Z wudaća: štwórtk, 22 awgusta 2019

1Serbska rěč słuša k identiće Budyskeho wokrjesa. Tohodla je wažne rěč zachować a móžnosće skićić, zo by wšědny dźeń sylnišo nałožowana była. To pak dyrbi kóždy, kiž ju rěči, sam za sebje rozsudźić.

2 + 3Ze stron stata planowany kónc wudobywanja bru­nicy budźe so sylnje na Łužicu wuskutkować. Nimo připowědźenych 40 miliardow eurow strukturneje pomocy pak njeje žaneje wěstoty abo zawěsćenja, kak měli nowe a derje płaćene dźěłowe městna nastać. Politika žane dźěłowe městna njewutworja. Wona podawa hospodarstwu maksimalnje hospodarske ramikowe wuměnjenja. Tohodla mam planowanskohospodarske zasahnjenje do swobodneho hospodarstwa za wopačne. Kóž­da nowa technologija dyrbi so w swobodnym wikowanskim hospodarstwje přesadźić, a njeměli ju z miliardami eu­row­ z dawkow spěchować. Postup a spad solarneje industrije měłoj nam z warnowanjom być.

4Po mojim měnjenju ničo přećiwo tomu­ njerěči, w serbskorěčnych kónčinach swobodneho stata tajku ewalua­ciju přewjesć. Rozsudne pak budźe, kotre konkluzije zamołwići po wuhódnoćenju wuslědkow z njeje sćahnu.

1Za zachowanje serbskeje rěče a kultury dyrbimy komunalnu runinu syl­nić, zo móhli na městnje najlěpše roz­risa­nje namakać. Tak zaleži wězo tež na Serbach­ samych, zo swoju maćeršćinu rěča a dale dawaja. Zo by serbšćinu wuknyć atraktiwniše było, měli móžnosć pruwować, hač njeměła so wona z přiličomnej cuzej rěču na gymnazijach a wyšich šulach stać.

2Hornja kaž Delnja Łužica stej w minjenych 30 lětach hłuboku struk­turnu změnu wuspěšnje zmištrowałoj. Wona je njeličomne inowatiwne małe a srjedźostawske předewzaća wunjesła, na kotrež móžetej wobě Łužicy přichodne 30 lět sadźeć. Nadawk politiki nětko je wuměnjenja za srjedźny staw zlěpšić, zo móža so předewzaća dale wuwić.

3Sym za to, na předwidźanym wu­stupje ze zmilinjenja brunicy z při­zwolenymi rewěrowymi planami hač do­srjedź 2040tych lět njedwělować. Dočasny kónc pak wotpokazuju. Runočasnje dyrbimy alternatiwne formy dobywanja a składowanja miliny wutwarjeć, zo bychmy potrjebu miliny njewotwisnje wot słónca a wětřika zawěsćili. Energija dyrbi tunja a wěsta być.

1Ně, skerje w swójbnym a wjesnym wobłuku. Wjetšu wažnosć měła potajkim serbšćina měć w pěstowarnjach a zakładnych šulach. Serbja měli sej wose­bje małe struktury za swoju rěč na wjesnych šulach žadać. Kultusowemu ministerstwu měli rozłožić, zo njerěka runoprawosć jeno samsne prawa. Za žony a zbra­šenych tajke něšto hižo dlěje płaći, čehodla nic tež za narodnu mjeńšinu?

1Serbšćina móže swojeje mnohostronskeje kompatibelnosće k mnohim krajam na swěće, předewšěm pak k słowjanskim dla, jako móst přećelstwa słužić. Hižo z teje přičiny mamy ju ze zjawnych srědkow spěchować.

2+3Najprjedy mamy strukturnu změnu zmištrować a nowe dźěłowe městna wutworić, potom hakle wudobywanje a zmilinjenje brunicy skónčić – tak je to prawje a nic hinak! To je­ moje měnjenje, kotrež sym toho­runja wjackróć w swojej korespondency z ministerskim prezidentom Michaelom Kretschmerom zwuraznił.

4Kaž hižo pod dypkom 1 naspomnjene móže serbšćina k mnohim dalšim rěčam na swěće jako móst słužić. A tohodla dyrbimy ju ze zjawnych srědkow spěchować. Najwjetšu wažnosć mamy při tym na powšitkowne rěčne kubłanje w zažnym dźěćatstwje kłasć.

Z wólbneho foruma Domowiny a redakcije SN

W Sakskej wolimy 1. septembra nowy krajny sejm. Serbski sydlenski rum wupřestrěwa so po sydom wólbnych wo­krjesach. Wu­chadźišćo to Domowinje, z nich sydom direktnych kandidatow na wólbny forum 14. awgusta do Budyskeho Serbskeho domu přeprosyć. Zarjadowanje je znowa hromadźe z redakciju Serbskich Nowin přewjedła. Zastupjene běchu­ strony CDU, AfD, Lěwica, SPD, Zwjazk 90/Zeleni, FDP a Swobodni wolerjo. Nimo jich kandidata z wólbneho wokrje­sa 55 (Wojerecy, Radwor) nastupja wšitcy tamni w Budyskim wólbnym wokrjesu (wk 56). Nažel njebě žana strona kandidatku za podij přizjewiła.

Wo rěči w zjawnosći

1. FC Lok Lipsk

– FC Energija Choćebuz 3:2 (0:1)

Zestawa hosći: Moser – Hasse, Gehrmann, Koch, Meyer, Broschinski, Raak (46. Zickert), Taz (46. Hoppe), Eisenhuth (77. Beyazit), Brügmann, Rangelow

Zwjetša je tak, zo kritizuja koparske mu­stwo, kotrež nawjedowanje 2:0 z rukow da. W padźe partije pola Lokomo­tiwy Lipsk pak dyrbju zaso raz sudnika kritizować. W 42. min. bu mjenujcy Ben Meyer po storkanju z hrajnišća pósłany; David Urban pak, kiž bě wotpo­hladnje na Meyera stupił, smědźeše njechłostany dale hrać. Tež jasny foul na Dimitaru Rangelowje krótko do 1:2 wosta bjez sćěhow za Lipšćanow.

Přećiwo FC Bayern Mnichowej, zakito­warjej titula, je FC Energija Choćebuz w prěnim pokalnym kole DFB wuběrnu hru pokazała. Faworit drje bě so na kóncu z 3:1 přesadźił, łužiscy koparjo pak běchu­ z bojowniskim wukonom dołhi čas porjadny kontrahent.

Wosebje wuzběhnyć ma so wukon hrajerjow Energije tež tohodla, dokelž ležeše jich starobny přerězk na spočatku hry pola 22,2 lět a po wuměnje 36lětneho Dimitara Rangelowa samo jenož pola 19,3 lět. A woni dóstachu po hrě wosebje wulku chwalbu wot trenarja Bayerow Nika Kovača kaž tež wot Roberta Lewandowskeho a Manuela Neuera.

Spočatnje bě hosćićel w ofensiwje zmužity, strašnosć před wrotami FC Bayern Mnichowa pak njewuprudźowaše. Tón hru dominowaše, byrnjež hakle po poł hodźinje 1:0 (32.) trjechił, jako bu wrotar Lennart Moser, kiž bě do toho wjacore třělwy wuběrnje wotwobarał, w druhim pospyće wot Lewandowskeho přewinjeny. Na to dyrbješe 2 000 fanow hosći dalše poł hodźiny na 2:0 čakać. Kingsley Coman trjechi ze zdalenosće 20 metrow. Po 81 mjeńšinach bě to potom zaměnjeny Leon Goretzka, kiž docpě 3:0.

NOFV-wyša liga

Ćisk – Trjebin1:1 (1:0)

Drježdźany-Strěžin – Laubegast 4:0 (2:0)

Chrósćicy – Großröhrsdorf 1:1 (0:0)

Weixdorf – Běła Woda 3:2 (1:0)

Rakecy – Rotacija Drježdźany 1:4 (1:2)

Wocl Rěčicy – Drježdźanski SC  0:2 (0:1)

1. SZ Drježdźany-Strěžin 1 4 :0  3

2. TSV Rotacija Drježdźany 1 4 :1  3

3. Drježdźanski SC 1898 1 2 :0  3

4. SG Weixdorf 1 3 :2  3

5. SC Großröhrsdorf 1 1 :1  1

5. SJ Chrósćicy 1 1 :1  1

5. ST Trjebin 1 1 :1  1

5. ST Ćisk 1 1 :1  1

9. FSV Oderwitz II 0 0 :0  0

9. SC Borea Drježdźany 0 0 :0  0

11. VfB Běła Woda 1909 1 2 :3  0

12. FC Wocl Rěčicy 1 0 :2  0

13. Rakečanske ST 1 1 :4  0

14. Drježdźany-Laubegast 1 0 :4  0

wokrjesna liga, stafla 1

Horni kraj II – Wjazońca 0:2 (0:1)

ST Budyšin – Bretnig-Hauswalde 2:0 (2:0)

Wjernarjecy – Großröhrsdorf II wupad

Arnsdorf – Ottendorf-Okrilla 4:2 (2:0)

Lomnitz-Großnaundorf II – Germania Budyšin II3:1 (0:0)

Biskopičanske KT II – Kubšicy 5:1 (0:0)

Wjelećin – Bukecy3:4 (1:1)

Něhdy bě w nimale kóždej wsy naku­powanišćo, hdźež poskićachu twory wšědneje potrjeby. Runočasnje běchu to socialne centrumy, hdźež so wjes­njenjo rady k bjesadźe zetkawachu. W našej lětnjej seriji na něhdyše wjesne wob­chody dopominamy.

Dźensa: Židźino (16)

Židźino ze swojimi 550 wobydlerjemi je wot lěta 1995 jedyn z dźewjeć wjesnych dźělow gmejny Halštrowska Hola. Hižo lěto do toho je dźensa 72lětna Edith Jaeger započała so dokładnje zaběrać ze stawiznami něhdy ryzy serbskeje wsy sewjernje Wojerec. W swojej chronice rozpisuje a mjenuje wona přikłady, na kotre wašnje su so wobydlerjo Židźinoho hač do časa industrializacije zastarali. Najstarša nakupowanska móžnosć w Židźinom bě wobchod Jana Wolfganga, kiž je tam spočatk 19. lětstotka wot kolesow hač k butrje nimale wšitko zhromadnje ze swojej mandźelskej Nusu poskićał. W lěće 1931 dyri błysk do kolonialneho wobchoda, kotryž so runje tak wotpali kaž pódlanska bróžnja.