Z wudaća: póndźela, 21 oktobera 2019

London (dpa/SN). Britiski parlament mó­že snano hišće dźensa wo zrěčenju wothłosować, kotrež bě premierminister Boris Johnson z Europskej uniju wo wustupje kraja z EU wujednał. Wo tym rozsu­dźić chcyše prezident parlamenta John Bercow w běhu dnja. Dyrbjał-li so wón za to rozsudźić, móhli so zapósłancy dźensa wječor zeńć. Sobotu bě par­la­ment swój rozsud hišće přestorčił. Tak bě Johnson nuzowany w Brüsselu wo dal­še přestorčenja brexita prosyć, byrnjež to zasadnje wotpokazał. Wón chcył brexit hač do kónca měsaca přesadźić, w nuzy tež bjez zrěčenja z Brüsselom.

Drježdźany (dpa/SN). W debaće nastu­pa­jo wosobinu ewangelskeho krajneho biskopa Carstena Rentzinga starosćitaj so jeho předchadnikaj Jochen Bohl a Volker Kress wo jednotu krajneje cyrkwje Sakskeje. Připowědźenemu wotstupej bě zamylenje slědowało, „rozdźělne pozicije su do so zrazyli a je tak daloko přišło, zo so ći jedni přećiwo tamnym stajeja“, pi­­sataj biskopaj na wotpočinku we wčera wozjewjenej zhromadnej deklaraciji. „Naju boli, zo je polarizacija towaršnosće nětko tež cyrkej docpěła.“

Bohl a Kress namołwjataj w zwadźe wo prawy puć k rozwažliwosći, zrozumjenju za druheho a k lubosći k bli­šemu. „Namołwjamy wšitkich čłonow krajneje cyrkwje, so za jeje jednotu zasadźeć, bjeztoho zo so wobsahowym ro­ze­stajenjam wuwinjemy.“ Při tym dyrbjała próca wo měr a wujednanje wodźaca móc być. Carsten Rentzing, kiž je wot lěta 2015 krajny biskop, chce zastojnstwo disku­sije swojeje zašłosće dla złožić. Dźensa chcyše nawodnistwo cyrkwje wo přichodźe 52lětneho wuradźować.

Tysacy wobydlerjow Budyskeho wokrjesa nima w starobje dosć pjenjez

Budyšin (SN). Dale a wjac wobydlerjow Bu­dyskeho wokrjesa w starobje hižo dosć pjenjez k dispoziciji nima. Ličba wu­měn­karjow, kotřiž přidatnje k renće hišće Hartz IV trjebaja, přiběra. W běhu minjenych dźesać lět bě jich samo jědnaće procentow wjace. Bě-li w lěće 2008 hišće 1 761 rentnarjow Hartz IV poćahowało, je ličba loni na 1 954 rorostła. To zdźěli minjeny tydźeń dźěłarnistwo Cyrobizny, požiwadła a hosćency (NGG) a poćahuje so na wozjewjenja statistiskeho krajneho zarjada. Po cyłej Sakskej dóstawa něhdźe 30 000 wuměnkarjow přidatne zakładne zawěsćenje, štož wotpowěduje 25 procentam wjace hač před lětami.

„Je ministerski prezident Kretschmer tež přišoł?“ Tajke prašenje bě słyšeć na dworje Pančičanskeho klóštra Marijineje hwězdy sobotu popołdnju po spožčenju Myta Ćišinskeho. Dotal je najwyše serbske wuznamjenjenje po zdaću hišće ze sakskim knježerstwom zwjazane. Z lětušim přepodaćom pak su so Serbja skónčnje ­ze statnym „žohnowanjom“ rozžohnowali a sami zamołwitosć přewzali. Přechodna faza po přewróće je nimo. Wot lěta 1953 do 1990 bě Myto Ćišinskeho statne myto NDR, po nowozałoženju je drje Załožba za serbski lud myto wupisała a tohorunja z nim zwjazane pjenjezy přewostajiła. ­Na kóncu je přiwšěm přeco spy­tała kraj a najradšo ministerskeho prezidenta do ceremonije zaplesć. Sakska kaž tež Braniborska stej pak mjeztym swójske myto za serbsku rěč załožiłoj, mjenujcy Myto Zejlerja a Myto Miny Witkojc za serb­sku rěč. Je tuž najwjetši čas, so statej runostajić. Cordula Ratajczakowa

Na prěnim schadźowanju politběrowa po Lipšćanskej wulkodemonstraciji zwurazni Erich Honecker: „Nětko hižo kapitulanća we wobwodnych wjednistwach SED sedźa.“ Wón měnješe z nimi třoch sekretarow Lipšćanskeho wobwodneho wjednistwa, kotřiž běchu zakročenju poli­cije přećiwo demonstrantam sobu zadźěwali. W NDR so w běhu lěta 1989 tójšto změni. Dźěl opozicije bě so do Noweho foruma zjednoćił, swoju namołwu wozjewił a ludźi prosył ju podpisać. Dźesaćitysacy su namołwu Noweho foruma podpisali. 7. oktobra 1989 je horstka opo­zicionelnych na farje zwonka Berlina social­demokratisku stronu w NDR za­łožiła.

Praha (ČŽ/K/SN). W susodnym kraju Čěskej­ je katolska cyrkej tydźenja ličiła, kelko ludźi­ w čěskich, morawskich a šleskich wosadach kemši chodźi. Tute ličenje je anonymne. Při zastupje do cyrkwje dósta kóždy přichadźacy wosebity naprašnik, na kotrymž je hač do kónca Bo­žeje mšě wotpowědne rubriki wupjelnić měł. Dowupjelnjenje naprašnikow wobstara wosadny duchowny. Wuslědki ličenja maja biskopam a generalnym wikaram za lěpši přehlad wo situaciji w die­ce­zach słužić a skića jim zdobom spóznaća wo strukturje kemšerjow, na přikład nastupajo starobu abo splah.

Ličenje wopytowarjow kemšow organizuje čěska katolska cyrkej prawidłownje kóžde pjeć lět. Wuslědk posled­njeho tajkeho ličenja w oktobru 2015 je wupokazał, zo bě wšo hromadźe 419 199 ludźi na njedźelnych Božich mšach było,­ z toho 136 955 w čěskich a 282 234 w morawskich wosadach. Dalšich 3 750 ludźi wobdźěleše so na grjeksko-katolskich Božich słužbach. Přerězna staroba kemšerjow wučinješe swój čas 47,32 lět.

Po ludličenju lěta 2011 běchu z te­hdyšich 10,4 milionow wobydlerjow 10,3 procenty romsko-katolskej cyrkwi přisłušeli.

Prěni nazymski koncert we Wulkich Ždźarach přewjedli

Wulke Ždźary (GM/SN/JaW). Prěni raz su zajimcy sobotu we Wulkich Ždźarach nazymski koncert dožiwili. Tak pokro­čowachu tam z rjanej tradiciju nazymskich koncertow w Hornjej Łužicy na nowej městnosći, štož su hosćo zarjadowanja derje přiwzali.

Wułójenje rybow z Balakec hata je wo­py­towarjow zbliska a zdaloka do Złyčina přiwabiło.

Złyčin (AK/SN). Tradicionalne wułójenje rybow z wulkeho Balakec hata w Złyčinje (Litschen) je wažny přinošk k regional­nemu zwičnjenju. To podšmórny jednaćel Ringpfeilec hatarstwa Karsten Ring­pfeil na sobotnym wułójenju. Mjeztym 18. króć su tam kóždolětny spektakl wotměli. Runje tak dołho wobsteja tež łužiske rybowe tydźenje. „Na nich so wobstajnje wobdźělamy“, rjekny Karsten Ring­pfeil. „Dźe wo to, regionalne hódnoty tworić. Plahować łužiskeho karpa je jedna z najmjenje wobswět poćežowacych a najbóle znjesliwych formow plahowanja rybow po wšěm swěće.“ Přede­wšěm wułójenje pokazuje na ćežke dźěło hatarjow a rybarjow, zdobom pak tež na mnohotnosć domjacych wudźěłkow. Partnerojo kaž Tobias Kockert ze swojim ratarskim zawodom Krabatowy mlokowy swět w Koćinje, pjekar při Hórnikečanskim jězorje Willi Bleschke a pčołarjej Dennis Wutzke a Maik Hanske ze Šćeńcy (Steinitz) su hatarjow sobotu ze swojimi předawanišćemi podpěrali. Žony ze Złyčina a wokoliny běchu tykancy napjekli.

Dobra nalada knježeše sobotu pola Dinarjec w Nowoslicach. Do tamnišeje kulturneje bróžnje bě sej tójšto ludźi ze wsy a wokoliny na kóždolětny oktoberski swjedźeń dojěło. Žurla bróžnje bě hač na poslednje městno wobsadźena. Wo dobre poradźenje kóždolětneho swjedźenja postarachu so Dinarjecy znowa z wuběrom typiskeje bayerskeje jědźe – mjez druhim porjedźachu wopytowarjam bayerske běłe kołbaski. Tež znate piwo, wězo kaž so za prawy oktoberski swjedźeń po bayerskim wašnju słuša­, w litrowskich škleńcach za wosom eurow tam mějachu, runje tak kaž spo­dobnu dujersku hudźbu. Foto: Feliks Haza

Dróha dospołnje zawrjena była

Miłoćicy. Na statnej dróze S 94 z Kamjenca do Porchowa je dźensa rano krótko do napoł sedmich k njezbožu dóšło­. Na wotbóčce pola Miłoćic njebě šofer transportera při wotbočenju na statnu dró­hu předjězbu z Porchowa přijědu­ceho Chevroleta wobkedźbował, na čož dóńdźe k zražce. Wobeju šoferow dyrbjachu zranjeneju do chorownje dowjezć. Cyłkownje pjatnaće wohnjowych wobornikow ze Smječkec a Njebjelčic je městno nje­zboža zawěsćiło a zrumowało. Wša­ko běch­u z jězdźidłow wšelake maćizny wuběželi. Dróha bě za to cyłu hodźinu zawrjena, štož so zdobom na powołanski wobchad wuskutkowa.