Z wudaća: wutora, 04 decembera 2018

Brüssel (dpa/SN). Ruska ma „poslednju šansu“ dóstać, ranjenje wotbrónjenskeho zrěčenja INF – štož NATO jej wumjetuje – tola hišće skorigować a so nowych atomarnych raketow srjedźneje distancy wzdać. Wonkowni ministrojo aliancy chcychu so na swojim dźensnišim zetkanju w Brüsselu na zhromadnu poziciju dojednać, zo Ruska ze swojimi nowymi raketami zrěčenje rani, kotrež tajke rakety poprawom zakazuje. Konsekwency pak chcedźa hakle wobzamknyć, dyrbjała-li Ruska namołwu ignorować a rakety spěšnje njezniči. Tak zdźěli to powěsćernja dpa do zetkanja po informacijach wobdźělnikow.

Njedyrbjała-li Moskwa ke kompromisam zwólniwa być, móhli USA zrěčenje z lěta 1987 wupowědźić a zaso nowe rakety wuwiwać, powołujo so na politisku podpěru čłonskich statow NATO. Te wšak běchu USA dotal pohonjeli zrěčenje dodźeržeć, zo njeby k nowemu atomarnemu napřemobrónjenju dóšło.

Ruska tukanja wotpokazuje, skedźbnjejo na to, zo USA same zrěčenje ranja.

Krajny zjězd CDU wotměty – třo kandidaća za předsydu CDU so předstajili

Lipsk (dpa/SN). Sakska CDU měri so z ćežišćemi kubłanje, spěšny internet a wu­twar šulow na wólbne lěto 2019. Za tute centralne nadawki w swobodnym staće chce krajne knježerstwo wjace hač tři miliardy­ eurow nałožić. To je krajny šef CDU a sakski ministerski prezident Michael Kretschmer na krajnym zjězdźe strony minjenu sobotu w Lipsku připowědźił. Nimo toho chcedźa hospodarsku móc kraja zesylnić. „Njeměli so prašeć, kak chcemy žiwi być, ale wot čeho chcemy žiwi być“, wón wuzběhny.

Kretschmer zakitowaše naprawu krajneho knježerstwa, po 28 lětach wučerjam w Sakskej zaso status zastojnika spožčić. „Tych, kotrychž wukubłujemy, dyrbimy tež pohnuć, zo w našim kraju wostanu.“ Čołowe znamki (Kopfnoten) chce sakska CDU dale wobchować. Nimo toho chce spěšny internet we wjesnych kónčinach kaž tohorunja program za wu­twar šulow a pěstowarnjow zwoprawdźić. „Powěsće, zo so sta ludźi podarmo wo městno w pěstowarnjach prócuja, je dospołnje njeakceptabelne połoženje“, Kretschmer potwjerdźi.

Wosom lět dołho je trało, a 520 milionow eurow cyłkownje běchu za to nałožili. Nětko móža sobujěducy moderny a spěšny zwisk RB64 mjez Zhorjelcom a Wojerecami zaso wužiwać. Cyłkownje 55 kilometrow dołhu dwukolijowu čaru su wčera oficialnje přepodali; a kaž ministerski prezident Michael Kretschmer zwurazni, ma wona jako měznik nadregionalny wu­znam. Tajki pak ma tež zwisk mjez Zhorjelcom a Drježdźanami! W sakskej stolicy dźě su mnohe industrijne předewzaća zaměstnjene. Bjezdwěla maja ze Siemensom a Bombardierom tajkej tež w Zhorjelcu. Přiwšěm njeje zwisk přeco hišće elektrifikowany. Hladajo na twarski čas a wobjim inwesticijow, kotrež su trěbne (hlej nowu čaru RB64), drje budźemy na to hišće dołho čakać dyrbjeć. Potrjecheni měli tuž dale sćerpnosć měć a so nadźijeć, zo ju tež industrijne předewzaća maja. Za Łužicu jako hospodarski region je to prosće prajene blamaža. Bianka Šeferowa

Prěni sinfoniski koncert Serbskeho ludoweho ansambla w tutej hudźbnej dobje w nimale dospołnje wobsadźenym Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle njeběše bjezdwěla jenož wuspěch, ale woprawdźita hwězdna hodźina.

Budyšin (CRM/SN). Za mnohich koncertnych wopytowarjow běše minjeny štwórtk najwažniše prašenje, kak drje so sinfoniska twórba klasiskeje moderny Jana Rawpa „Suita Budissin“ pod dirigatom mjezynarodnje znateje Judith Kubicec tónraz poradźi. Kaž wot mnohich wočakowane, běše wothłós euforiski. To njepłaćeše jeno za wašnje prezentowanja Rawpoweje kompozicije, ale tohorunja za wostatne tři twórby.

Młody Jan Rawp spisa suitu na hornjołužisku stolicu Serbow w stilu, kiž bě nowum w hudźbnych stawiznach našeho ludu. Twórbu přiwzachu z hordosću a wjeselom jako wulki chwalospěw na město. Što w njej tči, drje so hakle nětkle tak prawje pokaza. Kubicec wšak jenož njedirigowaše. Ně, wona zamó z notoweho materiala hudźbu tworić, kotraž je płaćiwa a jara skutkowna. Tak nasta z orchestrom žiwy wobraz wo měsće, kiž dźě rěkaše hač do lěta 1868 němsce Budissin.

