Z wudaća: pjatk, 21 februara 2020

Rijeka w Chorwatskej a Galway w Irskej stej lětušej europskej kulturnej stolicy

Bywša industrijna metropola Rijeka w Chorwatskej a bywša rybarska wjes Galway w Irskej na tamnym boku kontinenta stej lětušej europskej kulturnej stolicy. Wobě městnosći charakterizuje na wšelakore wašnje wulka změna. Ze za­rjadowanjemi, koncertami a swjedźenjemi chcetej Rijeka a Galway wosebite­ lěto woswjećić a z pisanymi programami mjezynarodnu kedźbnosć budźić. Wobě ležitej w strukturnje słaby­maj regionomaj a wužiwatej lětsa šansu nowe ideje wuwić.

Mnohotnosć w Rijece dožiwić

Serbscy a němscy karnewalisća w jubilejnej sezonje norskemu ludej wjele wjesela wobradźeja

Pod hesłom „WCV swjeći kulojće, 50 lět su pisane“ wuhotuje Serbskopazličanske karnewalowe towarstwo połstatu sezonu. Swój pisany program předstajichu minjenu sobotu na prěnim kapičkowym wječoru. Jutře slěduje dalši tajki.

Kelko dźěła, prócy a předewšěm časa nało­žuja čłonojo Serbskopazličanskeho karnewaloweho towarstwa za jednotliwe dypki swojeho programa, wědźa dokładnje jeno ći, kotřiž su na tym bjezposrědnje wobdźěleni. Dožiwiło pak je jón minjenu sobotu něhdźe 150 wopytowarjow lětušeho prěnjeho kapičkoweho wječora, kotrychž staj princ Marcel II. a jeho princesna Christina II. alias Marcel Hoza a jeho mandźelska Christina ze swojimi dźěćimi Metodom, Józefom a Luciju tež serbsce witałoj.

Britiski čorny humor na premjerje komedije „Dołhož fenki běža“ publikum přeswědčił

Wjacore lěta hižo bjezdźěłny Eric Swan (Měrko Brankačk) na socialnym zarjedźe z falšowanymi próstwami pjenjezy ka­sěruje. Jako to na ničo njetukacy přećel Nor­man Bassett (Jurij Šiman) zhoni, jeho z krutymi słowami namołwja: „To, štož sy činił, je ćežke złóstnistwo!“

Jako potom tež hišće pruwowar socialneho zarjada Mister Jenkins (Torsten Schlosser) před durjemi steji, njemóže Eric přiznać, zo je sej wšitke wopačne próstwy wumyslił. Nadobo pak hrozy so jeho konstruowane žórło pjenježnych dochodow sypnyć. Štož je wjele lět tak derje běžało, započina naraz chabłać. Jeho­ ­wućek je nuzowa łža. Ale z njej woči­ni šatulu pandory, a jeho dalše wumy­slene nuzowe łžě ćahnu so dale a hłubšo. Zo njeby Mister Jenkins ničo pytnył, dyrbja přitomne wosoby, naraz tež hišće wumyslene wosoby hrać, kotrež bě Eric na zarjedźe přizjewił. Kołwrótne koło zaměnjenjow so započina a so bjez přestaća hač do kónca hry wjerći.

Stajnje so smjeli

LND je njedawno wobrazowy słownik „Swět wokoło nas“ za słuchopisak BOOKii wudało. Sabina Salowscyna ­je sej dźěćacu knihu z wosebitym poskit­kom za nas wotkryła.

Nowostka na knižnym regalu błyšći so w pisanych barbach a narěči hnydom prawu skupinu: dźěći. Njemało, dokelž so hižo na wobalce wotdaloka mała Leńka kaž tež Tadej a Beno na čitarja směja a na dyrdomdeje wabja. Tak móžu wam přeradźić, zo steji Šołćic swójba w srjedźišću nowowudateho wobrazoweho słownika. Tón měri so na maćernorěčnych runje tak kaž na serbšćinu wuknjacych. Kniha je bjezdwěla za kóždu rěčnu kaž tež za wjacore starobne skupiny myslena. Dajće so překwapić.

Z Leńku, Tadejom a Benom po wšědnym dnju

Foto: Martina Hančikowa

Hižo spočatk februara su dźěći Radworskeho katolskeho dnjoweho přebywanišća póstnicy swjećili. W hosćencu „Meja“ běchu nanojo a maćerje staršiskeje přirady zaso wšitko rjenje spřihotowali a sej do toho hłójčku łamali, kak móhli hosći zabawjeć. Wězo słuša k tomu tež póstniska narěč z namołwu „Radwor – helaw“, kotraž bě po cyłej „Meji“ słyšeć. Tež DJ Alex bě přichwatał, zo by hudźbne přeća indianow, cowboyjow, prin­cesnow a dalšich spjelnił. Tež wšelake hry su k po­ra­dźenju popoł­dnja při­nošo­wa­li. A po­bracho­wać nje­smědźa­chu wězo słódne pampu­chi a dal­še přiku­ski, wo kotrež bě so star­šiska rada próco­wała. Wul­ki dźak wšitkim, kotřiž su cho­wan­cam dźěćaceho domu spodobne póst­niske zarjadowa­nje zmóžnili.

Bianka Šeferowa

Sobotu, 15. februara, je so za nas póstniski čas započał. Dźěći, starši, samo dźědojo a wowki kaž tež kubłarki Witaj-pěstowarnje „Pumpot“ su zhromadnje camprowali. Dobreje nalady a spěwajo smy w Němcach dom wot domu šli a wobydlerjow zawjeselili. Wjedro je derje z nami měniło. Tež wobydlerjo na mnohich statokach nas lubje witachu. Naše tyzki a měški so ze šćedriwymi darami derje pjelnjachu. Za to wutrobny dźak wšěm wulkomyslnym darićelam. Tekst a foto: Diana Libšowa

Foto: Štefan Paška

Posledni dźeń do zymskich prózdnin rěkaše za wuknjacych Šule Ćišinskeho hejso­wać a póstniske wjeselo měć. Po wudawanju połlětnych informacijow w rjadownjach je tam farar Tomasz Dawidowski dom swjećił. Wšojedne hač princesny, princy, ryćerjo, myški, kóčki abo psy – zhromadnje smy so pomodlili a kěrluše zaspěwali – a to wšo w pisanych kostimach. Krótko po tym dóstachu štyrjo šulerjo 3. lětnika wopismo, zo smědźa so na čitanskim wubědźowanju w Budyšinje wobdźělić. Woni budu našu šulu jako ći najlěpši 3. lětnika zastupować. Bórze pak spěchachmy wšitcy do awle šule, zo bychmy porjadnje póstnicy woswjećili. DJka Jana hižo čakaše, zo by nas z naj­wšela­ko­rišimi wjesołymi pěsničkami zawjeseliła. Kóžda rjadownja měješe tež hišće wosobinski přinošk. Dachmy sej pampuchi zesłodźeć, a hač do připołdnja smy rejowali a hejsowali.

Šulerjo SZŠ Šula Ćišinskeho Pančicy-Kukow

Kóžde lěto wjesele chwatamy do kupnicy. Žabka abo indianka, abo snano rjana damka, Póstnicy su rjany čas, swjećimy jón rady zas. Sym zwěsćiła, zo njeje scyła lochko zhonić, što chce štó póstnicy być. Někotři činja z toho potajnstwo. Sym so přećelow prašała: Što chceš póstnicy być? Změješ wosebitu frizuru? Sy sej kostim wobstarała? A budźeš šminkowana? Helena mi powědaše, zo budźe wona hula-rejowarka. Kostim ma wot swojeje maćerje. Wězo chce so tež šminkować. A wulce swjećić chce w Kulowje. Carla změje cyle wosebity kostim. Wona budźe paw a změje woprawdźite pjerja na kostim přičinjene. Změje tež ekstra frizuru a budźe šminkowana. Póstnicy su rjany swjedźeń dokelž móže so kóždy něšto žortne zwoblěkać. Ja lětsa trójce póstnicy swjeću. Leandra Nowakec

Moja přećelka Marta póńdźe jako piratka. Wona je sej dźěl kostima kupiła, dźěl měješe hižo doma. Ja sama pak budu paw. Sym chcyła kostim měć, kiž je moderny a zwěrjeći. To budu cyle rjane póstnicy!

A tu hišće žorćik!

Chcedźa młodźinu spěchować

Wojerecy. Na posedźenju přirady za serbske naležnosće města Wojerec wu­radźowachu přitomni předwčerawšim wo tym, rozdźělić přiražki na móžne projekty wjesnych dźělow. Dźěło z dźěćimi a młodźinu jim wosebje na wutrobje leži. Tak přizwoli přirada podpěru młodźinskim klubam w Němcach, Brětni, Ćisku, Čornym Chołmcu a Hórnikecach.

Nowej rizikowej kónčinje FSME

Drježdźany. Dźeń a wjetši teritorij Sakske­je je po zastopnjowanju Roberta Kochoweho instituta rizikowa kónčina FSME – klěšćow dla. Najnowšej stej wot wčerawšeho město Drježdźany a Mišnjanski wokrjes. Budyski wokrjes ma hižo­ wot lěta 2018 status rizikoweje kónčiny­ FSME. Z cyłkownje dźesać sak­skich wokrjesow a třoch wulkoměstow je mjeztym šěsć takle zastopnjowanych.

Tež Prascy Madźarojo narěčani

Kaž na mnohich dalšich městnach so tež w Konjecach-Šunowje na wjeršk póstniskeho časa hotuja. Claudia Šěrakec, Juliane Hüben­thalec, Lukaš Brankačk, Marcel Čižank a Chrystof Hrjehor (wotlěwa) su tam wčera pilnje na swojim wulkim wozu ­za Kulowski ­róžowopóndźelny ćah šrubowali, rězali a barbili. Prjedy hač móžemy póndźelu wot 13.30 hodź. wulki ćah ­po Kulowje dožiwić, pak su tam jutře wot 14 hodź. najprjedy raz žony ze swojimi póstnicami na rjedźe. Foto: Feliks Haza