Z wudaća: pjatk, 10 meje 2019

Mjez štyrjomi fotografami, kotřiž tuchwilu we Wojerowskej Kulturnej fabrice wustajeja, je Budyski fotograf Jürgen Maćij. Wón sadźa ze swojimi dźěłami na grafiske struktury a wurězki z přirody we wulkoformaće.

Wojerecy (SiR/SN). Z wuběrom swojich fotografijow Jürgen Maćij z Budyšina, Georg Krause z Berlina, Frank Höhler z Drježdźan a Thomas Kläber z Choćebuza přirodu, industriju, towaršnostne łamki a čłowjekow w scenach perfektnje zwobraznjeja. Někotre motiwy so same rozjasnjeja. Druhe wobhladowarjej zaso dowoleja, je na swoje wašnje interpretować. Napřećiwki zetkawaja jasne struktury a linije. Wone pokazuja žiwjenje we wšej jeho boha­tosći.

Jürgen Maćij ma wosebity wid na detaile. W swojich dźěłach wěnuje so mjez druhim ludźom a rozłamanym krajinam. Rozmyslować měli wo tym, jeho impozantnje skutkowacy wobraz „Stubaiski lodowc w Awstriskej“ na hinaše městno powěsnyć. Přetož w běhu dnja, to rěka we wustajenskim času, wotewrjene durje kofejownje foto zakrywaja.

wozjewjene w: Kultura
pjatk, 10 meje 2019 14:00

Wyše cła USA za chinske twory

Washington (dpa/SN). Najebać tuchwilne wikowanske rozmołwy z Chinu su USA wosebite cła na importy z wuchodoaziskeho kraja minjenu nóc wjace hač podwojili. Bjezposrědnje na to je China „trěbne přećiwne naprawy“ připowědźiła. Přiwšěm chcetej wobě stronje z jednanjemi pokročować. W nocy běchu nowe wotedawki płaćiwosć nabyli. Cła přiběrachu wot dotal dźesać na nětko 25 procentow. Tak je něhdźe połojca wšěch chinskich eksportow do USA potrjechena.

Wahanje EU žněje kritiku

Sibiu (dpa/SN). Wahace zadźerženje Němskeje a druhich krajow EU nastupajo škit klimy zbudźa wótru kritiku. Po wjerškowym zetkanju EU w rumunskim měsće Sibiu wobswětowy zwjazk Climate Action Network statnym a knježerstwowym šefam wumjetuje, zo strachi a starosće ludźi před změnu klimy ignoruja. Předewšěm Němska bě so krućišim zawjazkam nastupajo wobmjezowanje klimje škodźacych płunow spjećowała.

Z raketami zwučowali

wozjewjene w: Kraj a swět
Praske knižne wiki „Svět knihy“ přiwabjeja kóžde lěto tysacy wopytowarjow a sta wustajerjow, mjez kotrymiž je tež lětsa zaso Ludowe nakładnistwo Domowina. Jutře čita we wobłuku literarneho festiwala na wustajenišću w Přemysłowym palasće w Holešovicach Křesćan Krawc ze swojeje knihi „Sej statok stajili“. Foto: Marian Žur

wozjewjene w: Kultura
Berlin (dpa/SN). W boju přećiwo plastowym wotpadkam žada sej minister za wuwićowu pomoc Gerd Müller hnydomny zakaz plastowych nakupowanskich titow. „Zakaz plastowych troskow njedosaha. Němska njesměła na Europu čakać a dyrbjała plastowe tity za jónkrótne wužiwanje hnydom zakazać“, rjekny politikar CSU nowinarjam w Augsburgu. „Hdyž dale činimy kaž dotal, so we wotpadkach potepimy“, minister podšmórny. Wotpadki su runje tak kaž změna klimy­ globalne prašenje přežiwjenja. Müller pokaza na afriske staty, hdźež su plastowe tity hižo zakazali. „Štož kraje kaž Ruanda, Kenia­ a Uganda móža, dyrbjało tež w Němskej móžne być.“

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 10 meje 2019 14:00

To a tamne (10.05.19)

Kćějaty bóz bě prawdźepodobnje na tym wina, zo dyrbješe wohnjowa wobora w Hamburgu přijěć. Žona bě nuzowe čisło woliła a rjekła, zo chětro za wohenjom smjerdźi. Jako wobornicy přijědźechu, njewuhladachu ani kur ani woheń. Po dokładnym přepytowanju wšak napadny jim blisko domu kćějaty bozowc, kotryž sylnje wonješe. Žona bě jeho wóń po wšěm zdaću z wohenjom zaměniła.

Sprawnosć wupłaćiła je so mandźelskimaj: Po wopyće w Mnichowskej cyrkwi Našeje knjenje dósta por z Kamjenicy namakansku mzdu 700 eurow. 35lětny turist z Južneje Koreje bě móšeń z wjace hač 20 000 eurami w katedrali ležo wostajił. Mandźelskaj ze Sakskeje pjenjezy namakaštaj a wotedaštaj je policiji. Wot zastojnikow­ informowany turist so sprawnymaj Kamjeničanomaj na to ze 700 eurami podźakowa.

wozjewjene w: To a tamne
pjatk, 10 meje 2019 14:00

Hladarjo starych dale nuznje trěbni

Nürnberg (dpa/SN). Hladarnje starych w Němskej měli so po posudku Zwjazkoweje agentury za dźěło najprjedy raz na to nastajić, zo změja při wobsadźenju swobodnych městnow dale ćeže. Ličba njewobsadźenych městnow je minjeny čas dale přiběrała, zwjazkowa agentura w Nürnbergu składnostnje „dnja hladanja“ dźensa zdźěla. Mjeztym je njedostatk fachowcow na hladanskim polu cyłoněmski zjaw. Po informacijach dźěłoweje agentury nimaja w žanym zwjazkowym kraju dosć požadarjow, zo móhli swobodne městna zaso wobsadźić. To płaći za wukubłanych fachowcow runje tak kaž za pomocne mocy. W Němskej pytaja 15 300 hladarjow.

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 10 meje 2019 14:00

Přeprošuja zaso do Njechornja

Budyšin (kl/SN). Předsydstwo župy „Jan Arnošt Smoler“ je na swojim wčerawšim posedźenju wo namjetach za lětuše Myto­ Domowiny a za čestne znamješko rěčało. Zdobom wšitke Domowinske sku­piny a towarstwa w župje namołwja, podać swoje namjety za wosoby, kotrež so nadměru za serbske narodne žiwjenje angažuja.

22. junija zarjaduje župne předsydstwo znowa dźeń wotewrjenych duri w Domje Měrćina Nowaka w Njechornju. Wopytowarjo změja składnosć, sej domicil wuznamneho serbskeho wuměłca wobhladać a po šćežkach Měrćina Nowaka wokoło jeho ródneje wsy pućować. Wšitcy čłonojo župneho předsydstwa k poradźenju dnja aktiwnje přinošuja. Domowinska skupina postara so wo kofej a tykanc. Z dnjom wotewrjenych duri ma so dom zjawnosći bóle spřistupnić.

wozjewjene w: Towarstwa
pjatk, 10 meje 2019 14:00

Rozdźěle akceptować

Třicety raz je Friedricha Ebertowa załožba Budyski forum wčera a dźensa w sprjewinym měsće zarjadowała. Centralna tema bě prašenje, kak so dopominać na žiwjenje w NDR, kak wobchadźeć z njeprawdu SED 30 lět po měrniwej rewoluciji. Zo je Frank Richter, znaty teologa a wojowar wo wobydlerske prawa, wjelelětny nawoda krajneje centrale za politiske kubłanje a nětčiši kandidat SPD za nowy Sakski krajny sejm, wčera zawodnje spytał na prašenje „Za čo so dopominać?“ z aktualnym poćahom wotmołwić, bě wobdźělnikam zawěsće wjeršk. Za wažny pak mam tež facit po wčerawšej podijowej diskusiji. Hdyž bě tam rěč wo tym, zo měli rozdźělne pohódnoćenje NDRskeje zašłosće akceptować, wotpowěduje to skerje začuwanju jednotliwca. Tež hdyž njeje měnjenje jednoho tamnemu přijomne: Wone twori sobu wjacehódnotu, kotraž wšitkim wjace dawa hač jednostronski wid. Wažne to dopóznaće za dalše rozestajenje ze zašłosću NDR. Axel Arlt

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 10 meje 2019 14:00

Nabožne začuća ranjene?

Plakatna akcija pólskeje aktiwistki swětonahladnu debatu zbudźiła

Waršawa. Wša Pólska debatuje tele dny wo podawku w měsće Płocku a wo jeho sćěhach. Mjeztym je z toho samo swětonahladna debata nastała.

Znata aktiwistka za prawa homoseksualnych, 51lětna Elżbieta Podleśna, bě tam před tydźenjomaj plakaty wupowěsnyła. Na nich bě ikona maćerje Božeje Częstochowskeje zwobraznjena. Podleśna pak bě jeje hłowu z barbami tučele, symbolom homoseksualnych, podkładła a tak faktisce swjatoćinu swjateje Marije narunała. Z akciju chcyše nastajenje cyrkwje napřećo homoseksualnym kritizować, kotraž ma jenakosplažnosć oficialnje přeco hišće za hrěch.

wozjewjene w: Słowjanski wukraj
pjatk, 10 meje 2019 14:00

Połoža dalše kopolaki

Choćebuz (dpa/SN). Wopominajo dóńt židowskich swójbow z Choćebuza chcedźa tam jutře sydom nowych kopolakow połožić. Kamjenje, małe wopominanske taflički z mosaza na chódnikach, su dźesać króć dźesać centimetrow wulke a dopominaja na židowske wopory nacionalsocializma. Kłasć budźe je wunamakar projekta, Kölnski wuměłc Gunter Demnig, před bydlenjemi, w kotrychž su wopory do deportacije přebywali.

Kaž Choćebuske domizniske towarstwo zdźěla, maja w Choćebuzu dotal 83 kopolakow. Do wopominanskich kamjenjow su mjeno, datum poroda a datum deportacije zagrawěrowane a, je-li znaty, datum smjerće. Akcija je móžna z pomocu pjenježnych darow. Za kóždy jednotliwy kamjeń pytaja kmóta. Kładźenje jednoho tajkeho płaći 120 eurow.

Kopolaki leža w městach a gmejnach po wšej Němskej, mjez druhim w Berlinje, Mnichowje a Hammje. Tež w Budy­šinje tajke maja. Po cyłej Europje leži 73 000 wopominanskich kamjenjow w 23 krajach. Stajnje zaso dochadźa k nadpadam prawicarjow, kotrež kopo­laki z barbu wonječesćeja.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND