Z wudaća: póndźela, 08 julija 2019

Hochoza (SN/MiR). Na třoch statokach, pola Wojtojc, Ungerojc a Lobeźic na hórskim hrodźiku su pjatk wječor hač do połnocy hóstne a hosćićelske skupiny swoje programy předstajili. Na hłownym jewišću před Hochožanskej cyrkwju witaše Ana Holzschuhowa wulku syłu přihladowarjow. Dźěći Hochožanskeje pěstowarnje a horta překwapichu ze serbskim programom wosebje něhdyšeho wjesnjanostu Fryca Wojta. Jemu dźakowachu so direktorka Picnjanskeho hamta Elvira Hölzner a tamniši měšćanosta Jörg Krakow za njesprócniwy angažement za wjes a horliwe šěrjenje delnjoserbskeje rěče a kultury. Krajny rada wokrjesa Sprjewja-Nysa Harald Altekrüger (CDU) rjekny: „Sym hordy na to, zo Hochoza na iniciatiwu Wojta kóžde druhe lěto festiwal wuhotuje.“ Zapósłanc zwjazkoweho sejma Ulrich Freese (SPD) rjekny: „Tónle swjatk je kulturne bohatstwo a kluč k mjezsobnemu dorozumjenju. Sym sej wěsty, zo tež přichodnje Zwjazk, Braniborska a Sakska Serbam financne srědki přewostaja.“

Z programom serbskich a mjezynarodnych skupin na šěsć burskich statokach kaž tež na přidatnym jewišću wosrjedź wsy dožiwi Mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica 2019“ sobotu wječor a w nocy na njedźelu swój wjeršk. Při tym tež trochu dešća njemyleše. Předewšěm młodźi hudźbnicy zdźěla spontanje na puću zapiskachu, a ludźo k tomu rejwachu.

To běše poradźena premjera na Kilankec statoku. Na jewišću wotměnjachu so mjezynarodne ćělesa z pokazkami najwšelakorišich koloritow. Zazběh bě wjele lubjacy. Hosćo skupiny BAFOPAZ z Boliwiskeje zamóchu publikum hnydom zahorić. Sewjeromakedonskski­ cyłk Akud Mirce Azev ze Skopja a lóštni rejwarjo a spěwarjo z pólskeho Bolesławieca su pisanosć folklory na swoje typiske wašnje podšmórnyli. Přijomny bě tež zawod do programa Stareje lubosće z Choćebuza. Bě zajimawe dožiwić, kak zamóže so němski cyłk do serbskeje folklory zamyslić a ju na přeswědčiwe wašnje prezentować. Naročna a lóštna moderacija Heleny Bětnarjec a Boženy Bjaršec staraše so wo prawy přewod po programje.

Zapal a zahoritosć postaještej wječor na Kralec statoku, hdźež předstajištej so tež Serbski rozhłós a Wuhladko. Nimo hosći z Peruwa stej so němska skupina Thea Maass a słowakski folklorny cyłk Bobáňovci předstajiłoj, drje z něšto zapozdźenjom, štož pak přitomni sportowsce přijachu. Wšako čakachu mnozy na hižo dlěje připowědźenu překwapjenku. A ju je intendantka sćelaka MDR prof. dr. Karola Wille wozjewiła.

„Wot 1. januara 2020 poskitk serbskeho rozhłosa rozšěrimy“, prof. Wille připowědźi a žněješe za to připóznaće a přiklesk. Rozhłós wusyła potom wotydźenja hač do dźewjećich a sobotu hač do dźesaćich. „Dźěłamy na konceptach, z kotrymiž chcemy wam hišće bliši być“, wuswětli intendantka na prašenje moderatora wječora Jakuba Wowčerja.

Z programom „Naša duša“ wotewrě Serbski ludowy ansambl na farskim dworjefestiwalny wječor na statokach. Přewšo šarmantnje wjedźeše Diana Měrćinkowa tam prěni króć po programje. Dwór bě přez wšě hodźiny nadměru derje wopytany. Prěni króć njeje hosćićelski Wu­dworski folklorny ansambl program zahajił, ale orchester z pólskeho městačka Leśnica. Jako wustupichu na to Wudworčenjo zhromadnje z Přezpólnymi a ze skupinu hercow, knježeštej wulke wjeselo a wćipnosć. Wšako steješe dorostowa skupina prěni króć na jewišću. Wulki přiklesk zasłužichu sej nazhonićiši rejwarjo z premjernymaj poskitkomaj „Słowakska reja“ a „Domchowanka“, w choreografiji Kornela Kolembusa a Jana Kozelnickeho. Wosebje čerstwa bě moderacija Aquiny Žurec – za nju bě to premjera – a Fabiana Kaulfürsta. Milenka Rječcyna

Wo programowy zazběh na Wjeselic statoku postarała bě so rejwanska skupina Fitschebeen ze Salzwedela ze słowjenskej polku. Na to wustupi Lidová muzika z Chrástu a z připowědźu jeje nawody Vojtěcha Kouby w serbskej rěči je sej cyłk hnydom wutroby publikuma zdobył. Młodźi Češa zanošowachu mjez druhim spěwy ze swojeje lońšeje cejdejki „Písně Lužických Srbů“. Předstajejo přichodnu skupinu Youth Creation Theatre wu­zběhny moderator Beno Šołta, zo su wuměłcy z Nepala wšě swoje nalutowanki rozpušćili, zo bychu sej dołhu jězbu do Europy zmóžnili. Jich přinoški njeběchu jednotliwe pěsnje, ale dlěše skoro dramu předstajace spěwanje. Pozdźišo je Cim­bálová muzika Dušana Kotlára hosći wokřewiła. Z plincami, burgerami a jědźemi ze swinjorězanja su Wjeselicy a jich pomocnicy hosći zastarali. Axel Arlt

W bydlenju so paliło

Běła Woda. Třo zranjeni su wuslědk wohenja sobotu wječor w bydlenju na štwórtym poschodźe wjaceswójbneho domu w Běłej Wodźe. 54lětnu wobydlerku z ćežkimi spalenjemi su z jeje bydlenja wuchowali a z helikopterom do specialneje kliniki w Lipsku dowjezli. Nimo toho so 32lětny muž zrani, dokelž bě jědojty kur zadychał. Jeho a wohnjoweho wobornika dyrbjachu lěkarsce zastarać.

Po šulerjach z Worklec zahra na jewišću při gmejnskim zarjedźe Drježdźanska skupina Brankatschki sep znatych serbskich ludowych spěwow w swojoraznym wobdźěłanju. Pozdźišo běchu młodźi wuměłcy jako nadróžni hudźbnicy we wsy po puću. Duwo Milena a Janek z Nuknicy resp. Wopakeje prezentowaše serbske a jendźelske štučki. Serbska reja je swojemu mjenu wotpowědowacy program dwójce pokazała. Wobaj razaj so Lipšćanam poradźi wjacorych pasantow do reje wabić, a to pod profesionalnym nawodom choreografa Georgija Mari­nowa. Drježdźanska kapała Podka wja­zaše mjezynarodny charakter festiwala, prezentujo ludowe pěsnje mjez druhim Balkana, Pólskeje a srjedźneje Łužicy kaž tež překwapjacy rusko-šwedski medley.

Bosćan Nawka

Hač do rańšich hodźin traješe na Zahrodnikec-Grutkec statoku program, kiž zahaji awstriski ansambl Gradźišćanskich Chorwatow Kolo Slavuj. Dale připowědźeše Matej Wjeńka Serbski folklorny ansambl Slepo a rejwansku skupinu Harruckern z Madźarskeje. Najbóle z ludźimi pjelnjeny statok pak bě, jako wječor Lózy hólcy hłownje ze swojimi znatymi hitami wustupichu. W tym času so ludźo před jewišćom runjewon tłóčachu. We wobłuku programa Chrósćicy-special wuhladachu a słyšachu wopytowarjo wokoło połnocy hišće ska-kapału Slapstickers a znatu rusku skupinu Nejromonach Fejofan, kotraž kombinuje drum’n’ bass z ruskej ludowej hudźbu. Wo swojich hosći su so Zahrodnikecy-Grutkecy móhłrjec na wupruwowane wašnje starali. Jim poskićichu kaž minjene razy pražene proso, pizzu a buchtle z waniljowej jušku. Marian Wjeńka

Mały, ale rjany! Tale zasada wjedźe prawdźepodobnje mnohich wopytowarjow folklorneho festiwala stajnje zaso na Koklic dwór. Hewak drje njeby tam tež lětsa zaso telko ludźi było. Za to móžachu woni kulturnje dobru měšeńcu wšelakich skupin dožiwić. Tak wustupowachu tam nimo­ Smjerdźečanskich rejwarjow wuměłcy­ skupiny Couleurs d‘Algerie­ a ruskeje Zabawa. Algeriski cyłk z dohromady 19 spěwarjemi, rejwarjemi a instrumentalistami słuša k najlěpšim skupinam kraja na sewjeru Afriki a bě prěni króć we Łužicy. Wužiwajo starodawny material za hudźbne nastroje postarachu so woni wo awtentiske zwuki.

Podobnu awtentiskosć skićeše tež ruski folkorny ansambl Zabawa. Lěta 1987 załožene kulturne ćěleso pěstuje stare ruske a kozakske spěwy. Kulinarisce poskićachu Koklicy mjez druhim kozacu a trutowu pječeń. Marko Wjeńka

Jedyn z najwustojnišich znajerjow serbske­ho wolejbula je bjezdwěla sporto­wy wučer Serbskeho gymnazija Budyšin Měrko Korjeńk. W tołstych rjado­wakach zběra wón artikle, fota a wu­slědki wšěch móžnych wubědźowanjow wólnočasneho wolejbula w Serbach. K tomu słušeja sokołske turněry wo pokal Domowiny runje tak kaž­ małe turněry wučerskich abo wjesnych mustwow.

Před něšto tydźenjemi je Měrko Korjeńk připódla zwěsćił, zo wotměje so we Worklecach lětsa hižo 25. wolejbulowy turněr z dźiwnym mjenom „kobołkowy“. Hač bě to nětko woprawdźe 25. wubědźowanje, abo hač bu wone před 25 lětami załožene, njeje cyle wěste. Dołha tradicija pak je přičiny dosć na započatki so dopomnić a čitarjam rozswětlić, što ma turněr z kobołkom činić.