Z wudaća: štwórtk, 09 januara 2020

Ulf Großmann zemrěł

Drježdźany. Ulf Großmann je njeboh. Bywši chórowy nawoda, hudźbny wučer a kulturny decernent w Zhorjelcu je wjele lět w krajnej politice skutkował, mjez druhim jako čłon kulturneho senata Sakskeje kaž tež jako předsyda kulturneho wuběrka zwjazka městow Němskeje. Wot lěta 2011 bě prezident Kulturneje załožby Sakskeje. Wutoru je Großmann w starobje 63 lět zemrěł.

Předewzaća za nowe lěto

Choćebuz. Lětsa wuńdźe přehladna karta wo župach, Domowinskich skupinach a serbskich towarstwach w digitalnej a ćišćanej formje. Nimo toho Domowina směrodajny program strategiskich dypkow za wjacerěčny modelowy region Łužicy wosrjedź Europy we wobłuku dźěłarnički „přichod Łužicy“ sobu zdźěłuje. Wo tym informowaše třěšny zwjazk wčera swojich regionalnych rěčnicow a referentow w Choćebuskim Serbskim domje.

Namjety za Myto Witkojc zapodać

Projekt Filmoweho kluba Güstrow chce tež serbske filmy zapřijeć

Güstrow (SN/CoR). Štóž na wsy bydli a sej rady kinowe filmy wobhladuje, ma do města jězdźić – poprawom. Iniciatiwa z Mecklenburgsko-Předpomorskeje hižo něšto lět na tym dźěła, zo so to změni. Kwalitatiwne hrajne filmy na wsy po­ka­zać a widźeć móc je hłowny zaměr projekta „Wjesne kino prosće činić“, kotryž je 1990 załožene towarstwo Fil­mowy klub Güstrow zahajiło. Wjace hač 150 hrajnišćow – wjesne korčmy, młodźinske kluby, gmejnske zetkanišća, socialne a kulturne towarstwa atd. – so mjeztym wobdźěla, najwjace w najsewjernišim kraju republiki. A projekt so dźeń a bóle roz­šěrja, nam najbliše a zdobom najnowše wobdźělace so towarstwo je Kultur.Werkstatt B26 w Lubiju. Zajim je tak wulki, zo wutworichu internetnu platformu z datowej banku, kotruž spěchuje Kulturna załožba Zwjazka z fondsom za nowe kraje, tak zo organizacija nimale awtomatisce wotběži.

Lěto 2019 je w Drježdźanskim towar­stwje Stup dale tójšto změniło. Mjez druhim ma wone nowe předsydstwo. Předsydka je Jadwiga Pjacec. Dołho­lětny předsyda, sobuiniciator a sobu­załožer towarstwa dr. Andreas Kluge ju za­stupuje.

Drježdźany (SN/MiR). „Smy loni tójšto nowych čłonow nawa­bili a našu syć rozšěrili“, Jadwiga Pjacec rozprawja. „Mamy nětko dwuměsačne Serbske blido, wo kotrež­ stara so Benedikt Dyrlich.“ Prěni króć w narodnej drasće su serbske dźěći ze sakskeje stolicy ptači kwas přewjedli a w pjekarni słód­kosće dóstali. W měrcu su so šulerjo dźěło­weje skupiny serb­šćina wobdźělili na swójbnym popoł­dnju Dźiwadła młodeje generacije (TJG) ze swójskej klankohru „Módry banćik“. Dale běchu z lubo­znym programom na fol­klornym festiwalu w Chrósćicach wobdźěleni. „Proby za tajke zarjadowanja dźěćom zmóžnjeja serbski swět sej zbližić­ a skrućeja mjezsobne přećelstwo. Da­le­ sej wone wuwědomjeja, zo bydli w Drježdźanach tójšto ludźi, kotřiž maja serbskorěčne korje­nje.“

„Kulinarisku a turistisku mnohotu Sakske­je móžeš na 2 400 kwadratnych metrach dožiwić.“ To rjekny Wolfgang Günther (Zeleni), nowy statny minister za energiju, škit klimy, wobswět a ratarstwo wčera w Zwickauwje, hdźež su sakskich wustajerjow na lětušim Zelenym tydźenju w Berlinje předstajili.

Budyšin (SN/at). Swobodny stat budźe na najwjetšich agrarnych a zežiwjenskich wikach swěta wot 17. do 26. januara tak wobšěrnje zastupjeny, zo trjebaja za to cyłu halu 21b. Tu wočakuja hosći 20. januara tež na tradicionalny krajny dźeń. Minister Wolfgang Günther je přeswědčeny, zo móžetej sakske ratarstwo a ze­žiwjenske hospodarstwo z wobstajneho trenda k regionalnosći na kóždy pad lěpš­inu měć. Kraj prezentuje na Zelenym tydźenju 38 předewzaćow a zwjazkow. Mjez dźewjeć nowačkami-wustajerjemi pak njebudźe žadyn z Hornjeje Łužicy.

Dirk Nasdala angažuje so wot lěta 2010 w serbskej přiradźe města Wojerec. „Moja­ z Małeje Nydeje pochadźaca man­dźelska ma serbske korjenje. Jeje mać Helga hišće serbsce rěči“, powěda Němčan. Wojerowskej měšćanskej radźe při­słu­šeše wón wot lěta 2006 do 2017, wot lońše­ho je znowa jeje čłon. W Budyskim wo­krjesnym sejmiku nawjeduje Nasdala wot 2016 frakciju Swobodnych wolerjow. Hromadźe z dalšimi je zawjedźenje Witaj-projekta na Němčanskej pěstowarni „Pumpot“ w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa podpěrał. Dźowce Leńka (dźensa 19) a Hanamarja (14) stej sej tam serbsku rěč přiswojiłoj. „To bě namaj staršimaj wažne“, měni swójbny nan.

Drježdźany (SN/BŠe). Sakske ministerstwo za hospodarstwo, dźěło a wobchad chce lětsa mjeztym 20. raz wobchod­niske a załožerske koncepty wuznamjenić. Cyłkownje 30 000 eurow ma za to k dispoziciji. Pjenjezy maja k poradźenju swójskich idejow přinošować. Hač do 20. měrca smědźa zajimcy swoje poža­danje na inowaciskej platformje swobodneho stata futureSax zapodać.

„Na spočatku steji stajnje ideja. Z inowatiwnymi myslemi chcemy wuspěšne stawizny Sakskeje dale tworić. Wšojedne, hač su ideje hižo zwoprawdźene abo hakle na spočatku wuwića“, wuswětla sakski hospodarski minister Martin Dulig (SPD).

Znajmjeńša minjene šěsć lět njebě mjez dobyćerjemi ani jedne předewzaće z Hornjeje Łužicy. Jeničce 2017 bě Běłowodźanski zawod Mister-flint-inowacije mjez dźesać nominowanymi za załožerske myto. Zo je tež we Łužicy dosć kreatiwnych hłójčkow z dobrej wobchodniskej ideju, pokazuje přikład sakskeho statneho myta za inowaciju, kotrež je hakle loni Malešanske předewzaće za techniku woknow Innoperform tzwr dobyło.

Washington (dpa/SN). Najebać iranski wjećbowy nadpad na ameriskej zepěranišći w Iraku je bjezposrědni strach wójny na Bliskim wuchodźe najprjedy raz z blida. Prezident USA Donald Trump je w swojej narěči narodej drje nowe hospodarske sankcije připowědźił, ale žane dalše wojerske akcije. Trump rjekny, zo njebuchu při raketowych nadpadach ani Američenjo ani Irakčenjo morjeni. Načinjene škody wostachu „minimalne“.

Namołwjeja k protestam

Paris (dpa/SN). Francoske dźěłarnistwa su k nowym masowym protestam přećiwo planowanej rentowej reformje namołwjeli. Najwjetši demonstraciski ćah wočakowachu dźensa w stolicy Parisu. Wosebje raznje wustupowacy zwjazk CGT bě zhromadnje z druhimi dźěłarnistwami hižo w decembru po zwrěšćenych jednanjach z knježerstwom k tomu namołwjało. Je to štwórty wulki protestny dźeń we hłownym měsće, po tym zo su stawk před měsacom zahajili.

Ratifikuja zakoń wo brexiće

Kóčka z mjenom Vlekkie je so we wačokowym centrumje Amsterdamskeho lětanišća Schiphol zhubiła. Tež po dny trajacym pytanju njejsu ju dotal namakali. „To je hrozne“, rjekny wobsedźerka nowinarjam, po tym zo běchu jej dowolili wosobinsce w hewak zawrjenym arealu lětanišća za swojim lubuškom pytać. Transportne sudobjo bě so při překładowanju skóncowało, a tak móžeše kóčka twochnyć.

Štyrilětna holca je w porynsko-pfalcskim Ludwigshafenje nuzowe čisło woliła, po tym zo bě so jeje mać doma zwje­zła. Holčka bě wčera rano čisło „112“ woliło. Dźakowano jeje dokładnym informacijam móžachu pomocnicy 31lětnu mać spěšnje namakać a jej pomhać. Žona měješe problemy z wobtokom kreje, bě pak spěšnje zaso na nohomaj. Najebać to dowjezechu ju do chorownje. Štyrilětna smědźeše z comakom w hubje sobu jěć.

Mužakow (SN). Na mjezy mjez Sakskej a Pólskej su po 4,5 kilometrow dołhim wotrězku škitny płót přećiwo dźiwim swinjam natwarili, zo bychu dalšemu rozšěrjenju afriskeje swinjaceje mrětwy zadźěwali. Płót wot braniborskeje krajneje mjezy hač k spočatkej wobhrodźenja Hrabje Pückleroweho parka su wčera dotwarili, kaž zamołwići zdźěleja. Wón steji podłu pobrjóžneho puća. Wot swobodneho stata kupjeny płót wopřijima elektriske saki, kotrež maja dźiwje swinje wotwobarać, a wonjate komponenty, kiž maja zwěrjata wottrašić.