Na zwjazkowej dróze B 96 pola Chasowa dóńdźe wčera wokoło 20.45 hodź. k wobchadnemu njezbožu, při kotrymž so dwě wosobje ćežko zraništej. Z Budyšina přijěducy wodźer Opela bě w prawej křiwicy, w kotrejž je spěšnosć na 70 km/h wobmjezowana a přesćehnjenje zakazane, druhe awto z wulkej spěšnosću přesćahnył. Napřećo přijěduceho awta dla storhny wón swoje jězdźidło na prawy bok, potorhny wobchadnu taflu a so přećisny. Wohnjowi wobornicy dyrbjachu wobě wosobje z ćežkej techniku z dospołnje skóncowaneho Opela wuswobodźić. Ćežkozranjeneju dowjezechu do chorownje. Zwjazkowa dróha bě dlěje hač hodźinu zawrjena. Foto: Toni Lehder

Michael Isensee z Němskeho chlěboweho instituta a Worklečanski pjekar Michael Šlapa (wotlěwa) staj wčera w Kamjencu wosuški wjacorych Kamjenskich a wokolnych pjekarnjow pruwowałoj. Posudźowałoj staj wonaj mjez druhim wonkowny napohlad, wonkownu worštu, mjechkosć ćěsta, kak wosušk wonja a nic na kóncu aroma. Foto: Feliks Haza

Kaž kóžde lěto su k zahajenju kulturneje zymy w Chróšćanskej putniskej hospodźe minjenu sobotu wustajeńcu wotewrěli. Tónraz pak njepokazuja tam molowane wobrazy wuměłca, ale historiske pohladnicy ze serbskich wsow.

Chrósćicy (SN/MWj). Něhdźe 80 pohladnicow z wobšěrneje zběrki Šunowčana Gerata Šmelinka debi nětko zarjadowansku rumnosć Chróšćanskeje putniskeje hospody. Z rozmołwy putniskeje maćerje Moniki Gerdesoweje ze 64lětnym zahorjenym a wěcywustojnym zběrarjom pohladnicow móžeše nimale 20 wopytowarjow zhonć, hdźe běchu spočatki jeho hobbyja a kotre žadnostki so w jeho ně­hdźe tysac pohladnicow wopřijacej zběrce chowaja. W přehladce je nimale kóžda wjes mjez Šunowom a Pančicami-Ku­ko­wom zastupjena.

Awta a sćěny pomórali

Běła Woda. Swoju „wuměłsku žiłku“ na polu grafitow su njeznaći minjeny kónc tydźenja na wjacorych městnach w Běłej Wodźe zjawnosći předstajili. Žadyn dobry wothłós pak móranja cuzych našli njejsu. Woni měrjachu so na štyri wosobowe awta a zawostajichu na nich njedefinujomne znamjenja. Tajke wuhladachu wobydlerjo tež na sćěnach wjacorych bydlenskich domow. Cyłkowna škoda njeje hišće zwěsćena.

Podróšenje přirunujo z druhimi komunami znjesliwe

Hamor (AK/SN). Z wjacorymi naprawami Hamorska gmejna na swoje napjate hospodarske połoženje reaguje. Spočatk přichodneho lěta rozrosće sadźba za ležownostny dawk B wot 415 na 420 procentow, z čehož nadźija so gmejna přidatnych dochodow 8 000 eurow. To su gmejnscy radźićeljo na swojim wčerawšim posedźenju wobzamknyli. Ležownostny dawk B runa so nětko sakskemu přerězkej. Ale tež ležownostny dawk A kaž tohorunja přemysłowy dawk drje přichodnje po­dróša, rjekny radźićel Horst Janack (Lěwica).

Hižo druhi raz zwyša radźićeljo lětsa staršiski přinošk za žłobik, pěstowarnju a hort. W meji mjenowachu jako přičinu změnjeny hladanski kluč a stupace personalne wudawki. W přihotach na dwójny etat 2019/2020 dyrbja nětko na napjate hospodarske połoženje komuny reagować. „Žłobikowe městno na přikład płaći za jedne dźěćo wob měsac 1 015 eurow. Z toho zarunaja kraj a starši po 200 eurach. Gmejna sama płaći na dźěćo 600 eurow“, rozłoži nawoda hłowneho zarjada Arian Leffs. „Ze snadnym zwyšenjom nětko spytamy, etat zaso zrunać.“

Kedźbu, skupinarjo!

Pančicy-Kukow. Čłonojo Domowinskeje skupiny Pančicy-Kukow njech njezabudu na swoju adwentničku jutře, srjedu, we 18 hodź. w Pančičanskej Starej hospodźe. Dokelž budu tam knihi Ludoweho nakładnistwa Domowina na předań, budźe to dobra składnosć, sej tón abo tamny hodowny darik wobstarać.

Porěčitaj wo hupaku

Stróža. Cyle w znamjenju hupaka (Wiedehopf) steji přednošk jutře w 19 hodź. w Stróžanskim Domje tysac hatow. Marko Zieschewski z Njeswačanskeje ptakoškitneje stacije a ranger w biosferowym rezerwaće Hornjołužiska hola a haty Herbert Schnabel porěčitaj wo tym, kak je so zajimawy ptačk dźakowano mnohim přirodoškitarjam w biosferowym rezerwaće zaso rozmnožił. Zdobom póńdźe wo prašenja, kotre žiwjenske wuměnjenja hupak trjeba, kotre srědki su ludźo za jeho rozmnoženje zasadźili a što je za přichod planowane. Zastup płaći dwaj euraj, potuńšene euro.

Ćišinu w sebi spóznać