Z wudaća: štwórtk, 08 awgusta 2019

Europska šula talentow

Wostrowc. Fraunhoferska towaršnosć přewjeduje wot dźensnišeho hač do 11. awgusta pod hesłom „Europska šula talentow“ we Wostrowčanskim Mjezynarodnym zetkawanskim centrumje Marijiny doł dźěłarničku za šulerjow. 20 młodostnych z Němskeje, Pólskeje a Čěskeje zeznajomja so tam ze slědźerskim dźěłom na Fraunhoferskim instituće.

Fachowcy wobydlerjow warnuja

Wuskidź. Fachowcy za dźiwje zwěrjata tuchwilu přepruwuja, hač je we Wuskidźanskej (Weißkeißel) gmejnje wjelk psa zakusał. To zdźěli fachowa instanca Sakskeho krajneho zarjada za wobswět, ratarstwo a geo­logiju. Po informacijach bu psyk wčera rano­ morjeny. W bliskosći su swědcy na wjel­ka podobne skoćo widźeli. Fachowcy wobydlerjam radźa dokładnišo na swoje zwěrjata kedźbować.

Bunkry na předań

Wo tójšto nowosćach a planowanych předewzaćach za turizm zhonili

Njeswačidło (CS/SN). Cyłkownje 16 komunow wopřijima kónčina, z kotrejž so Towarstwo k wuwiwanju hornjołužiskeje hole a hatow rozestaja. Zo bychu so komuny hišće lěpje do sylneje syće zwja­za­li, su wčera w Njeswačidle rozmołwne zarjadowanje přewjedli. Dalše maja slědować, zo bychu „běłe blaki“ na turistiskej karće wotstronili. Po móžnosći wje­le ludźi, kotřiž so wo łahodny turizm w kónčinje z krasnej krajinu staraja, chcedźa do swojich rozmyslowanjow zapřijeć. Kaž čłon předsydstwa Towarstwa k wuwiwanju hornjołužiskeje hole a hatow Torsten Roch w swojim zawodnym stejišću wuwjedźe, su w kónčinje štyri znamjenja jónkrótnosće: město Budyšin, Serbja, karpy a biosferowy rezerwat.

Mjeztym druhi raz wotmě so njedawno mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow-sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. Pjatnaće referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotre z nich w małym serialu (4) předstajamy.

Doba mjez wójnomaj płaći jako najpłódniša faza čěsko-serbskeje wzajomosće. Zwjetša prezentuje so jako „móst mjez Prahu a Budyšinom“, tak tež składnostnje stoteje róčnicy załoženja Towarstwa přećelow Serbow wudata zběrka rěka. W diplomowym dźěle „Lužičtí Srbové a společnost Pojizeří a středního Polabí v době první Československé republiky“, kotrež sym na Praskej uniwersiće zakitował, analyzuju aktiwity na dobro Serbow w regionje Mladá Boleslav.

13. spěwne wubědźowanje europskich mjeńšinowych rěčow „Liet International“ wotměje so klětu 3. a 4. apryla prěni raz w Danskej, a to w měsće Åbenrå 30 kilometrow sewjernje Flensburga.

Ljouwert/Åbenrå (SN/CoR). Liet Inter­national 2020 wotměje so njedaloko němsko-danskeje mjezy a budźe wose­bite zarjadowanje. Přetož mjeza mjez Němskej a Danskej eksistuje klětu sto lět. Składnostnje tuteje róčnicy kaž tež stolět­neho wobstaća němskeje mjeńšiny w Danskej organizuja najwšelakoriše akti­wity w Åbenrå-Apenradźe. Zwjazk Němcow w Danskej, Bund Deutscher Nordschleswiger (BDN), budźe dwaj dnjej z hosćićelom Liet International.

We wobłuku busoweje kołojězby so ze sprjewinym městom Budyšinom zeznajomić, to stej sej tele dny tež Dagmar Liebscher z Jitra (Milstrich) a Barbara Techen­tin (naprawo) z Drježdźan předewzałoj. Při měšćanskim modelu před turistiskej informaciju na Hłownym torhošću na bus čakajo stej zajimči z našej fotografku do rozmołwy přišłoj. Při tym so wukopa, zo Drježdźanjanka naš wječornik tróšku znaje. Jeje přichodny syn je serbskeho pochada, wón Serbske Nowiny čita. A jeje wnučk w sakskej krajnej stolicy serbšćinu wuknje. Z busowej kołojězbu bě w lětušej sezonje dotal nimale 1 300 ludźi po měsće po puću, kaž bě z turistiskeje informacije zhonić. Foto: SN/Hanka Šěnec

Budyšin (SN). Za nowu wólbnu periodu Budyskeho wokrjesneho sejmika ma so dźěłowy kruh za serbske naležnosće znowa wobsadźić. Po serbskich wustawkach Budyskeho wokrjesa přisłuša jemu pjeć wěcywustojnych wobydlerjow, kotrychž Domowina w dorozumjenju ze serbskimi zwjazkami pomjenuje.

Předsyda Domowiny Dawid Statnik, sam nowowuzwoleny wokrjesny radźićel CDU, je so tele dny z listom na serbske towarstwa a zwjazki wobroćił, zo bychu kandidatow namjetowali. Jich mjena mě­li­ hač do 19. awgusta zarjadej Domowiny zapodać, pak z póštu na adresu: Do­mo­wina z.t., Póstowe naměsto 2, 02625 Budyšin, pak e-mailnje na .

Kaž Domowinski zarjad zdźěla, wotpohladuje zwjazkowe předsydstwo na po­sedźenju 6. septembra w Budyšinje wone pjeć wosobow do čestnohamtskeho zastojnstwa powołać.

Jako wěcywustojni wobydlerjo su wot 2014 do 2019 regionalne rěčnicy Domowiny Katharina Jurkowa, Katja Liznarjec a Christina Šołćina kaž tež Hanka Budarjowa (TCM) a Mato Krygaŕ (SET) dźěłali.

Genf (dpa/SN). Po cyłym swěće je so tem­peratura na kraju hižo wo 1,53 stopnjow zwyšiła. To wuchadźa z rozprawy swě­toweje klimoweje rady IPCC, kotruž su dźensa w Genfje wozjewili. Tež mórske płoniny su so hladajo na globalnu tem­peraturu wo nimale 0,9 stopnjow sćoplili. Za rozprawu běchu fachowcy časowej dobje 1850–1900 a 2006–2015 přepytowali. W přichodnych lětach budu wuskutki sćoplenja hišće čujomniše. Horcota, suchota a sylne zliwki dale přiběraja.

Hižo miliony wudawali

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe zakitowanske ministerstwo a wšitke jemu podstejace zarjady a towaršnosće su lětsa w prěnim połlěće hižo 155 milionow eurow za eksterne poradźowanje a podpěru wudali. To je nimale telko kaž wšitke tamne 13 ministerstwow dohromady, kotrež su za to 178 milionow eurow nałožili. To wu­chadźa z wotmołwy zakitowan­skeho ministerstwa na naprašowanje zapósłanca Lěwicy Matthiasa Höhna. Parlamentariski statny sekretar zakitowanskeho ministerstwa Thomas Silberhorn wopodstatni wudawki z dźeń a wjetšimi wužadanjemi digitalizacije.

Dowolnosć cofnyli

Policiju w chinskej prowincy Hebei maja wot wčerawšeho „nowi kolegojo“ – robotery – podpěrać. Serija „pomocnikow, kotřiž nihdy­ njespja, ma mjeno „handan robot traffic police“ a wopřijima tři typy. Su to wobchadny policist we wobłuku patruljow, jězdźi­dłowy manager a poradźowanski roboter hladajo na warnowanje před njezbožemi. Foto: picture alliance/Hao Qunying

Jako wulki zmylk wopokazało je so ilegalne wotstronjenje chłódźaka. Muž bě jón w juhošpaniskej Almeríji do skały ćisnył. Přećel jeho při tym filmowaše a wozjewi widejo na Twitteru. Policija pak tež socialne syće wobkedźbuje a skućićela tak wuslědźi. Před wočemi zastojnikow dyrbješe wobswětowy hrěšnik chłódźak po skaliznach zaso horje ćahnyć, štož bu tohorunja filmowane. Nimo wysokeho pochłostanja ma muž dalši problem. Wón dźěłaše mjenujcy we wobchodźe, hdźež domjace nastroje předawaja. Jasne tuž, zo šef jemu nablaku wupowědźi.

Na dźensnišim swětowym dnju kóčkow so tale dobra powěsć wulkotnje hodźi. Wohnjowym wobornikam w Offenburgu je so poradźiło z pomocu wody měsac staru micku ze štyri metry hłubokeho kanaloweho šachta wuswobodźić a jej tak žiwjenje wuchować.

Choćebuz (dpa/SN). Za zwjazkowu předsydku Zelenych Annalenu Baerbock je hladajo na strukturnu změnu we Łužicy najwjetši problem absolutna njewěstosć ludźi. „Woni njewědźa, dokal jich jězba powjedźe a kak dołho hišće změja swoje dźěłowe městna“, rozłoži Baerbock wčera w inforadiju RBB. „Trjebamy jasne wuprajenja za ludźi w regionje. Nimo toho měła so energijowa kónčina dale zesylnić a na region přichoda wuwić.“

Nastupajo kónc wudobywanja brunicy Baerbock zwurazni, zo eksistuje kompromis mjez dźěłarnistwami a wobswětowymi zwjazkami. Tón chcyli tež w Brarniborskej a Sakskej zwoprawdźić. Za přewod strukturneje změny su namjety. Jako­ přikład mjenowaše politikarka wu­twar železniskeho zwiska Berlin–Choćebuz dale do Drježdźan. Tež sobudźěłaćerjow a mjeńše dodawaćelske firmy dyrbjeli podpěrać, hdyž maja so přichodnje na hinaše produkty nastajić.