Z wudaća: srjeda, 27 nowembera 2019

srjeda, 27 nowembera 2019 13:00

To a tamne (27.11.19)

Z awtom hač ke kasy: W Awstriskej je 42lětna ze swojim awtom do předawarnje meblow zrazyła. Wóz jědźeše wjacore metry po wobchodźe a wosta hakle před kasu stejo. Sobudźěłaćerce wobchoda w zwjazkowym kraju Delnja Awstriska so zesuwanych meblow dla zraništej. Šoferka chcyše swoje awto poprawom na parkowanišću před wobchodom wot­stajić. Čehodla je přez wukładne wokno do wobchoda jěła, dotal jasne njeje. Alkoholowy test bě negatiwny.

Rěznikej ćeknyła je kruwa w mecklenburgsko-předpomorskim Vipperowje nad jězorom Müritz. Jako chcyše ju ratar na připowěšak ćěrić, wona twochny a ćekny k jězorej. Něšto pozdźišo ju pěšcy wuhladachu: Kruwa tčeše hač k šiji w błóće. Wohnjowi wobornicy ju z powjazami a traktorom wućahnychu. K rězu pak najprjedy raz njetrjebaše.

wozjewjene w: To a tamne
srjeda, 27 nowembera 2019 13:00

Bamž pjenježny skandal přiznał

Tokio/Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus je pjenježny skandal we Vatikanje při­znał. „Woni su wěcy činili, kotrež njezdawaja so čiste być“, rjekny bamž žurnalistam na wróćolěće z Japanskeje do Roma nastupajo přepytowanja statneho sekretariata a financneho dohlada Vatikana. „Mamy pady korupcije.“ Nutřkovatikanske institucije běchu skandal wotkryli. Při tym dźe mjez druhim wo tak mjenowany Pětrowy pjenježk, kolektu, kotruž kóžde lěto w cyrkwjach po wšěm swěće na dobro bamža zběraja. Pjenjezy běchu mjez druhim do luksusowych imobilijow w Londonje inwestowali. Přećiwo pjeć sobudźěłaćerjam,­ kotrychž su mjeztym ze słužby wuwjazali, nětko přepytuja.

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 27 nowembera 2019 13:00

Braniborska jenož w srjedźnym polu

Berlin/Podstupim (dpa/SN). Nastupajo wutwar wobnowjomnych energijow dóstawa Braniborska w cyłoněmskim přirunanju jeno spokojace znamki. Po tym zo bě sej kraj w prěnim přirunowanju krajow lěta 2008 hišće prěnje městno wudobył a to po tym dwójce wobkrućił, je so nětko na šeste městno w srjedźnym polu wotsunył. To wuchadźa z dźensa předpołoženeje přirunanskeje studije zwjazkowych krajow 2019.

Braniborska bě sej minjene lěta při wutwarje wobnowjomnych energijow wulke zasłužby zdobyła, kaž w rozprawje rěka. Napinanja na tym polu pak su widźomnje popušćili. Přichodnje dyrbjał so kraj zaso bóle za to zasadźeć. W koaliciskim zrěčenju noweho braniborskeho knježerstwa je wutwar wobnowjomnych energijow zakótwjeny. Tak chcedźa wjace solarnych připrawow twarić a akceptancu wětrnikow mjez ludźimi polěpšić.

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 27 nowembera 2019 13:00

„Jamy njejsu žane hrajkanišćo“

Mnozy kritisce na protestne akcije zwjazkarstwa „Ende Gelände“ zhladuja

Choćebuz/Budyšin (SN/BŠe). Připowědźena masowa akcija zwjazkarstwa „Ende Gelände“ zbudźa wulke diskusije. Najwjetši dźěl ludźi chětro kritisce na přichodny kónc tydźenja zhladuje. Wšako su so na zašłej tajkej akciji wjacore chłostajomne njeskutki stali. We wobłuku protestneho zarjadowanja swjatkowny kónc tydźenja 2016 přećiwo wudobywanju brunicy bu technika w a podłu wuhlowych jamow wobškodźena. Dale napadnychu zamołwitym, tehdy hišće předewzaća Vattenfall, manipulacije na kolijach, kotrychž dla móhł ćah z kolijow skočić. Signalne připrawy běchu manipulowane a bombowa atrapa schowana.

wozjewjene w: Hospodarstwo
srjeda, 27 nowembera 2019 13:00

Zmužići prašani

Z wotewrjenymaj wušomaj a wočomaj po swěće chodźić je samozrozumliwa wěc – znajmjeńša za staršu generaciju. Tola tež mjez staršimi ludźimi, njewidźiš to jeničce mjez młodźinu, su hižo mnozy, kotřiž su na display sutajo po puću. Njewěm, hač su mjez nimi tež tajcy ze słabym słuchom abo cyle hłuši. Wšako trjebaja runje ći wšitke tamne zmysły, zo bychu swoje zbrašenje narunali. Wjetšina z nas słyšacych dźě ani njepytnje, zo mamy pódla sebje čłowjeka, kiž špatnje słyši. Nimo toho načasneje techniki dla lědma spóznawaš, hdyž ma něchtó medicinske słuchatka we wušomaj. Ćim wažnišo je sej wuwědomić, zo trjebaja runje tući ludźo podpěru, sej swět wotkrywać. Za to trěbni su zajimcy, kotřiž chcyli přichodnje studować gestikulacisku němčinu jako wosebity wobłuk pedagogiki. Snano je mjez studentami serbšćiny něchtó, kiž wosebitu rěč za našu maćeršćinu wuwije? To bych za jara zmužite měła. Milenka Rječcyna

wozjewjene w: Kubłanje

Štož bě so před nimale połsta lětami z wołojnikowej rysowanku započało, pokazowaše w běhu połsta dnjow wuměłska instalacija FOR FOREST w stadionje Celovec/Klagenfurt. Na wšě 200 000 ludźi putnikowaše wot 9. septembra do 27. oktobra do stadiona, zo bychu sej tam wobhladali lěs w nazymskej pyše. Nastork za instalaciju dał bě Max Peintner ze swojej twórbu „Njewobmjezo­wana přićahliwosć přirody“ z lěta 1970/1971. Wón so tehdy prašeše: Kak drje by było, by-li lěs zhubjeny był abo by-li so jeničce wo wustajenišćo w stadionje jednało? Nětko je němsko-šwi­carski galerist Klaus Littmann swój són w Celovecskim stadionje zwoprawdźił a 299 štomow wopřijacu instalaciju na hrajnišću wutworił. Bul bu narunany ze šumjenjom lěsa, čičolenje ptačkow zwuraznja přiwysk ludźi. Najwjetše wužadanje bě, zestajeć přerězk wšitkich družin měšanych lěsow w Europje. Tak chcyše wuměłc kedźbnosć zbudźić na fakt, zo lěsna kultura mrěje. Na wopyće lěsa w stadionje mi bě, jako bych w špihelu naše socialne procesy widźał – eroziju mnohotnosće a rosćacu jenakorosć.

wozjewjene w: Kultura
Regina Kurjatowa ze Šunowa bě wčera nawječor Geratej Róblej w Smjerdźečanskim kulturnym domje při składowanju pakćikow k pomocy. Wšako Towarstwo swj. Filomeny kaž kóžde lěto za potrěbne dźěći a swójby hodowne dary zběra. Dźensa čakachu dźěći a kubłarki we Worklečanskej šuli a pěstowarni kaž tež na Horach a w Sulšecach na transport, zo bychu swoje dariki wotedali. Jutře poda so Gerat Róbl z pomocnikami do Wotrowa a wokoliny kaž tež do Wóslinka. Foto: Feliks Haza

wozjewjene w: Socialne
srjeda, 27 nowembera 2019 13:00

Pěši a z kolesom po zajimawej turje

Hižo před třomi lětami bě wjesnjanosta gmejny Ralbicy-Róžant Hubertus Ryćer (CDU) wobydlerjow na rozmołwu přeprosył, zo bychu wo kolesowanskich a pućowanskich šćežkach po teritoriju gmejny rozmyslowali.

Róžant (aha/SN). Runočasnje měli so tehdy z kruha přitomnych nańć zajimcy, kotřiž bychu so čestnohamtsce z toho wurosćacym nadawkam wěnowali. Te-hdy njebě k doskónčnemu dojednanju dóšło, čehoždla měješe wjesnjanosta za wažne so temje znowa wěnować.

wozjewjene w: Łužica
srjeda, 27 nowembera 2019 13:00

Skaterojo kołopuć rady wužiwaja

Při Bjerwałdskim jězoru so lětsa nimale 7 200 ludźi wočerstwiło

Hamor (SN/mwe). Byrnjež so lětuša sezona kónc oktobra we łužiskej jězorinje tež při Bjerwałdskim jězoru oficialnje skónčiła, su tam kolesowarjo a wosebje skaterojo dale rady po puću. Kaž Hamorski wjesnjanosta Achim Junker (CDU) na njedawnym posedźenju gmejnskeje rady zwěsći, je jězor mjez domoródnymi kaž tež turistami jara woblubowany. Tak je z čerwjenym „i“ certifikowana turistiska informacija „Bjerwałdski jězor“ wot wotewrjenja wočerstwjenišća lěta 2014 ně­hdźe 53 000 wopytowarjow registrowała. Mjez dowolnikami a pućowacymi su swójby z cyłeje Němskeje a runje tak ze susodneje Čěskeje a Pólskeje. Mnozy wukrajni hosćo měnja, zo doma w swojej bliskosći tajke wuběrne wuměnjenja za skating kaž při Bjerwałdskim jězoru ni­maja. Njezadźiwa tuž, zo přijědu mnozy z nich z campingowymi wozami abo bydlenskimi mobilemi do łužiskeje jězoriny, hdźež znajmjeńša tydźeń přeby­waja.

wozjewjene w: Łužica
srjeda, 27 nowembera 2019 13:00

Pokiwaj (27.11.19)

Dyrlich čita z nowostki

Budyšin. „Doma we wućekach 2“ – ze zapiskow, listow a pojednanjow – rěka nowa kniha Benedikta Dyrlicha. Čitanje z awtorom je jutře, štwórtk, w 19.30 hodź. w Budyskej Smolerjec kniharni. Druhi zwjazk awtobiografije wopisuje žiwjenje Dyrlicha pod nowymi politiskimi wobstejnosćemi. Kniha je putacy zarys najmłódšich serbskich stawiznow.

Wo přichodźe rěčeć

Budyšin. Wobydlerjo Budyšina a z wokoliny su jutře wot 17 do 20 hodź. do Budyskeho krajnoradneho zarjada na konferencu přichoda přeprošeni. W minjenych třoch lětach je Partnerstwo za demokratiju kopicu idejow nazběrało, kak móhli demokratiju w měsće spěchować. Wo tym chcedźa rěčeć.

wozjewjene w: Pokiwy

Serbska debata

nowostki LND