjez druhim „dźe wo móžnosće dowukubłanja a ewentualnje wo kursy cuzych rěčow“.

Managerka stipendijoweho programa Jitka Votavová widźi hłowny plus w nawjazanju a hajenju kontaktow. Najlěpje wobkedźbować je to po jeje sudźenju w kónctydźenskich zetkanjach raza „baruvas“. Słowo woznamjenja w roma­šćinje „rosćemy“. Na tajkich zarjadowanjach čerpaja wobdźělnicy z nazhonjenjow druhich.

Na lětušim Budyskim hodownym štomje, kotryž steji wot póndźele na Hłownym torhošću, budu so lětsa prěni raz Ochranowske hwězdy błyšćić a nic hižo jednore žehlawki kaž zašłe lěta. Dźensa započachu Burkhard Böhme a jeho kolegojo nimale 50 hwězdow připrawjeć. Lětuše 635. Wjacławske wiki traja wot 30. nowembra hač do 23. decembra. Foto: SN/Maćij Bulank

Łaz (AK/SN). Kónc lěta 2021 ma Hórni­kečanski jězor w dalokej měrje dosaně­rowany być. Zaměr Łužiskeje a srjedźoněmskeje towaršnosće hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) je, zo ma jězor w kupanskej sezonje 2022 zaso přistupny być. To podšmórny wotrjadnik LMBV Gerd Richter na wčerawšim posedźenju Łazowskeje gmejnskeje rady.

W minjenych měsacach mějachu na wulkim twarnišću hnydom wjacore starosće. Sudniskeho jednanja dla so saněrowanske naprawy wo sydom měsacow přesunychu. Nimo toho njemóžachu mašinu za zhusćenje zemje dlěši čas zasadźić, dokelž bě w jězoru přemało wody. Mjeztym zo na wjacorych wotrězkach runočasnje­ dźěłaja, je wobłuk při zwjazkowej dróze B 96 nětko hotowy.

Budyšin (CS/SN). Meblowy wobchod Budyskeho wokrjesneho zwjazka Carity ma swój nowy domicil nětko na Naměsće přećelstwa ludow w Budyskej Strowotnej studni njedaloko kupnicy Kaufland. Do toho bě wón zaměstnjeny w Löblein-centeru na južnej kromje města. Tam pak bě wobchod prosće přewotležany, rozłožuje jednaćel Budyskeje Carity Andreas Ošika. Wosrjedź Strowotneje studnje móhło wjace ludźi do njeho załožić.

W němskim mjenje „Ritas Möbel“ chowa so mjeno Caritas. Kuchnje, kamory, křesła, elektriske nastroje a wjele dalšeho je myslene za ludźi ze snadnymi dochodami, potajkim za přijimarjow Hartza IV a Baföga abo za seniorow ze skromnej rentu. Z wotpowědnymi po­dłožkami dóstanu woni kartku, z kotrejž móža sej meble za symbolisku mału płaćiznu kupić. Wone pochadźeja wot wobydlerjow, kotřiž je hižo njetrjebaja a je Caritas darmotnje přewostajeja. Sobudźěłaćerjo mebloweho wobchoda je pola darićela wotewzaja a pozdźišo tež kupcej dowjezu.

Dohromady maja we wobchodźe šěsć sobudźěłaćerjow, kotřiž za swoje dźěło wotrunanje 1,30 eurow na hodźinu dóstawaja.

Hodźij. Na zjawne zarjadowanje wo wo­znamje wjesnych mjenow přeprosy Domizniske towarstwo Hodźij sobotu, 10. nowembra, w 14 hodź. do tamnišeho towarstwoweho­ domu na Debrikečanskej dróze 8. Přeprosyli su sej prof. dr. Bernda Könitza z Lipšćanskeje uniwer­sity. Referent je so hižo za čas studija w Praze z wjesnymi mjenami zaběrał a wotwodźuje wuwiće najwjetšeho dźěla wjesnych mjenow z jich słowjanskeho wuchadźišća. Tuž lubi to jara zajimawe zarjadowanje być, zdźěli předsyda domizniskeho towarstwa Peter Beer.

Awtor předstaji knihu

Budyšin. „Schlesische Metamorpohosen – Ethnografie Görlitzer Identitätserzäh­lungen nach 1990“ rěka kniha Roberta Lorenza, kotruž předstaji wón štwórtk, 8. nowembra, w 19.30 hodź. w Budyskej Smolerjec kniharni. Po lěće 1990 je wu­znaće k šleskej identiće w Zhorjelcu a wokolinje wulki rozmach dožiwiło. W swojej knize podawa so awtor na slědy tuteje identity w zašłosći a přitomnosći. Zajimcy su wutrobnje přeprošeni.