Z wudaća: wutora, 15 januara 2019

wutora, 15 januara 2019 13:00

Krótkopowěsće (15.01.19)

Iniciatiwa dyrbi so radźić

Flensburg. Iniciatiwa Minority SafePack wo zlěpšenje prawow narodnych mjeńšin wostanje ćežišćo skutkowanja FUEN. Předewšěm měri so organizacija na wólbny bój za EU-parlament, zdźěli jeje prezident Loránt Vincze. Schleswigsko-holsteinski ministerski prezident Daniel Günther (CDU) je dalšu pomoc přilubił a wuzběhnył, zo dyrbi so iniciatiwa radźić.

Młodźinska wobora dźesać lět

Ralbicy. Křesćan Janca je nowy naměstnik nawody Ralbičanskeje wohnjoweje wobory. Na njedawnej hłownej zhromadźiznje přesadźi so wón přećiwo třom dalšim kandidatam. Nawoda wobory Achim Měrćink přednjese statistiku lońšich zasadźenjow a informowaše wo přichodnych terminach. Tak hotuja so na dźesaćlětne wobstaće młodźinskeje wobory. Přijimali su nimo toho dweju noweju čłonow.

Posledni nutřkokrajny lět

wozjewjene w: Krótkopowěsće
Kónc přichodneho tydźenja ptački zaso po cyłej Łužicy kwasuja. Wosebje dźěćace dnjowe přebywanišća hotuja so na ptačo­kwasne hejsowanje. Šwalče a hotwańče su tuž tuchwilu wosebje wužadane. Wšako wone, kaž Worklečanska šwalča-mišterka Petra­ Kupcyna, drastu za ptačokwasne ćahi dźěći přihotuja. Foto: Feliks Haza

wozjewjene w: Kultura

Dujerjo kapały Horjany budu tež lětsa zaso tójšto we Łužicy a za jeje mjezami po puću. Na kotre wjerški so runje přiho­tuja a što jich z Berlinom zwjazuje, wo tym je Janek Wowčer ze Sonju Hejdušcynej porěčał.

Kapała Horjany wobdźěli so wospjet z programom na Mjezynarodnym Zelenym tydźenju w Berlinje. Kak je k tomu dóšło?

S. Hejdušcyna: Smy lětsa druhi króć na Zelenym tydźenju. Kaž při kóždym kulturnym abo swjedźenskim programje dyrbjachmy so wo wustup požadać, a smy­ jón loni tež dóstali. Lětsa su so organi­zatorojo na nas wobroćili, hač njemóhli na dwěmaj dnjomaj hudźić. To nam po­kazuje, zo je so naš lońši wustup poradźił.

Hdy a hdźe na Berlinskim Zelenym tydźenju dokładnje hrajeće?

S. Hejdušcyna: 19. a 27. januara sej tam dojědźemy. Piskać budźemy wobaj razaj na jewišću w hali Swobodneho stata­ Sakskeje 21 b. Tam móža so hosćo a zajimcy tež posydnyć, sej něšto k jědźi a piću popřeć a sej program lubić dać. Wustupimy tam trójce wob dźeń, prěni raz něhdźe w 11 hodź.

Pojědźeće z busom a zhromadnje z fanami do Berlina.

wozjewjene w: Rozmołwa
wutora, 15 januara 2019 13:00

Wočakowanja wobswědčene

Ewaluacija ma k nowym ramikowym wuměnjenjam wjesć

Choćebuz (SN/MiR). Ewaluacija wučby delnjoserbšćiny na zakładnych šulach w Braniborskej dale diskusije wuwabja. Tak piše nawoda Choćebuskeje wotnožki Rěčneho centruma WITAJ dr. Viktor Zakar na naprašowanje Serbskich Nowin: „Wuslědki ewaluacije delnjoserbskeje wučby na zakładnych šulach mje nje­pře­kwapjeja. Wone maja swoje zakłady w zanjechanju serbšćiny ze stron němskich šulskich institucijow, ale tež w donětka zdźeržliwej rěčnej politice serbskich institucijow.“ Zastupowacy jednaćel Do­mowiny w Choćebuzu Marcus Końcaŕ nima­ wuslědki předležaceje ewaluacije za spektakularne, ale skerje za wobkru­ćenje dotalnych wobkedźbowanjow.

Rada za serbske naležnosće Brani­bor­skeje je sej po wozjewjenju dokumentow mjeztym krótke, ale jednozmyslne stejišćo tworiła. Jeje předsyda Torsten Mak zwuraznja, zo tež jeho „rezultaty ewa­luacije njepřekwapjeja. Nětko je jasne, zo su wu­měnjenja na šulach jara wšelakore a zo dyrbja so zasadnje polěpšić – to pak běše tež hižo do ewaluacije wěste.“

wozjewjene w: Kubłanje
wutora, 15 januara 2019 13:00

Na česć Kobjele

Berlin/Wojerecy (SN/bn). Prěnjej „Wo­sebitej koncertaj k nowemu lětu“ stej sobo­tu a zawčerawšim, njedźelu, dobry wothłós připosłucharjow w Berlinje resp. na Wojerowskim hrodźe žnjałoj. Tradicionalny rjad, wospjet z podpěru Załožby za serbski lud, Wojerowskeho wuměłstwoweho towarstwa, Budyskeho krajnoradneho zarjada a Serbskeho ludoweho ansambla wuhotowany wot pianistki Heidemarje Wiesnerec, steji lětsa pod hesłom­ „Slědy“ a wěnuje so wosebje komponistce Clarje Schumann składnostnje jeje 200. narodnin a loni zemrětemu wjelelětnemu spěchowaćelej rjadu Detlefej Kobjeli. W tym zwisku nasta pjeć nowych twórbow Jana Cyža, Sebastiana Elikowskeho-Winklera, Johannesa Kretsch­mera, Ulricha Pogody a Hincy Roja, kotrež we wobłuku koncertow prapremjernje zaklinča. Nimo toho jewja so w programje kruchi mjez druhim Jura Mětška, Ludwiga van Beethovena a samozrozumliwje Kobjele a Schumann.

wozjewjene w: Kultura
wutora, 15 januara 2019 13:00

Zajim na politiskich stawiznach dale wulki

Nošerjo kaž tež sobudźěłaćerjo Budyskeho­ wopomnišća su z lońšej ličbu­ wopytowarjow jara spokojom. Lětsa poskićeja dlěše wotewrjenske časy.­

Budyšin (SN/bn). Wopomnišćo Budyšin je loni wjace hač 80 000 wopytowarjow zličiło. Mjez cyłkownje dźesać zarjadowanjemi su wotewrjenje noweje trajneje wustajeńcy „Jatba pod hokatym křižom – Budyšin I a Budyšin II 1933 – 1945“, rjad „Kino na dworje“ a dźeń wotewrjeneho pomnika najwjace zajimcow přiwabili.

Z nětko přistupnej přehladku wo jastwomaj za dotal njewobkedźbowany čas nacionalsocializma su stawizny wobeju domow dospołnje wotbłyšćene. Na wotewrjenju porěčachu tuž mnozy wosebići hosćo, kaž na přikład sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD), Maria Bering jako zastupnica społnomócnjeneho zwjazkoweho knježerstwa za kulturu a medije kaž tež jednaćel załožby Sakske wopomnišća Siegfried Reiprich. Wšitcy třo wuzběhnychu „wuznam noweje wustajeńcy za saksku a němsku dopomnjensku krajinu“. Dalši čestny hósć bě społnomócnjeny zwjazka za podłožki stasi Roland Jahn.

wozjewjene w: Kultura
wutora, 15 januara 2019 13:00

Kartki předate

Drježdźany/Čorny Chołmc (SN/JaW). Za­stup­ne lisćiki za lětuše Krabatowe swjedźenske hry na Čornochołmčanskim Krabatowym młynje su předate. To wobkrući na naprašowanje šef Drježdźan­skeje agentury 0351, kotraž swjedźenske hry zarjaduje, Peter Siebecke.

„Smy 10 000 lisćikow přihotowali a je na online- a telefoniske skazanki rozdźělili. Internetnje běchu wšitke lisćiki po dźewjeć mjeńšinach rozpředate“, rjekny Peter Siebecke. Zdobom wón doda, zo su dźen­sa hišće někotre jednotliwe telefoniske skazanki přiwzali, hewak su hač na jednotliwe kartki, kotrež sej za rezerwu dźerža, wšitke 10 000 lisćikow rozpředate. „Bychmy-li wšitke lisćiki na tele­foniske skazanje předali, bychu wone za 18 mjeńšin prěč byli“, Peter Siebecke wulke naprašowanje za kartkami za Krabatowe swjedźenske hry potwjerdźi.

wozjewjene w: Kultura
wutora, 15 januara 2019 13:00

Wuhlowy wjeršk so schadźuje

Berlin (dpa/SN). Šefojo zwjazkoweje komisije za rozrost, strukturnu změnu a dźěło­ chcedźa dźensa wječor na wjerškowym zetkanju w Berlinje koncept wo zakónčenju zmilinjenja brunicy předpołožić. Nimo wjacorych zwjazkowych ministrow je kanclerka Angela Merkel (CDU) tež ministerskich prezidentow Porynsko-Westfalskeje, Saksko-Anhaltskeje, Sakskeje a Braniborskeje na wuradźowanja přeprosyła. Šefojo krajow wočakuja konkretne připrajenja za strukturnu změnu we wuhlowych regionach.

Wuradźuja wo sankcijach

Karlsruhe (dpa/SN). 14 lět po zawjedźenju přepruwuje Zwjazkowe wustawowe sudnistwo w Karlsruhe dźensa žro Hartza­ IV. Hłownje dźe wo sankcije, hrožace přijimarjam Hartza IV, njespjelnja-li swoje winowatosće. Předwidźane je srědki wo hač do 60 procentow a samo wšitke šmórnyć. To pak ma Gothaske socialne sudnistwo za ranjenje wustawy a da naležnosć w Karlsruhe pruwować.

Podlěša wojerske zasadźenje

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 15 januara 2019 13:00

Šiman chce młodym firmam šansu dać

Budyšin (SN/MkWj). Hladajo na dźensa planowane wjerškowe zetkanje w Berlinskim kanclerskim zarjedźe nastupajo kónc zmilinjenja brunicy je serbski za­pósłanc CDU Marko Šiman hišće raz po­twjerdźił, zo je jemu najbytostniši nadawk, narunać 10 000 wohroženych dźěłowych městnow a tak strukturnu změnu zmištrować. Při tym dyrbjeli łužiske brunicowe kónčiny wosebje spěchowane być, dokelž nimaja tajke dobre wuměnjenja kaž na přikład Lipšćanski brunicowy rewěr ze swojimi wulkimi hospodarskimi a wysokošulskimi potencami, rjekny Šiman na dźensnišej nowinarskej rozmołwje w Budyšinje.

Serbskemu zapósłancej je wažne nětko ideje zběrać, što hodźało so w zwisku ze strukturnej změnu natwarić. Tak sej wón dale žada znajmjeńša tři slědźenske institucije we Łužicy zaměstnić, zo by so slědźenski potencial koncentrował. To móhła wosebje młodej generaciji dobra šansa być, we Łužicy wostać. Tež młodźi inowatiwni předewzaćeljo měli swoju šansu dóstać, na přikład w załožerskim centrumje, byrnjež stajnje riziko wobstało, zo tajke předewzaće raz zwrěšći.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 15 januara 2019 13:00

Stawk w Lipsku a Drježdźanach

Lipsk/Drježdźany (dpa/SN). Na lětanišćomaj Lipsk/Halle a Drježdźany je wěstotny personal dźensa rano warnowanski stawk zahajił. Organizatorojo ličachu z tym, zo so něhdźe 120 sobudźěłaćerjow wobdźěli, kaž rěčnik dźěłarnistwa ver.di zdźěli. W popołdnišich hodźinach chcychu w Schkeuditzu stawkowu zhromadźiznu přewjesć. Dźěłarnistwo žada sej za wšitkich sobudźěłaćerjow eksternych wěstotnych firmow na lětanišćach – na zapadźe­ runje tak kaž na wuchodźe – 20 eurow bruttomzdy na hodźinu.

Na Lipšćanskim lětanišću dyrbjachu warnowanskeho stawka dla 28 z cyłkownje 50 planowanych wotlětow a přizemjenjow šmórnyć. Potrjechene běchu po informacijach lětanišća nutřkokrajne zwiski mjez druhim do Stuttgarta, Frankfurta nad Mohanom a Mnichowa. W Drježdźanach je 26 z cyłkownje 46 zwiskow wupadnyło.

Najwjetše wuskutki měješe warnowanski stawk na najwjetšim lětanišću Němskeje w Frankfurće nad Mohanom. Tam su sta lětow šmórnyli.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND