Z wudaća: srjeda, 13 měrca 2019

srjeda, 13 měrca 2019 13:00

Krótkopowěsće (13.03.19)

Jednaja dale ze zawodom Maja

Drježdźany. Druhe tarifowe jednanje dźěłarnistwa IG metal ze zastupjerjemi Kulowskeho zawoda Maja su wčera w Drježdźanach wotměli. Tam dorozumichu so na to, zo ma zakład jednanjow tarifowe zrěčenje sakskeje drjewoweje industrije­ być. Wo wobstejnosćach w zawodźe dyrbjeli wosebje wuradźować. Z mjezywuslědkom stej wobě stronje najprjedy raz spokojom.

Wjelki w Choćebuzu zwěsćili

Choćebuz. Wjelčicu z třomi młodźatami su z pomocu fotowych paslow w lěsu na arealu Choćebuskeho technologijoweho a industrijneho parka zwěsćili. Kaž měšćanske zarjadnistwo informuje, chcedźa zwěrjata wot meje jedne lěto wobkedźbować, zo bychu wo móžnosćach rozmyslowali je do cofanskich rumow přesydlić. Na arealu planowane zasydlenje přemysłow njeje wohrožene.

„Łužiske žiwjenje“ nětko online

wozjewjene w: Krótkopowěsće
Tomasz Nawka ze Zwjazka serbskich wuměłcow, Petra Nakońcowa ze Slepjanskeho wušiwanskeho kružka a Babette Zenkerowa z Dešnjanskeho domizniskeho muzeja (wotlěwa) tworja jury wubědźowanja wo najrjeńše serbske jutrowne jejko. Wčera hódnoćachu w Budyskim Serbskim domje dohromady 30 kolekcijow dorosćenych. Dobyćerjow chce wurisanje zarjadowacy Spěchowanski kruh za serbsku ludowu kulturu kónc tydźenja we wobłuku jutrownych wikow wozjewić. Foto: SN/Hanka Šěnec

wozjewjene w: Towarstwa

Turistisce wužiwane wodźizny su za dalewuwiće łužiskeje jězoriny jara wažne. Zamołwitej zaměrowej zwjazkaj Sakskeje a Braniborskeje stej tuž wolóženej, zo budźe Złokomorowski jězor wot noweje sezony zaso přistupny. Wšako je turistiski magnet kónčiny.

Hamor (AK/SN). Złokomorowski jězor smědźa přichodnu sezonu wot apryla turistisce zaso dospołnje wužiwać. To podšmórny nawoda saněrowanskeho wobłuka Łužiskeje a srjedźoněmskeje towaršnosće hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) Manfred Kolba na wčerawšim posedźenju zaměroweho zwjazka Łužiska jězorina Sakskeje w Hamoru. „Zawěsćenske dźěła na přibrjohu kónc měrca wotzamknjemy. Tak móžemy jězor definitiwnje za wužiwanje přepodać. Zhromadnje z wokrjesom Hornje Błóta-Łužica, z hórniskim a dalšimi zarjadami je to wothłosowane“, Kolba zawěsći.

wozjewjene w: Hospodarstwo
srjeda, 13 měrca 2019 13:00

Digitalnje do přichoda

Rěčny centrum WITAJ planuje wjacore nowowudaća wučbnicow

Budyšin (SN/MiR). Schwalenska komi­sija za zdźěłanje serbskich wučbnicow je za lět­sa wudaće 29 nowych titulow wob­krućiła. Tak ma dwaceći hornjoserbskich a dźewjeć delnjoserbskich wuńć. Wšitke tele materialije wuwiwa a wudawa Rěčny centrum WITAJ. Ludowe nakładnistwo Domowina je nakładuje a rozšěrja. Nimo toho su ze stron RCW dalše projekty planow­ane, wobkrući našemu wječornikej wotrjadnica RCW za wuwiwanje rěče a pedagogiku Annett Dźědźikowa.

wozjewjene w: Kubłanje
srjeda, 13 měrca 2019 13:00

Přiběrajcy swoju maćeršćinu rěča

Zwjeselaca to powěsć: Rěčna situacija w Delnjej Łužicy je so w minejnych lětach­ słyšomnje polěpšiła.

Choćebuz (SN/JaW). Staw wobknježenja a nałožowanja serbšćiny w Delnjej Łu­žicy so polěpša. To měni znajmjeńša za­stupowacy jednaćel Domowiny Marcus Końcaŕ. Kaž wón na njedawnej nowi­narskej konferency třěšneho zwjazka w Choćebuskim Serbskim domje rozłoži, dale a wjac młodostnych delnjoserbšćinu wužiwa. „Wobhladaš-li sej ličby rěčnikow powšitkownje, je tak, zo ličba ma­ćernorěčnych delnjoserbšćinarjow bjez­dwěla woteběra. Tych, kotřiž rěč hišće wot doma wobknježa, je dźeń a mjenje, dokelž ći starši raz na prawdu Božu woteńdu“, Końcaŕ wobžaruje.

wozjewjene w: Towarstwa
srjeda, 13 měrca 2019 13:00

Sta ludźi zhromadnje spěwali

Druhi raz zetkachu so zajimcy wčera w Choćebuskej Starej chemijowej fabrice na „Spěwanje w črjódźe“. Tuchwilu po cyłej Němskej wuspěšny format bu lěta 2011 w Münsteru załoženy a zahorja měsačnje wjace hač 10 000 sobuskutkowacych w něhdźe sto městach. Stajnje­ znajmjeńša dwaj hudźbnikaj – w Choćebuzu běštaj to Podstupimska operowa solosopranistka Christine Wolff a jeje syn Alexander Capistran­ na klawěrje – spěwarki­ a spěwarjow přewodźataj. Repertoire wopřijima wšitke žanry a saha wot znatych šlagrow přez hity hardrocka hač k ludowym štučkam­. Teksty projicěruja na wulku­ płachtu. Foto: Michael Helbig

wozjewjene w: Kultura
srjeda, 13 měrca 2019 13:00

Po nowej čarje

Budyšin (SN/bn). Přihotowanski wuběrk folklorneho festiwala „Łužica 2019“ je wčera aktualny planowanski staw rozjimał. „Nastupajo přihoty smy cyle we wobzamknjenym časowym ramiku, ćeže abo haćenja njejsu so dotal jewili. Wšako njejedna so wo prěni festiwal, kotryž zarjadujemy. Mamy takrjec wěstu rutinu“, podšmórny zamołwity za zjawnostne dźěło wuběrka Beno Šołta na naprašowanje Serbskich Nowin.

Přiwšěm su čłonojo přihotowanskeho dźěłoweho kružka nowince připowědźili. Swjedźenski ćah, z kotrymž so festiwal 4. julija w Budyšinje zahaji, změje porno dotalnym zarjadowanjam změnjenu čaru. Wobdźělnicy njepředstaja so lětsa na Hłownym torhošću, ale na Žitnych wikach. „To ma dwě přičinje: Sprěnja naměsto pod radnicu w lěću ponowja, tak zo tam w tym času žane wjetše zarjadowanja móžne njebudu. Zdruha drje su Žitne wiki atraktiwniše stejnišćo. Na centralnišim městnje zbudźimy wjace kedźbnosće“, Šołta rozłoži.

Wotewrjenski wječorny program po swjedźenskim ćahu njewuhotuja wjace pod hołym njebjom na Budyskim hrodźe, ale na hłownym jewišću Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła.

wozjewjene w: Kultura
srjeda, 13 měrca 2019 13:00

Bliži so njerjadowany brexit

Berlin (dpa/SN). Po nowym wotpokazanju zrěčenja wo wustupje Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije přez delnju komoru britiskeho parlamenta je njerjadowany wustup po słowach wonkowneho ministra Heika Maasa (SPD) dźeń a prawdźepodobniši. Wčerawši rozsud je w jeho wočomaj lochkomyslny a njezamołwity, Maas nowinarjam rjekny. Nětko zbywa hišće 17 dnjow, njerjadowanemu brexitej tola hišće zdźěwać. Němska so, kaž Maas praji, tak derje kaž móžno na tutón „najšpatniši pad“ přihotuje.

