Z wudaća: wutora, 04 decembera 2018

Adwent z překwapjenkami

Budyšin. Hladajo na dźesaćlětne wobstaće Budyskeho wokrjesa su sej zamołwići wosebitu adwentnu překwapjenku přemyslili a krótke epizody nahrawali. Tak nastachu štyri krótkowideja, z kotrychž su prěni nětko wozjewili. Tón wěnuje­ so korjenjam regiona. Widźeć stej serbskej nałožkaj jutrowne jěchanja a čerpanje jutrowneje wody.

Andrej Bitow njeboh

Moskwa. Spisowaćel Andrej Georgjewič Bitow je wčera 81lětny zemrěł. Sobuzałožerjej literarno-disidentskeho sowjetskeho almanacha Metropol bě hač do doby pjerjestrojki zakazane zjawnje publikować. 1991 sta so wón z prezidentom nětko ruskeho PEN-centruma. Najznaćiša kniha mjez druhim z mytomaj Platonowa a Móst Berlin wuznamjenjeneho awtora je roman „Puškinowy dom“.

Kelko wobydlerjow budźe 2100?

Z nowym jězbnym planom někotre mjeńše a wjetše změny za sobujěducych

Budyšin/Niska (SN/BŠe). Z nowym jězbnym planom wot 9. decembra so hladajo na bliskowobchadne zwiski něštožkuli změni. Často jedna so wo mjeńše změny, kaž su to přesunjenje jězbnych časow abo puće linijow, hdźež su přichodnje přidatne zastanišća předwidźane. Dokładnje wobhonić móža so sobujěducy na internetnych stronach wobchadneho zaměroweho zwjazka Hornja Łužica-Delnja Šleska (ZVON). Prawdźepodobnje najwjetšu změnu pak dožiwja pasažěrojo mjez Wojerecami a Zhorjelcom. Tam budźe zaso ćah Wuchodoněmskeje železnicy ODEG jězdźić. Wčera su nowowutwarjenu čaru w Niskej oficialnje wotewrěli, hdźež dóstachu nimo zastupjerjow politiki a komunow kaž tež zamołwitych Němskeje železnicy dalši zajimcy mjez druhim dohlad do wobšěrneje twarskeje naprawy, za kotruž běchu cyłkownje 520 milionow eurow nałožili.

Budyšin (CRM/SN). Kaž magnet skutkowaše přeprošenje Serbskeho ludoweho ansambla na sobotny komornohudźbny program w Röhrscheidtowej bašće. Připowědźeny bě koncert „Agua e vinho“ ze słowjanskim duwom. Słowjanskaj gi­taristaj, to rěkaše mjezynarodnje k naj­lěpšim swojeje generacije słušacy słowjenski interpret a zdobom komponist Nejc Kuhar a 14lětny Serb Matteo Hórnik z Měrkowa, tuchwilu šuler Weimarskeho elitarneho gymnazija Belvedere.

Njewočakowano wjele naprašowanjow dla přepołožichu zarjadowanje krótkodobnje z bašty na žurlu SLA. Intendantka domu Judith Kubicec přewza moderaciju, zapřija do njeje tohorunja wiolinistku Moeko Sugiura a steješe tež wosobinsce za dirigentskim pultom. A bě wjeselo, kak derje wědźeše Matteo tež we fachowej serbsko-němskej rozmołwje wobstać a něštožkuli wosobinskeho na skromne wašnje přeradźić.

Wučerjo-wolejbulisća Serbskeho gymnazija Budyšin (na wobrazu w čornych cholowach a zelenych košlach w hrě přećiwo hosćićelej z Chrósćic) su wčera wječor tradicio­nalny Mikławšowy turněr Sportoweje jednotki Chrósćicy w tamnišej „Jednoće“ dobyli. Na wubědźowanju šěsć wólnočasnych mustwow přesadźichu so pedagogojo ze sprjewineho města přećiwo ST 1922 Radworjej, Mustwu 1296, Viktoriji Worklecy, SJ Chrósćicam a Žołto-módrym Kulow. Přichodny z dohromady šěsć wolejbulowych­ turněrow wólnočasnych cyłkow budźe spočatk noweho lěta w Ku­lowje. Foto: Tomaš Šołta

Město Wojerecy prócuje so wo to, swojim­ wobydlerjam atraktiwne a moderne žiwjenske poměry skićić. K tomu słuša wězo tež spěšny internet. Nětko je měšćanska rada směrodajnemu pućej­ přihłosowała.

Wojerecy (AK/SN). We Wojerecach a měšćanskich dźělach ma so přichodnje spěšny internet wysokeje kwality zmóžnić. Tohodla planuja měšćanske hospodarske zawody Wojerecy tzwr (SWH) kupić šěrokopasmowu komunikacisku towaršnosć Schulze. Po předstawach ma so předewzaće stoprocentnje jako dźowka do SWH zarjadować a na šěrokopasmowu towaršnosć Wojerecy zwr přemjenować. To wobzamknychu měšćanscy radźićeljo na swojim zašłym posedźenju.

Budyšin (SN). W Budyskim wokrjesu hrozy chudoba w starobje, a to we wjetšim rozměrje hač dotal wočakowane. Toho­ boji so dźěłarnistwo Žiwidła, po­žiwadła a hosćency (NGG). 34 000 dźěłopřijimarjow w Budyskim wokrjesu by wuchadźejo ze swojeje dźensnišeje mzdy jenož rentu pod statnym zakładnym zawěsćenjom dóstało. A to, bychu-li so po 45 dźěłowych lětach na wuměnk podali. Kaž dźěłarnistwo NGG informuje, je 27 procentow dźěławych w Budyskim wo­krjesu wot toho potrjechenych.

Próh za „Hartz IV w starobje“ wučinja w Budyskim wokrjesu aktualnje 704 eura měsačnje. Při tym su bydlenske kóšty wobkedźbowane. To wuchadźa z rentoweje analyzy Hannoverskeho PESTEL-instituta, hdźež wuhódnoćichu za dźěłarnistwo NGG hamtske statistiki.

Woteběra-li přerězna renta hač do lěta 2030 na jenož hišće 43 procentow dochodow, móhła ličba wot chudoby wohroženych rentnarjow w Budyskim wo­krjesu přichodnje jasnje rozrosć. Wědomostnicy rěča potom wo 40 000 ludźoch z rentu pod statnym zakładnym zawěsćenjom po 45 přinoškowych lětach.

Brüssel (dpa/SN). Wobchadni ministrojo Europskeje unije su so na naprawy dojednali, dźěłowe wuměnjenja wodźerjow nakładnych awtow zasadnje polěpšić. Za samsne dźěło na samsnym městnje měli samsnu mzdu płaćić, zdźěli awstriski wobchadny minister Norbert Hofer dźensa rano w Brüsselu. Nimo toho chcedźa šoferam přichodnje zakazać, w šoferowej kabinje přenocować. Takle chcedźa šefow wozydłowniskich předewzaćow nuzować, za nich nóclěh w hotelu skazać.

Dawki najprjedy raz njezwyša

Paris (dpa/SN). Přiwótřaceho so konflikta z protestnym hibanjom „žołtych lacow“ dla chcył francoski ministerski prezident Édouard Philippe wjele diskutowane zwyšenje dawkow na bencin a diesel wusadźić. To rozprawja francoska powěsćernja AFP, powołaca so na knježer­stwowe kruhi. Oficialne wobkrućenje dotal njepředleži. Dawki chcychu we wob­łuku ekologiskeje dawkoweje reformy klětu zwyšić. Protesty „žołtych lacow“,­ kotrež běchu k namócnosćam w Parisu wjedli, mějachu tu swój zakład.

Etat Italskeje wotpokazany

Nimale wšědnje dochadźa w Gazaskim pasmje k protestnym akcijam přećiwo Israelej. Při tym młodźi Palestinjenjo mjezu k Israelej­ nadběhuja, kaž tule při morju w sewjernym dźělu Gazaskeho pasma. Palestinjenjo mjetaja kamjenje, israelscy wojacy reaguja ze sylzopłunom a wótrotřělcami. Ći su wčera štyrjoch protestowacych zatřělili. Foto: dpa/Stringer

Planowana změna zakonja je nawal na danske stawnistwa zawinowała. Gmejny maja telko naprašowanjow, zo dyrbja tójšto porow z wukraja wotpokazać. Danska je mjez wukrajnikami wosebje woblubowana, dokelž tam njepruwuja, hač njeje mandźelstwo snano jenož alibi, zo móhli so wukrajnicy do EU dóstać. To chcedźa nětko změnić. Wot klětušeho ma centralny zarjad – a nic kaž dotal gmejny – papjery požadarjow pruwować. Nimo toho zwyša popłatk za stawnisku ceremoniju.

Za wjace hač 300 pyšenych hodownych štomow na statoku su swójbje w delnjosakskim Rintelnje rekordne wopismo přepodali. Swójba Jeromin dyrbi hižo w septembru započeć štomy pyšić, zo by k hodam hotowa była. Lětsa steji w domje na bywšim burskim statoku 316 jědlow. Za nje trjebaja wjace hač 300 swěčkowych rje­ćazow a 42 000 kulow.

Drježdźany (SN). W Sakskim krajnym sejmje w Drježdźanach stej so wčera Radźe za serbske naležnosće Sakskeje a Braniborskeje zhromadnje schadźowałoj. Prezident krajneho sejma Matthias Rößler je cyłkownje dźesać čłonow wobeju radow witał, wuzběhujo kulturnu bohatosć serbskeho ludu a prócu wo zachowanje serbskeje rěče, kotraž je we woběmaj krajomaj škitana.

Předsydaj serbskeju radow Torsten Mak a Marja Michałkowa chwaleštaj prawidłownu wuměnu hladajo na zakonske ramikowe wuměnjenja k dalewuwiću serbskeje rěče a kultury. W srjedźišću wuradźowanjow steještej trěbnosć a wukubłanje serbskorěčnych wučerjow a kubłarjow. Wšitcy běchu sej přezjedni, zo njedosaha za wučerskim dorostom jeničce na gymnazijomaj w Budyšinje a Choćebuzu pytać, ale zo měli tež fachowe gymnazije a dobrych wyšich šulerjow zapřijeć. To hodźało so ze spěchowanskimi stipendijemi podpěrać.