Z wudaća: srjeda, 12 februara 2020

Nowa kniha Diany Hickec wušła

Berlin. Pod titulom „Nach der Ein­sprachigkeit – Slavisch-deutsche Texte transkulturell“ je w rjedźe „Postcolonial Perspectives on Eastern Europe“ w Berlinskim nakładnistwje Peter Lang nowa kniha slawistki dr. Diany Hickec wušła. Mjez druhim zaběra so wona ze serbskej jako splećenej literaturu. Nimo toho je cyły kapitl specifiskej poetice Jurja Brězana w romanje „Krabat“ wěnowała.

Wukładnišćo za sakske namakanki

Drježdźany. Sakski krajny zarjad za archeologiju poskići nowu internetnu platformu, na kotrejž předstaja archeologiske namakanki. Jónkrótne w Němskej je, zo woni přirunujo z podobnymi prezentacijemi tam žane fota abo rysowanki njeprezentuja, ale 3D-modele. Studenća Drježdźanskeje fachoweje wysokeje šule su internetnu prezentaciju wuhotowali. Dotal 100 namakankow tam předstajeja.

Čěske wizumy požadane

Wot lěta 2005 zhotowjeja w Sebničanskim zawodźe Kunstblume stotki běłych róžow k přityknjenju. Wone symbolizuja tolerancu a swětawotewrjenosć. Z nimi wopominaja kóžde lěto zdobom wopory bombardowanja Drježdźan. 13. februara před 75 lětami běchu jendźelske lětadła saksku stolicu nimale cyle zničili. Wjacore tysacy ludźi, mjez nimi tež mnozy Serbja, běchu w tejle nocy žiwjenje přisadźili. Foto: Steffen Unger

Domowina nadźija so krutych chłostanjow

Šunow/Zhorjelc (SN/JaW). Minjeny pjatk su w Šunowje znowa serbskich młodostnych nadběhowali. To wobkrući Serbskim Nowinam prěni policajski wyši komisar a nawoda direkciskeho běrowa policije w Zhorjelcu André Schäfer.

Kaž Schäfer na naprašowanje dale zdźěli, bu „policija sobotu rano něhdźe w dwěmaj wo rozestajenjach a namócnosćach w Šunowje před hosćencom informowana“. Při tym so 20- a 21lětny muž lochce zraništaj. Nimo toho bu awto wobškodźene. „Wjacore jězdźidła Kamjenskeje policajskeje straže a z wobłuka Zhorjelskeje policajskeje direkcije běchu zasadźene.“

Po rešeršach SN wotměwaše so pjatk wječor w Šunowje kóždolětna póstnička Budyskeho Serbskeho gymnazija. Za čas tradicionalneho programa dwanatkow wšak je zarjadowanje zawrjene. Programej so přizamkowace reje pak su wšitkim zajimcam přistupne.

Lipsk (SN/CoR). Za lětuše Myto Lipšćanskich knižnych wikow je jury ze 402 zapodatych wčera 15 titulow a awtorow w kategorijach beletristiki, wěcowneje literatury a přełožka nominowała. Mnoho twórbow zaběraja so z politiskim přewrótom lěta 1990. 12. měrca chcedźa z dohromady 60 000 eurami dotěrowane myto na Lipšćanskich knižnych wikach přepo­dać. W kategoriji beletristiki staj z Drježdźan pochadźacy Ingo Schulze za knihu „Die rechtschaffenen Mörder“ a w Durinskej wotrostły Lutz Seiler za roman „Stern 111“ namjetowanaj. Dale na lisćinje steja „Power“ Vereny Güntner, „Luna Luna“ Maren Kames a „Allegro Pastell“ Leifa Randta. W kategoriji wěcowneje literatury je jury namjetowała zběrku „Das Jahr 1990 freilegen“ wudawaćela Jana Wenzela, biografiju wo juhosłowjanskim lawreaće Nobeloweho myta „Im Brand der Welten – Ivo Andrić“ Michaela Martensa, teoriju wo digitalnej towaršnosći „Muster“ sociologa Armina Nassehija, „Krebs fühlen – Eine Emotionsgeschichte des 20. Jahrhunderts“ Bettiny Hitzer a biografiju Julije Voss „Hilma af Klint – ,Die Menschheit in Erstaunen versetzen‘“.

Budyšin (SN/CoR). Tež lětsa namołwja Spěchowanski kruh za serbsku ludowu kulturu znowa wšitkich dorosćenych lajskich wuměłcow z cyłeje Łužicy so na wubědźowanju wo najrjeńše serbske jutrowne jejko wobdźělić, kotrež so 67. raz wotměwa. Wotedać móža zajimcy kolekcije hač do pjatka po popjelnej srjedźe, 28. februara, w Budyskim Serbskim domje abo w regionalnych běrowach Domowiny a Załožby za serbski lud. Dobyćerjow wubědźowanja za dorosćenych chcedźa na swjedźenskim zahajenju 29. serbskich jutrownych wikow 7. měrca w Serbskim domje w Budyšinje wozjewić a mytować. Wubědźowanje za dźěći a młodostnych so přizamknje. Termin za wotedaće je tu 15. apryl.

Nimo hižo nazhonitych lajskich wuměłcow chcedźa wosebje tež wšitkich tych narěčeć, kotřiž hižo dołho doma do jutrow jejka wóskuja, ale kotřiž so hišće njejsu přewinyli, swoje najrjeńše debjene jejka wotedać.

Swójbne korjenje Marcela Fröschla leža w Rachlowje. Jeho prawowka je hišće wšědnje serbsku narodnu drastu nosyła a tohorunja běžnje serbsce rěčała. Tež jeho wowka rozumješe a rěčeše serbsce. „Wjele njeje wjac wyše“, měni 45lětny Wojerowčan.

Za stronu AfD sedźi Marcel Fröschl we Wojerowskej měšćanskej radźe kaž tež w Budyskim wokrjesnym sejmiku. Za to bě so z konserwatiwnych a racionalnych přičin rozsudźił, kaž sam praji. Rodźeny Wojerowčan je jednaćel onlinoweho wikowanja za awtowy přisłušk. Prěni raz je Fröschl z čłonom přirady za serbske naležnosće města Wojerecy. W gremiju je druhi naměstnik předsydy a pisar. Swoje dźěćatstwo dožiwi 45lětny we Wojerecach. Prěnje lěta je tam tež do 23. wyšeje šule chodźił. Jeho staršej pak ćehnješe do zapada. W Bad Mergentheimje so hólčec hakle po času a chětro ćežko na nowe wobstejnosće zwuči. „Wěm, kak je, hdyž jako ćěkanc přichadźeš“, měni wón dźensa. W lěće 2004 załoži swójsku firmu a přesydli so z njej dwě lěće pozdźišo do Wojerec.

Concord (dpa/SN). Lěwicarski senator Bernie Sanders je druhe předwólby za prezidentskeho kandidata demokratow USA snadnje dobył. Po wuličenju nimale wšitkich hłosow měješe Sanders w sewjerowuchodnym zwjazkowym staće New Hampshire něhdźe 26 procentow, medije USA rozprawjeja. Bywši měšćanosta Pete Buttigieg dósta 24 procentow. 38lětny Buttigieg bě minjeny tydźeń w staće Iowa přećiwo Sandersej dobył.

Rozsudźa wo Salviniju

Rom (dpa/SN). Italski senat měješe dźensa rozsudźić, hač dyrbi bywši nutřkowny minister Matteo Salvini swojeje politiki ćěkancam napřećo dla před sudnistwo. Za to by senat imunitu šefa prawicarskeje Legi zběhnyć dyrbjał. Sudnistwo w Cataniji na Sicilskej bě wotpowědnu próstwu zapodało. Při móžnym procesu dźe wo to, zo bě Salvini swój čas jako nutřkowny minister 131 migrantam na łódźi pobrjóžneje straše „Gregoretti“ čakać dał. Łódź njesmědźeše dny dołho do přistawa přijěć. Statne rěčnistwo wumjetuje Salvinijej rubjenje swobody.

Wočakuja dokument bamža

Pasažěrojo na łubi dowoloweje łódźe Diamond Princess dyrbja dale čakać. Hišće hač do 19. februara wostanje łódź w přistawje japanskeho města Yokohama w karantenje. Mjeztym je so 39 dalšich pasažěrow z corona-wirusom natyknyło. Tak je so ličba natyknjenych na 147 zwyšiła. Na łódźi je 3 600 ludźi. Foto: dpa/Motoya Taguchi

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je planowane powołanje Marca Wanderwitza (CDU) za noweho społnomócnjeneho zwjazkoweho knježerstwa za wuchodne zwjazkowe kraje witał. Wanderwitz je jako statny sekretar w nutřkownym ministerstwje minjene lěta wjele na dobro nowych zwjazkowych krajow wuskutkował, tež za Saksku, Kretschmer rjekny. „Tohodla so tutoho powołanja dla wjeselu.“ Z Kamjenicy pochadźacy 44lětny Wanderwitz naslěduje Christiana Hirtu. Toho běchu pušćili, po tym zo bě wón minjeny tydźeń nowemu ministerskemu prezidentej Thomasej Kemmerichej (FDP) k wuzwolenju gratulował.

Najwjetša modelowa železnica swěta budźe wot spočatka apryla w Delnjosakskej widźeć. Wona je wot 3. apryla pod sněhakowarskej halu njedaloko Bispingena w Lüneburgskej holi přistupna. Po informacijach mějićelow planuja 50 tematiskich wobłukow z 500 ćahami, kotrež pojědu na 20 kilometrow dołhich kolijach. Dotal je Miniaturny bajkojty swět w Hamburgu w Guinnessowej knize jako najwjetša modelowa železnica zapisany.

Jako Spiderman zdrasćeny zběra Rudi Hartono na indoneskej kupje Sulawesi hižo lěta dołho wšědnje wotpadki a ma dźeń a wjace pomocnikow. W lěće 2018 bě so wón kostim prěni króć woblekł, zo by na so skedźbnił a ludźi pohnuł, sobu činić. Mjeztym sćele samo regionalne knježerstwo pomocnikow. Fachowcy trochuja, zo dóstanje so tam 20 procentow wšěch wotpadkow do morja a rěkow.