Wuhódnoća zapisowak

Frankfurt n. M. (dpa/SN). Awtomatiski zapisowak znjezboženeho pasažěrskeho lětadła Boeing 737 Max 8 chcedźa we wukraju wuhódnoćić. To je rěčnica přede­wzaća Ethiopian Airlines dźensa připowědźiła. W kotrym kraju chcedźa zapiski analyzować, njeje hišće jasne. Mašina bě njedźelu šěsć mjeńšin po wotlěće na zemju zrazyła. Wšitcy 157 pasažěrojo su žiwjenje přisadźili. Wotběh katastrofy je podobny njezbožu mašiny samsneho typa loni w oktobru w Indoneziskej.

Koch: Mjelčeć přestać

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 13 měrca 2019 13:00

Mjeńšiny do přisłušnosće EU

Kiel (SN). Politika na dobro narodnych mjeńšin dyrbjała so po słowach schleswigsko-holsteinskeho ministerskeho prezidenta Daniela Günthera (CDU) widźomnje a trajnje w komisiji Europskeje unije zakótwić. Za to dyrbjeli wobłuk přisłušnosće jednoho z čłonow komisije wo wobłuk mjeńšiny rozšěrić, rjekny Günther minjeny tydźeń w krajnym sejmje w Kielu. Na te wašnje hodźał so škit narodnych a rěčnych mjeńšin polěpšić.

Mjenowany model móhł na lěpšinu kulturneje a rěčneje mnohotnosće w Europskej uniji być, Daniel Günther dale rjekny. Njeńdźe wo to, komisiju EU po wólbach Europskeho parlamenta rozšěrić, nawopak! „Zajimy mjeńšin hodźeli so derje do wobstejacych strukturow zarjadować. Móžno by było mjeńšiny, runo­stajenje a zakaz diskriminacije do jednoho wobłuka splesć.“ Günther na to skedźbni, zo konflikty mjez wjetšinami a mjeńšinami zwjazanosć Europy wohrožeja. „Mjeńšinowa politika je w Schleswigsko-Holsteinskej jara wažna. Sylna a widźomna mjeńšinowa politika móže tež w druhich kónčinach Europy zhromadnosć ludźi polěpšić“, ministerski prezident potwjerdźi.

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 13 měrca 2019 13:00

Wuradźuja wo znjewužiwanju

Lingen (dpa/SN). Třeći dźeń nalětnjeho zetkanja Němskeje biskopskeje konferency su dźensa wo tym wuradźowali, kak měła katolska cyrkej z padami splažneho znjewužiwanja wobchadźeć. Społnomócnjeny biskopskeje konferency za prašenja znjewužiwanja, Trierski biskop Stephan Ackermann, chcyše zjawnosć w běhu dnja wo aktualnym stawje informować. Hižo k zahajenju konferency bě jeje předsyda, Mnichowski kardinal Reinhard Marx, polěpšenja nastupajo wobchadźenje z padami znjewužiwanja připowědźił.

Zwjazk woporow Róžkate blido žada sej wot biskopow konkretne wobzamknjenja. Za wšitke cyrkwinske institucije měli škitny koncept nastupajo splažnu namóc wosebje přećiwo dźěćom a młodostnym­ zdźěłać. Při předźěłanju padow znjewužiwanja měli wopory bóle zapřijeć. Trěbnej stej tež njewotwisna komisija a přiměrjene wotškódnjenje wo­porow. Po přepytowanjach biskopskeje konferency je w lětach 1946 do 2014 w Němskej k 3 677 padam znjewužiwanja z 1 670 duchownymi dóšło.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND