Z wudaća: štwórtk, 11 julija 2019

Wo šansy strukturneje změny šło

Wochozy. Strukturna změna tworješe žro wčerawšeho wopyta zamołwiteho Zwjazka za turizm Thomasa Bareißa we Wo­chožanskim parku błudźenkow. Wo­na měła so direktnje na dobro woby­dlerjow wuskutkować, sej Bareiß žadaše. Wčera we Wochozach je wón tež ze zastupnikami sakskeje statneje kenclije a hospodarskeho ministerstwa šansy a ćeže strukturneje změny rozjimał.

Wjeršk nabožnych dnjow dožiwili

Róžant. Z putnikowanjom do Róžanta dožiwi lětuši nabožny tydźeń serbskich wosadow wčera swój wjeršk. Dopołdnišim kemšam přizamkny so zhromadny wobjed, a putnicy mějachu na łuce za Božim domom wšelaku zaběru. Z nyšporom so dźěćace putnikowanje zakónči. Lětsa je telko dźěći na nabožnych dnjach wobdźělenych kaž hišće ženje. Jeničce w Chrósćicach je jich 170.

Za mišterstwa kwalifikowanej

Pola Brězy blisko Hodźija je polo lětnich kwětkow, kotrež je Björn Botte ze swójbu sam plahował. Ludźo móža sej tam kwěćel po swójskich předstawach zestajeć. W kasy dowěry potom swoje kwětki zapłaća. Po słowach plahowarja su ludźo poprawom sprawni. Někotři pak sej nałožowanu prócu nječesća. Botte nadźija so kaž drje wšitcy bórzomneho dešća. Foto: SN/Maćij Bulank

Přesydlenje wsow we Łužicy wudobywanja brunicy dla je tež zajim studenta architektury na Berlinskej uniwersiće za wuměłstwa zbudźił. Christof van Wyk wo tym tuchwilu swoje masterske dźěło pisa. Cordula Ratajczakowa je so z nim rozmołwjał.

Kak sće na tematiku storčił?

Ch. van Wyk: Kak so z wopominanjom wobchadźa, je tež wažna tematika w architekturje. Architektura bě jónu tón komunikatiwny medij towaršnosće, tež jako skład kolektiwneho pomjatka. Što pak so stanje, hdyž – kaž w padźe pře­sydlenja a dewastacije – hižo ničo njeje? Kajke strategije, so dopomnić, ludźo wuwiwaja? Wšitko so zhubi a ludźo so toho boja. Tohodla woni něšto přećiwo zabyću činja. Tema ma tež wosobinski aspekt. Sym w Južnej Africe wotrostł a naši předchadnicy běchu misionarojo, kotřiž su artefakty a samo rostliny z Europy do no­weje domizny sobu přinjesli. Snano mje maćizna tež tohodla zajimuje.

Zaběraće so tež wosebje z planowanym přesydlenjom Miłoraza. Čehodla a kak?

Serbske žiwjenje w gmejnje zachować a wožiwić

Radwor (SN/MiR). W Radworskej gmejnje su starši wosebitu iniciatiwu załožili. Z njeje ma hišće lětsa nastać zapi­sane towar­stwo. Hišće njeje jasne, kak ma zhromadźenstwo doskónčnje rěkać.­ Iniciatorki porno tomu dokładnje wědźa, kotry zaměr ma wone měć a docpěć. „Chcemy serbske žiwjenje, wosebje w Ra­dworju kaž tež po cyłej gmejnje skrućić, zachować a wožiwić“, wuswětla Katrin Suchec-Dźisławkowa z Chasowa, kotraž je zhromadnje z Radworčanku Katleń Wawri­kowej prěnje ideje wuwiła. Mjeztym su z dalšimi staršimi, kořiž maja dźěći w šulskej abo starobje pěstowarskich dźěći, zo bychu wosebitu iniciati­wu załožili, hižo wjackróć wuradźowali. W fokusu jich namjetow stejitej Radworskej šuli. Tak su sej zańdźeny tydźeń přeprosyli wjednicy Ra­dworskeju šulow.

Wudźěłki z konfiserije Felicitas w Lěšćoch (Hornow) blisko Grodka su požadane. Firma­ pak jenož njeprodukuje, ale zmóžnja wopytowarjam tež, kaž tu swójbje Scholz z Berlina, tójšto wo tymle jónu rědkim rjemjesle zhonić. Nimo wodźenja po fa­brice maja tam knihujomne poskitki, kotrež sahaja wot wop­tawanja wšelakich družin šokolody a pralinow hač k tomu, so raz sami jako šoko­ladnicy pospytać. W pokazkowej dźěłarni móža šokolodowe figury wuhotować abo sami tajke leć. Móžno dale je, na dźěłarničce so wobdźělić. Foto: Felicitas/Tina Sammulat

Połoženje łužiskich rěkow přemało wody­ dla je chětro napjate. Mjeztym wobkedźbuje Sakski krajny zarjad za wob­swět, ratarstwo a geologiju, zo na­ najwjac měrjenskich stacijach podłu rěkow hižo lětny přerězk wodoweho stawa njedocpěwaja.

Budyšin (SN/BŠe). Suche wjedro z mało spadkami je k tomu přinošowało, zo je w rěkach po cyłej Sakskej situacija jara napjata. To wuchadźa z tydźenskeje rozprawy wo wodźe, kotraž nastawa w zamołwitosći krajneho zarjada za wobswět, ratarstwo a geologiju. Cyłkownje 52 procentow sakskich rěkow ma přeniski pegel. Dalše 30 procentow leži krótko nad hranicu, kotraž bu na zakładźe lětneho přerězka postajena. Njebudźe-li so přichodnje dosć dešćować, liči zarjad z tym, zo so połoženje hišće dale přiwótři. Připowědźene spadki, kaž je wjedrarjo přichodne dny wěšća, drje jenož lokalnje trochu wolóženja přinjesu.

Budyšin (SN/at). Loni bu w Budyskim wokrjesu 427 nowych bydlenjow twarjenych, z toho 282 w jedno- a dwuswójbnych domach. To je 27 procentow mjenje hač lěta 2017. Twarscy knježa su 64 milionow eurow nałožili. Na to skedźbnja industrijne dźěłarnistwo twarstwo-agrar-wobswět (IG BAU) na zakładźe ličbow Zwjazkoweho statistiskeho zarjada.

Bydlenja maja pjenježnym zamóžnosćam ludźi wotpowědować. „Wažne je, zo předewšěm zapłaćomne bydlenja a socialne bydlenja nastawaja“, praji wobwodny předsyda IG BAU Peter Schubert. Wón sej žada, dawkowe wotpisanje w twa­rje bydlenjow na podruž trajnje wot tuchwilu dweju a tři procenty zwyšić. Rěč je dale wo tym, zo trjeba socialny by­dle­njotwar lětne spěchowanje Zwjazka a kra­jow znajmjeńša šěsć miliardow eurow. Lětsa podpěruje Zwjazk twar socialnych bydlenjow jeničce z 1,5 miliardami eurow, klětu samo jeno z miliardu eurow.

„Twarstwo trjeba perspektiwu, kotruž změje z trajnje spušćomnym spěcho­wa­njom.“ Tak móža kapacity rozšěrić, fachowcow přistajić a dźěłowe městna zawěsćić, Peter Schubert dodawa.

Teheran (dpa/SN). Iranske rewoluciske gardy su dementowali, zo je w Perskiskim zaliwje ke konfliktej z britiskej łódźu dóšło. „Minjene 24 hodźin njemějachmy w potrjechenej kónčinje žadyn konflikt z wukrajnymi łódźemi, tež z britiskimi nic“, zdźěleja rewoluciske gardy na swojej internetnej stronje. Rěčnik britiskeho knježerstwa je dźensa rano zdźělił, zo běchu so iranske łódźe w zaliwje britiskemu wolijowemu tankowcej do puća stajić chcyli. Britiska fregata pak je tomu zadźěwała.

Mortwi při njewjedrach

Athen (dpa/SN). Sylne njewjedra su sej na sewjeru Grjekskeje minjenu nóc znajmjeńša šěsć smjertnych woporow žadali. Mjez mortwymi su turisća z Čěskeje, Rumunskeje a Ruskeje. Wosebje potrjechena bě mjez dowolnikami woblubowana połkupa Chalkidiki. Tam běchu padace štomy wjacorych ludźi morili. Čěskaj mandźelskaj zemrěštaj, jako wichor jeju bydlenski mobil sobu hrabny. Njewjedra slědowachu na žołmu horcoty z temperaturami hač do 40 stopnjow.

Tež Salzburg dróhi zawěra

Nowy model japanskeho superspěšnika N700 Shinkansen bullet train tuchwilu na pospytowej čarje w centralnojapanskim Mishima­ z nowym baterijowym systemom wupruwuja. Baterije móža wužiwać, je-li ćah wupadnjeneho milinowoda na čarje, w tunlu abo na mosće stejo wostać dyrbjał. Hewak docpěwa wón wjace hač 300 km/h. Foto: dpa/MAXPPP

W škitnych woblekach přećiwo atomowym, chemiskim a biologiskim škódnym maćiznam su wohnjowi wobornicy w Ratingenje pola Düsseldorfa twory za grilowanski­ wječor nakupowali. Bě to spontany dźěl prawidłow­neho zwučowanja specialneje jednotki, kotraž dyrbi nawuknyć­ z wobmjezowanej komunikaciju, ze špatnym widźenjom a hibanjom wobchadźeć. Grilować wšak smědźachu bjez škitnych woblekow.

Wjace hač 500 myšow w jednym bydlenju nańdźechu sobudźěłaćerjo weterinarneho zarjada w Essenje. Mějićel bě myše dźeržał, bjeztoho zo by je po splahu dźělił. Tak běchu so „bjez kontrole“ rozmnožili. Přiwšěm je so jim w bydlenju wočiwidnje derje šło, hewak nje­bychu so tak rozmnožili. Weterinarny zarjad­ ma nětko problem, telko myšow w zwěrjatownjach zaměstnić.