Z wudaća: wutora, 12 měrca 2019

Moskwa (dpa/SN). Ruska je do pjateje róčnicy přiswojenja čornomórskeje połkupy Krim swoje wojerske jednotki w regionje zesylniła. Ruska je zwólniwa swoje zajimy w kónčinje a w Čornym morju škitać, rjekny zakitowanski minister Sergej Šojgu wčera w Moskwje.

Ruska bě ludoprawnisce k Ukrainje słušacu połkupu Krim 18. měrca 2014 po krawnej změnje mocy w stolicy Kijewje a po mjezynarodnje njepřipóznatym referendumje do swojeho statneho te­ritorija wzała. EU a USA běchu na to sankcije přećiwo Ruskej wukazali. Ruska swjeći wot 16. do 18. měrca „Nawrót Krimy“­ w Moskwje a na połkupje.

Sowjetski statny šef Nikita Chrušćow (1894–1971) bě Krimu 1954 Ukrainje darił. Hač do dźensnišeho wobydlerjo kritizuja, zo bě to přećiwo jich woli činił. Woni maja „zjednoćenje“ za zwoprawdźenje historiskeje sprawnosće.

Ruske medije rozprawjeja wšědnje wo aktiwitach łódźow NATO na Čornym morju. Mórska straža liči k róčnicy z móžnymi prowokacijemi NATO a Ukrainy.

Štó zamołwja pohórnistwowe škody bywšich brunicowych jamow dla?

Wulke Ždźary/Lauchhammer (SN/BŠe). Łužiska krajina je charakterizowana wot brunicoweho hórnistwa. Nasypy a hoberske, zdźěla z wodu pjelnjene dźěry su wuslědk wudobywanja brunicy w re­gionje. Mjez druhim nasta tak najstarši jězor po hórnistwje – Hórnikečanski, do kotrehož bě w lěće 1945 njekontrolowanje woda běžała. Jězor je so spěšnje na wočerstwjenišćo wuwił. Ale nichtó na to njemysleše, zo móhła so snadź raz zemja zesuwać. W lěće 2014 je k tomu dóšło, a Sakski wyši hórniski zarjad w Freibergu wobzamkny wobšěrne ponowjenje. Wot toho časa jězor přistupny njeje, po wšěm zdaću hač do lěta 2022.

Łužica ma nadal z pohórnistwowymi škodami ličić a dyrbi z nimi wobchadźeć. Zakonsce dokładnje pak ma zrjadować, štó je za škody hórnistwa před nimale 100 lětami zamołwity? Dypk w zjednoćenskim zrěčenju wobjednawa jeničce prawnisku zamołwitosć aktiwnych brunicowych jamow po Druhej swětowej wójnje. Za potrjechenych Hórnikečanskeho jězora je to potajkim na zbožo hranica­.

Njemóžu sej scyła předstajić, što rěka so přesydlić, swoju domiznu a swoje korjenje spušćić. To jasnje přiznawam. Móžu dźě wšědnje domoj do ródneje wsy jěć, wšako wona hišće steji. Nochcu sej scyła wumolować, kak by było, bychu-li so plany, pola Róžanta kaolin wudobywać, zwoprawdźili a bychmy-li putniske městno a statoki spušćić dyrbjeli. Runje před tej kročelu pak w Miłorazu steja. Roztorhanosć ludźi, mjez starodawnej domiznu a „nowej“ so rozsudźić, je čujomna. Wjetšina wobydlerstwa holanskeje wsy – rěč je wo 70 procentach – drje chce ze zrozumliwych přičin hić. Něhdźe 30 procentow pak chce wostać a wjes zachować. Njejsy-li sam z tajkej situaciju konfrontowany, je zawěsće lochko rozsudźić. Ćim ćešo pak je po­trjechenym w aktualnym połoženju, hdyž wobzamkuje politika runje kónc zmilinjenja brunicy, rozsudźić. Nadźijam so, zo su so Miłoraženjo prawje rozsudźili, a přeju jim wšitko najlěpše. Janek Wowčer

„Władysław Bartoszewski Spjećowanje–dopominanje–wujednanje“ je titl pućowanskeje wustajeńcy, kotraž je wot minjeneho pjatka w Zhorjelskej měšćanskej bibliotece přistupna. Po Berlinje, Magdeburgu, Hamburgu a Drježdźanach je tale zawěsće tež Serbow zajimowaca ekspozicija nětko w tym měsće widźeć, hdźež bě Bartoszewski (1922– 2015) w lěće 2002 Myto Brücke-Most městow Zhorjelca/Zgorzeleca přijał.

Zhorjelc (SN/at). Jadriwe a wuprajiwe su informacije wo stawiznarju, publicisće a politikarju, kiž ćerpješe w koncentraciskim lěhwje Auschwitz, kotrehož běchu w Ludowej Pólskej antikomunistiskeho zmyslenja dla do jastwa tyknyli, pozdźišeho wonkowneho ministra w knježerstwomaj Józefa Oleksyja a Jerzyja Buzeka, a wo lawreaće Myta Brücke-Most.

Prěni raz su minjenu njedźelu w Slepjanskej cyrkwi wosebite kemše za rjemjeslnikow a jich swójby swjećili. Zhromadnje z fararku Jadwigu Malinkowej dźakowachu so za swoje rjemjeslniske kmanosće a za hódnoty, kotrež blidarjo, ćěslojo, twarscy dźěłaćerjo, molerjo a dalši nadźěłuja. Mjez přitomnymi bě tež Harald Rösch z Dźěwinskeje drjewo předźěłaceje firmy. Foto: Joachim Rjela

We wobłuku tuchwilneho wuměłstwoweho projekta „Swětło pozbudźa“, kotryž běchu popjelnu srjedu w Budyskej tachantskej cyrkwi zahajili, wotmě so minjenu sobotu w tudyšej Serbskej cyrkwi wosebita duchowna hudźba. A wona je njewšědnje wjele wopytowarjow do Božeho domu přiwabiła.

Budyšin (CRM/SN). Zajim na hudźbnym nyšporje w cyrkwi Našeje lubeje knjenje do prěnjeje póstneje njedźele běše dosć wulki. „Dajmy so zaso k rozmyslowanju pozbudźić“, praji tachantski farar, dekan Wito Sćapan, při serbskim a němskim witanju. A wězo běchu interpreća kaž magnet skutkowali. Nimo Anny Batz (spěw), Philippa Adama (gitara) a Terenca Lohra (bijadła) běchu to předewšěm Jan Brězan za e-pianom, Józef Brězan jako dalši gitarist a cyrkwinski hudźbny direktor Friedemann Böhme na pišćelach, kotřiž njeběchu jenož Budyšanow, ale tež mnohich fanow ze serbskich wsow přiwabili. Nimo toho bě to zdobom jedyn z mnohich přinoškow k wobšěrnemu ekumeniskemu projektej „Swětło po­zbudźa“.

Na Drježdźanskich twarskich wikach tež serbscy wustajerjo pódla byli

Drježdźany (aha/SN). Tysacy zajimcow wopytachu wot minjeneho pjatka do njedźele twarske wiki w Drježdźanach, kotrež tam wot časa přewróta kóžde lěto přewjeduja. Su to najwjetše swojeho razu, cyłeje Němskeje. Na wikach předstaji so tónraz wjace hač 500 wustajerjow z najlěpšimi idejemi nowotwara swójskeho domu, saněrowanja abo wuhotowanja domu. Wšitke štyri hale běchu z atraktiwnymi­ přehladkami połnje wobsadźene a aktualna dynamika w twar­stwje bě mjez wustajerjemi kaž tež wo­pytowarjemi spóznajomna.

Dźěwin (AK/SN). Jedna z wažnych lětušich naprawow Dźěwinskeje gmejny budźe přetwar gratownje dobrowólneje wohnjoweje wobory. „Projekt je trěbny, dokelž mamy nowe hašenske jězdźidło skazane. A za nje dyrbimy dopokazać, zo twarske wuměnjenja w gratowni DIN-předpisam wotpowěduja“, rozłoži Dźěwinski wjesnjanosta Helmut Krawc (SPD) na zašłym posedźenju tamnišeje gmejnskeje rady. Radźićeljo wobzamknychu, zo ma Běłowodźanski inženjerski běrow projekt planować.

Štó je něšto wobkedźbował?

Radwor. Hladajo na njelubozny podawk, kiž je so popjelnu srjedu krótko po 10 hodź. na Radworskej nawsy stał, pyta policija swědkow. Tam je dotal njeznaty muž nakładne awto wobškodźił. Šofer Mitsubishija ze swojeho awta wuskoči a spěchaše k Lkw-jej, kiž runje na dwór hosćenca „Meja“ wróćo storkaše. Wón wodźerja nakładneho awta narjeji a bi­ješe tak do wokna jeho kabiny kaž tež do wonkowneho­ špihela, zo jězdźidło wobškodźi. Po informacijach policije bě w tym wokomiku slěbrobarbny Škoda Octavia z Budyskim čisłom před Lkw-jom. Jeho šofera a sobujěducych kaž tež móžnych dalšich wobkedźbowarjow policija prosy so jako swědcy přizjewić, a to pod telefonowym čisłom 03591/ 35 60.

Připowěšak so zesamostatnił

Stróža. Informaciski wječor za staršich, wowki a dźědow kaž tež za dalšich zajimcow pod hesłom „Dwurěčne ku­bła­nje jako­ wužadanje – šansy a per­spek­tiwy“ wotměje so jutře, 13. měrca, w 19 hodź. w Stróžanskim Domje tysac hatow. Přeprošeja Budyska župa, Malešanska gmejna a Rěčny centrum WITAJ. W přednoškomaj rozłoža wosebitosće rěčneho wuwića při wjacerěčnosći a předstaja bi­lingualnu wučbu po koncepće 2plus. Pozadk je předstejacy přećah Bartskeje zakładneje šule do Malešec.

Předstaja kandidatow

Budyšin. Za přichodnym stajnym blidom Budyskeje CDU chcedźa swojich kandidatow za wólby noweje měšćanskeje rady předstajić. Zarjadowanje wotměje so jutře, srjedu, w 19 hodź. w Budyskim hotelu „Best Western Plus“ při Serbskich hrjebjach. Dohromady 53 ludźi za lisćinu CDU kandiduje.

Twarožk w srjedźišću