Z wudaća: póndźela, 10 februara 2020

Złoži předsydstwo CDU

Berlin. Předsydka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer njebudźe klětu jako zwjazkowa kanclerka kandidować a chce nimo toho zastojnstwo předsydy CDU złožić. Tole je wona dźensa w prezidiju CDU zdźěliła, rěčnik strony potwjerdźi. Jedna z přičinow wotstupa je „njejasny poměr dźěla CDU k AfD a Lěwicy“. Nadrobnosće chcyše wona w běhu dnja zdźělić.

Centrum certifikowany

Budyšin. Chirurgiska klinika Budyskich hornjołužiskich klinikow bu znowa jako regionalny trawmacentrum za Hornju Łužicu recertifikowany. Z tym spjelnja klinika wšitke žadanja za hojenje ćežko zranjenych po kriterijach Němskeje towaršnosće­ za njezbožowu chirurgiju a trawmasyće DGU. Nimo fachoweje kompetency posudźuja fachowcy specielne personelne a strukturelne kaž tež wuhotowanje z medicinskimi nastrojemi.

Najwjace mytow za korejski film

Hornjoserbska premjera „Dołhož fenki běža“ w NSLDź wuspěšna

Budyšin (SN/CoR). Hačrunjež je něhdźe 170 přihladowarjow minjenu sobotu jenož połojcu žurle Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Budyšin sylneje konkurency koncertow na wsy dla (hlej 4. stronu) pjelniło, bě lětuša hłowna hornjoserbska premjera hry „Dołhož fenki běža“ přewšo wuspěšna. Škrička britiskeho humora zaměnjowaceje komedije awtora Michaela Cooneyja je hižo po krótkim času tak na publikum přeskočiła, zo wulke smjeće přitomnych pobrachowace mnóstwo na kóždy pad naruna.

W třoch sakskich stronach skutkuje

serbski cyłk. Z rěčnikom dźěłoweho kruha Zwjazka 90/Zelenych w Sakskej Robertom Krawcom je Axel Arlt wo skutkowanju w lěće 2019 rěčał.

Waš cyłk bě so hakle loni wutworił, z kotrymi temami sće so tam zaběrali?

R. Krawc: Hłowne zaměry wězo su serbsku rěč a kulturu zachować a dalewuwić, prawa za samo- a sobupostajowanje našeho ludu skrućić. Wuchadźejo z toho smy spytali formulować, što měło so zakładnje změnić abo tež wobchować. Rozjimachmy na přikład móžne puće za wutworjenje demokratisce woleneho ludoweho zastupnistwa abo aktualne wuwiće nastupajo zacho­wanje Miło­raza a kónc wotbagrowanja serbskich wsow. Loni činjachmy to wězo wosebje pod aspektom wólbow krajneho sejma.

Kak posudźujeće podpěru krajneho zwjazka Zwjazka 90/Zelenych Sakskeje za serbske naležnosće?

Bjez rybarjow kulturna krajina Hornjołužiska hola a haty hižo njeeksistuje. Runje ći pak maja so dźeń a ćešo. Wjedrowe kapriole, njepřipóznawace hódnoćenje jich dźěła, stupace kóšty atd. jich poćežuja. Minjeny pjatk zahajeny projekt ma nětko pomhać.

Rakecy (SN/BŠe). Łužiska ryba je marka, ale nima po wšěm zdaću tajku hódnotu, kaž sej to rybarjo, turistikarjo a hosćencarjo přeja. Minjeny pjatk su tuž w Rakecach zahajenske zarjadowanje wosebiteho projekta přewjedli, při čimž chcedźa iniciatorojo – Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica-Delnja Šleska (MGO) kaž tež Leaderowa kónčina Hornjołužiska hola a haty – za nowymi pućemi a idejemi pytać, zo móhli image łužiskeje ryby zesylnić. „Nimamy-li hižo dosć rybarjow, njeje tež škit přirody w hatnej kónčinje zaručeny“, wuzběhny Zhorjelski krajny rada, prezident krajneho rybarskeho zarjadnistwa Bernd Lange (CDU), a skedźbni na wažnosć projekta. Ludźo měli sej wuwědomić, zo wobhospodarjene haty kulturnu krajinu zachowuja a zawěsćeja. Łužiska ryba je tuž trěbna a bytostna.

W Radworju maja wot wčerawšeho nowu wjesnjanostku. Hnydom w prěnim wólbnym přeběhu je so Madeleine Rentsch z Łupoje (2. wotprawa) – tule při wuličenju hłosow we wjacezaměrowej hali „Slavia“– z 55,6 procentami přećiwo třom dalšim kandidatam přesadźiła. Na druhim městnje slědowaše Jovan Hrjehor z Kamjeneje z 32,4 procentami. Katrin Suchec-Dźisławkowa z Chasowa dósta 6,6 a Měrćin Winar z Radworja 5,4 procenty. Wólbne wobdźělenje bě ze 74,1 procentom dosć wysoke. Nimale 1 900 ludźi bě swój hłós wotedało. Dotalny wjesnjanosta Wincenc Baberška (CDU) njebě po 27 lětach w zastojnstwje hižo k wólbam nastupił. Foto: Werner Müller

Budyšin (SN). „Land.Leben – Na jsy“ rěka titul w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłeho wobrazoweho zwjazka, kotryž wěnuje wudawaćel Jürgen Maćij Thomasej Kläberej. Maćij tak swój wuspěšny rjad wo łužiskich fotografach dale wjedźe. Z nowej zběrku dokumentuje wón dźěło Kläbera wot lěta 1968 do 2018.

Wosebitosć wobrazow w Gołkojcach bydlaceho fotografa je jich zhusćenje. Hižo před połsta lětami nastachu prěnje motiwy wo žiwjenju „na jsy“, kotrež je so za Kläbera k najwažnišej temje wuwiło. Srjedź 1980tych lět wěnowaše so wón přiběrajcy wsam wokoło Choćebuza.

Praha. Wichorowa nižina „Sabine“ je dźensa tež w Čěskej cychnowała. Něhdźe 100 000 domjacnosćow bě bjez miliny, dokelž běchu štomy na milinowody padnyli. Wohnjowi wobornicy dyrbjachu štomy z dróhow rumować a třěchi zawěsćić. W juhočěskim wobwodźe Prachatice so muž zrani, jako štom na jeho awto padny. Na 1 603 metrow wysokej Sněžce w Jizerskich horach zachadźeše wichor ze spěšnosću 180 km/h.

Wšitke testy negatiwne

Berlin (dpa/SN). W skupinje 20 wosobow, kotruž běchu ze Chiny wróćo do Berlina přiwjezli, njeje so nichtó z corona-wirusom natyknył. „Wšitke testy wostachu negatiwne“, zdźěli Berlinska senatorka za strowotnistwo Dilek Kalayci (SPD) dźensa nowinarjam. 16 dorosćenych a štyri dźěći běchu wčera w Berlinje-Tegelu přizemili. Jich dowjezechu bjezposrědnje na to do chorownje w měšćanskim dźělu Köpenicku. Na izolaciskej staciji chcedźa test na wirus přichodnej dwaj tydźenjej wšědnje wospjetować.

Daimler šmórnje městna

Tójšto škody zawostajiła je wichorowa nižina „Sabine“, kotraž wot wčerawšeho wječora w Němskej zachadźa. W sewjerorynsko-westfalskim Viersenje su powalene štomy awta wobškodźili. Železniski a lětadłowy wobchad bě sčasom dospołnje zlemjeny. Na juhu Němskeje płaći dale najwyši warnowanski schodźenk. Na wuchodźe su škody skerje snadne. Foto: dpa/Daniel Grotjans

Psa wotškódnić ma danske lětanske předewzaće Danish Air Transport (DAT). Pozadk njewšědneho padu je směrnica EU, po kotrejž dyrbja pasažěrow wotškódnić, hdyž je lět wupadnył. Dokelž je tomu tak było, je předewzaće mužomaj wotškódnjenje wupłaćiło. Wonaj měještaj psa sobu a žadataj sej tež za njeho wotškódnjenje. Směrnicy EU rěča jeno wo „pasažěrach“ a nic wo tym, hač jedna so wo čłowjeka abo zwěrjo.

Po puću k słóncu je wot dźensnišeho nowa swětnišćowa sonda. „Solar Orbiter“ je rano w Cape Canaveralu w staće USA Florida wotlećał. Je to projekt europskeje swětnišćoweje agentury ESA. Solar Orbiter je nimale 1,5 miliardow eurow płaćił. Z nim lubja sej nowe dopóznaća wo 150 milionow kilometrow zdalenym słóncu. Sonda wobsteji z wosebitych maćiznow, kotrež wulku horcotu znjesu.

Berlin/Erfurt (dpa/SN). Po skomolenych wólbach ministerskeho prezidenta w Durinskej su politiske strony dźensa wo dalšim postupowanju wuradźowali. Dopołdnja schadźowaštej so prezidij a předsydstwo CDU w zwjazkowej stolicy. Při tym dźěše w prěnim rjedźe wo to, kak měli so zapósłancy CDU w Durinskim krajnym sejmje zadźeržeć, hdyž Bodo Ramelow (Lěwica) znowa k wólbam ministerskeho prezidenta nastupi.

Napjeće wočakowachu wuprajenja wjele diskutowaneho předsydy durinskeje CDU Mika Mohringa. Dotal je njejasne, hač je wón ke konsekwencam zwólniwy. Runočasnje zetkachu so w Erfurće zastupnicy Lěwicy, SPD a Zelenych, kotřiž prócuja so wo mjeńšinowe knježerstwo.

Minjenu srjedu běchu w Erfurtskim krajnym sejmje politikarja FDP Thomasa Kemmericha za noweho ministerskeho prezidenta wuzwolili, tež z hłosami CDU a AfD. Kemmericha běchu po tym masiwnje kritizowali, dokelž njeby wón wólby bjez hłosow AfD dobył. Dźeń pozdźišo wón wotstupi, je pak aktualnje přeco hišće jednaćelsce w zastojnstwje.