Z wudaća: wutora, 16 julija 2019

wutora, 16 julija 2019 14:00

Krótkopowěsće (16.07.19)

Wolóženja ratarjam

Drježdźany. Sakscy ratarjo smědźa tež lětsa puste a njewobdźěłane płoniny za dźěłanje picy a jako pastwu wužiwać. To zdźěli wčera Sakske ratarske ministerstwo. Přičina je trajaca suchota. Rjadowanje, z kotrymž chce swobodny stat ratarjam aktualne połoženje trochu wolóžić je wot dźensnišeho po cyłej Sakskej płaćiwe.

Wólbne haćenje

Huštań. Łužiska alianca (ŁA) njeliči do na­zymy z jednanjom skóržby haćenja komunalnych wólbow w Kamjencu dla. Strona bě ju njedawno Drježdźanskemu zarjadniskemu sudnistwu zapodała. Předsyda ŁA Hanzo Wylem-Kell měni, zo bu strona při zběranju podpěraćelskich podpismow w Kamjencu masiwnje haćena. Tam chcyše mj. dr. za měšćansku radu kandidować. Pobrachowało je k wobdźělenju skónčnje jeničke podpismo.

Dalekubłanja trěbne

wozjewjene w: Krótkopowěsće
207 wobdźělnikow „Tury po wuchodźe“ je so dźensa dopołdnja po – kaž sami prajachu – dobrej snědani w Budyskim Serbskim domje stajnje po mjeńšich skupinach na jězbu wokoło sprjewineho města podało, mjez druhim přez Radwor, Bart a Malešecy. Tura, kotruž organizuje Drježdźanske předewzaće Radtourlaub wjedźe w sydom etapach z Drježdźan hač do Torgauwa. We wo­pisanju etapow skedźbnja firma tež na serbskosć regiona. Jutře podadźa so z Budyšina do Grodka. Foto: SN/Maćij Bulank

wozjewjene w: Sport
wutora, 16 julija 2019 14:00

Wo Wendlandźe a Łužicy

Njedawno wotmě so druhi raz mjezynarodne zetkanje Syće młodych aka­de­mikarjow-sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. Pjatnaće referentow je tam wo swojich slědźenjach rozpra­wjało. Někotre z nich chcemy w małym serialu předstajić.

Budyšin (jyh/SN). W lěće 2014 buchu „Towaršnostne nałožki a swjedźenje Łužiskich Serbow“ do němskeje lisćiny ima­te­rielneho kulturneho herbstwa při­wzate. Kak pak so tute herbstwo jako resur­sa wužiwa a kak so dale dawa? Što to woznamjeni, „serbski“ być?

W swojim doktorskim dźěle na Leib­nizowej uniwersiće Hannover přirunuje Jenny Hagemann, kak rozdźělnje bu sło­wjan­ske zasydlenje do dźensnišeho sebje­zrozumjenja Hannoverskeho Wendlanda a Łužicy zapisane. Zdobom hodźitej so kónčinje hladajo na wuskutki energijoweje industrije přirunować – mje­nujcy anti-atomowe hibanje tam a strukturna změna na zakładźe wudobywanja brunicy tu –, z kotrymiž matej wobchadźeć. Nimo toho stej wobaj regionaj na mjezy, kotrejuž wobydlerstwo je so w druhej połojce 20. lětstotka kruće změniło.

wozjewjene w: Kultura
wutora, 16 julija 2019 14:00

Po ewaluaciji dale dźěłać

Stejišćo a přeća staja wjacorych partnerow před nowe nadawki

Budyšin (SN/MiR). Domowina a Rada za serb­ske naležnosće Braniborskeje stej posrědkowałoj braniborskej ministerce za kubłanje, młodźinu a sport (MBJS) Briće Ernst (SPD) stejišćo k eksternej ewaluaciji delnjoserbskich poskitkow w primarnym šulskim schodźenku, to rěka na zakładnych šulach, w Delnjej Łužicy. Kaž bu kónc zańdźeneho tydźenja znate, je so tole hižo 17. junija stało. Posrědkowarce wobkrućitej wot wědomostnikow poda­tu potrjebu jednanja a prosytej ministerku, w swojim ministerstwje konkretne kroki k zwoprawdźenju zawjesć.

wozjewjene w: Kubłanje

Budyšin (SN/JaW). Dźewjeć z cyłkownje 33 zapodatych namjetow ze stron Serbow za dalewuwiwanje plana naprawow Sakskeho statneho knježerstwa k po­zbu­dźowanju a wožiwjenju wužiwanja serbskeje rěče w zjawnosći je sakske knje­žerstwo do noweho 2. plana přewzało. Wo tym informuje zarjad Domowiny. „Doskónčny plan wobsahuje w rubrice namjety šěsć króć Domowinu a trójce Radu za serbske naležnosće Sakskeje“, zdźěli nowinska rěčnica Borbora Felberowa minjeny pjatk.

Domowina wita dalewuwiće plana naprawow z lěta 2012, kotryž bě Sabine von Schorlemer jako tehdyša statna ministerka za wědomosć a wuměłstwo zdźěłała. „Za přewzaće našich nastorkow smy jara dźakowni, byrnjež so njeporadźiło wšitke zapisać. Parujemy na přikład naprawy, kotrež su na dwurěčnosć we wobłukach kaž hospodarstwo, zjawny wosobowy bliskowobchad, póštu a předewzaća w turizmje wusměrjene“, rjekny referent Domowiny za nutřkowne naležnosće Werner Sroka.

wozjewjene w: Kraj a swět

Folklorny festiwal we Łužicy je mjez serbskej młodźinu bytostny zaćišć zawo­stajił. Wosebje ruska skupina Chróšćanskeho nócneho programa młodostnych přeco hišće zahorja.

Chrósćicy (SN/pdź). Nejromonach Fejofan rěka Pětrohródska band, kotraž wustu­pi na ranju festiwalneje njedźele wot něhdźe 1:30 hodź. na Zahrodnikec-Grutkec statoku. Za mnohich młodostnych běše tutón wustup wjeršk lětušeho festiwala. Z cyle nowym hudźbnym stilom drum’n’bass-folka zamó skupina publikum zahorić kaž žana druha nócneho programa „Chróšćan specialita“.

Jako jedna z prěnich bandow scyła kombinuje Nejromonach Fejofan ruske ludowe spěwy z modernej elektroniskej drum‘n‘bass-hudźbu. Słowjansku hudźbu tajkeho razu njeběše młodźina we Łužicy hač dotal hišće słyšała. Publikum běše fascinowany, hudźby a prezentacije hudźbnikow dla.

wozjewjene w: Kultura
wutora, 16 julija 2019 14:00

DGB: Na ludźi myslić

Berlin (dpa/SN). W debaće wo móžny dawk na wuhlikowy dioksyd žada sej Němski dźěłarniski zwjazk (DGB), na połoženje powołanskich dojězdźowarjow njezabyć. „Hdźež dyrbja ludźo mobilni być, njesměli tole z dawkom poćežować“, rjekny čłonka předsydstwa Annelie Buntenbach Augsburgskim nowinarjam. „Tójšto přistajenych jězdźi wšědnje da­loke puće na dźěło, to měli wobkedź­bować.“ Zwjazkowe knježerstwo chcyło w septembru dawk na CO2 schwalić.

Chłostanje za Bayer znižene

San Francisco (dpa/SN). Koncern Bayer móže w procesu njerodź zaničowanskeho srědka Glyphosat w USA dla z jasnje zniženej chłostanku ličić. Přisłušny sudnik je wčera dotalnu wukazanu sumu 80 milionow dolarow na 25,3 miliony znižił. Po jeho měnjenju njebě postajena suma přiměrjena. Přiwšěm wostanje wusud přećiwo koncernej płaćiwy. Bayer chce najebać to přećiwo wusudej skoržić. W měrcu běchu koncern zasudźili, dokelž Glyphosat pječa rak zawinuje.

Sankcije EU Turkowskej smorže

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 16 julija 2019 14:00

Koaliciju z AfD wotpokazuja

Lipsk (dpa/SN). 45 z cyłkownje 60 direktnych kandidatow CDU k wólbam Sakskeho krajneho sejma wotpokazuje koaliciju z AfD. Tole wuchadźa z woprašowanja skupiny „Přichod Sakska“. Iniciatiwa bě so politikarjow prašała, hač koaliciju z AfD wuzamkuja. Dotal je 45 wotmołwow dóšło, zdźěli rěčnik skupiny Sascha Kodytek wčera w Lipsku. Ze wšitkich wotmołwow wuchadźa, zo zhromadne dźěło z AfD wotpokazuja.

Skupina „Přichod Sakska“ bě składnostnje wólbow Zhorjelskeho wyšeho měšćanosty zjawnje skutkować započała: Tehdy běchu so znaći Hollywoodscy filmowcy w zjawnym lisće na wolerjow wobroćili a so přećiwo hidźe a wumjezowanju wuprajili. Rozšěrjowali su list na internetnej stronje skupiny.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 16 julija 2019 14:00

Přećiwo zawrjenju chorownjow

Podstupim (dpa/SN). Wot Bertelsmannoweje załožby namjetowane redukowanje ličby chorownjow po wšej Němskej njeje z wida towaršnosće chorownjow žana opcija za Braniborsku. „Tute planowe hry njewotpowěduja woprawdźitosći zastaranja“, rjekny jednaćel towaršnosće Michael Jacob w nowinskej zdźělence. Politiski zaměr je, wšitke městnosće zachować a centry strowotniskeho zastaranja wutwarić. Žadane centralizowanje by w Braniborskej strowotniske zastaranje we wjesnych kónčinach wohrozyło. Nimo toho bychu inwesticije ekstremneho rozměra trěbne byli, wón rjekny. Załožba bě namjetowała, małe chorownje zawrěć a jenož wulke kliniki wobchować.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 16 julija 2019 14:00

Von der Leyen z naležnej narěču

Straßbourg (dpa/SN). Z naležnej a na kóncu emocionalnej narěču je němska politikarka Ursula von der Leyen (CDU) dźensa w Europskim parlamenće wo zastojnstwo prezidentki Europskeje komisije wojowała. Při tym činješe daloko sahace přilubjenja, zo by hłosy zapósłancow při tajnych wólbach zdobyła, kotrež su dźensa we 18 hodź. planowane. Tak zasadźowaše so von der Leyen za runoprawosć splahow, za prawostatnosć a za sylniše prawa Europskeho parlamenta. Wona apelowaše, jednotu Europy zachować a kritizowaše tych, kotřiž chcyli ju pačić. Swoju narěč skónči wona ze sło­wami „Njech je žiwa Europa“.

Reakcije na narěč von der Leyen běchu rozdźělne. Frakcija Liberalnych swojich čłonow namołwješe, za němsku politikarku hłosować. Socialdemokraća wostachu dale njerozsudźeni. Wuslědk wothłosowanja je tuž dospołnje njewěsty. Wčera bě von der Leyen připowědźiła, zo jutře jako němska zakitowanska ministerka wotstupi, wšojedne, kak zapósłancy parlamenta EU dźensa rozsudźa.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND