Z wudaća: wutora, 19 meje 2020

Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus je po tydźenje trajacym zawrjenju koronakrizy dla katedralu swj. Pětra w Romje z Božej mšu k 100. narodninam Jana Pawoła II. zaso wotewrěł. Franciskus wuzběhny pólskeho bamža při toho rowje jako „muža Božeho“ a sprawnosće, kiž bě swojemu ludej stajnje bliski. Karol Wojtyła, kiž je wot 1978 hač do swojeje smjerće w lěće 2005 swětowu katolsku cyrkej nawjedował, by wčera sto lět stary był.

Jan Pawoł „bě wšitkim bliski, wulkim a małym“, rjekny Franciskus. „Wón chcyše socialnu sprawnosć, sprawnosć mjez ludami, sprawnosć, kotraž wójny zahnawa.“ Na Božej mši z bamžom bě něhdźe 30 duchownych přitomnych. Pětrowe naměsto a katedrala swj. Pětra běštej wot 10. měrca koronapandemije dla zawrjenej. Wot wčerawšeho smědźa ludźo baziliku zaso wopytać, ale po krutych předpisach.

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je swoje rozmołwy z demonstrantami na protestach přećiwo wobmjezowanjam koronakrizy dla sobotu w Drježdźanach zakitował. „Chcych sej sam wobraz wo połoženju tworić a respektuju, hdyž maja ludźo hinaše měnjenje“, rjekny sakski premier powěsćerni dpa. Wón bě so dlěje hač hodźinu z demonstrantami rozmołwjał a připóznaće, ale tež agresiwitu dožiwił. Mjeztym je policija wobkrućiła, zo předleži skóržba priwatneje wosoby přećiwo Kretschmerej, dokelž njebě tón škit před hubu a nosom měł.

Praha/Bratislava (dpa/SN). Čěska republika je koronakrizy dla wukazany nuzowy staw w nocy na póndźelu zběhnyła. Přiwšěm je ludźom z Němskeje a druhich krajow dale zakazane do kraja zapućować, kaž rěčnik nutřkowneho ministerstwa na naprašowanje powěsćernje dpa potwjerdźi. Čěske strowotniske ministerstwo bě minjeny kónc tydźenja wotpowědny wukaz „Za škit před předrěćom covid-19“ wozjewiło. Wuwzaća su za wukrajnikow, kotřiž w Čěskej bydla. Woni dyrbja na mjezy negatiwny test korony předpołožić abo so 14 dnjow do karanteny podać. Čěska měješe hač do soboty 8 406 wobkrućenych natyknjenjow z koronawirusom a 295 smjertnych padow.

Tež Słowakska dale na swojich raznych rjadowanjach nastupajo zapućowanje a kontrole na mjezach wobstawa, kaž knježerstwo w Bratislavje zdźěli. „Nadźijamy so dalšeho wolóženja pola nas w Słowakskej. Ze škitnymi naprawami na mjezy pak dyrbimy kedźbliwi być“, z Brati­slavy rěka. Słowakska ma dotal 1 494 natyknjenych a 28 na koronu zemrětych.

Kanclerka Merkel a prezident Macron z planom za čas po koronakrizy

Berlin (dpa/SN). Po předstajenju němsko-francoskeje iniciatiwy za pomocny program Europskeje unije, přewinyć sćěhi koronakrizy, je němska zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) dźensa z ministerskimi prezidentami tak mjenowaneje Visegrádskeje štyrki wuradźowała. K skupinje słušeja Čěska, Pólska, Madźarska a Słowakska.

Worklečanska a Ralbičanska wyša šula změjetej dwě rjadowni w nowym 5. lětniku. To je dobra powěsć, nic jeno staršim. Přizamknu so měnjenju Alojsa Mikławška, zo bě to wčera „dobry dźeń za serbski lud a za serbske šulstwo“. A dodam, zo smě nětko znajmjeńša w Delanach kóžde dźěćo tam do šule chodźić, hdźež su je starši přizjewili. Zawěsće pak njeby k tomu dóšło, njebychu-li potrjecheni starši, kotrychž dźěći tuchwilu hišće w 4. lětniku w Ralbicach wuknu, stajnje zaso zamołwitych namołwjeli naležnosć rozjimać a so skónčnje wo jasnosć postarać. Starši su po mojim měnjenju ći, kotřiž su so hibali a so tak bytostnje wo wčerawši spomóžny rozsud za serbske šulstwo postarali. Jim tuž dźak za zmužitosć a prócu. Tež serbskim zamołwitym wuprajam chwalbu, zo su naležnosć zhromadnje rjadowali. To jich sylnja! A tak měli dale činić. Klětu zawěsće znowa w šulach wo rjadownje w 5. lětniku póńdźe. Janek Wowčer

Na twarnišću noweje płunoweje milinarnje Choćebuskich měšćanskich zawodow tuchwilu pilnje dźěłaja. Minjeny tydźeń je tam prěni z cyłkownje pjeć płunowych generatorow z Awstriskeje dojěł. 30 metrow dołhi motor je zhromadnje z dalšimi dźělemi milinarnje dozhotowjeny kompleks: W Awstriskej su wšitko hižo raz hromadźe twarili, wupruwowali a zaso rozebrali. Nětko w Choćebuzu wšitko znowa montuja. Hdyž wšitko po planje poběži, chcedźa w štwórtym kwartalu pospytnu fazu zahajić. Najpozdźišo klětu w lěću ma milinarnja dźěłać. Foto: Michael Helbig

Waršawa (dpa/SN). Policija we Waršawje swoje rigorozne postupowanje přećiwo demonstrantam minjenu sobotu zakituje. Tak mjenowany protest předewzaćelow přećiwo wobmjezowanjam hospodarskeho žiwjenja koronapandemije dla bě wot wšeho spočatka njezakonski, rozłoži rěčnik policije telewizijnemu sćelakej TVN24. Cyłkownje 380 ludźi su w stolicy nachwilnje zajeli, nic jenož, dokelž běchu zakaz zhromadźowanja ranili, ale tež, dokelž běchu so policistam napřećo agresiwnje zadźerželi. Wobdźělnicy protestow wumjetuja policiji njetrjebawšu namóc a zasadźenje sylzopłuna.

Najebać zakaz běchu so samostatni předewzaćeljo zhromadźili, zo bychu sej spěšniše wožiwjenje hospodarskeho žiwjenja žadali. To su dalše skupiny za protest přećiwo knježerstwu a wukazanym naprawam wužili. W telewiziji poka­zowachu młodych ludźi z pólskimi chorhojemi a z parolu „Za swobodnu Pólsku“. Po tumultach su sej demonstranća a policija mjez sobu agresiwne zadźerženje a šěrjenje wopačnosćow wumjetowali. Reporter TVN24 rěčeše hladajo na njeměry wo „hotowym chaosu“.

Jewišćo na Pastwinej horje přinošuje bytostnje k atraktiwiće Kamjenca. Wona pak tohorunja njewažomnosće chowa – tež, ale nic jenož koronakrizy dla.

Kamjenc (UM/SN). K wuwěšatkam Lessingoweho města Kamjenca słuša bjezdwěla jewišćo na Pastwinej horje. Johannes Oerding, DJ Bobo, Vincent Weiss a wězo tež „kejžor“ Roland Kaiser – to su jenož někotre mjena znatych wuměłcow, kotřiž mějachu tam lětsa wustupić. Bohužel pak koronawirus tež na tymle jewišću bjez wuskutkow nimo njeńdźe – nawopak. „Jako prěnje su zarjadowanja z wjac hač tysac hosćimi, pozdźišo z wjac hač sto wopytowarjemi na njewěsty čas zakazane“, wě Dawid Kliman. Jako nawoda Kamjenskeho měšćanskeho marketinga je wón tež za jewišćo na Pastwinej horje zamołwity a dyrbi tuž rozmyslować, kak móhł straty pomjeńšić.

Trjebin (CK/SN). Gmejnska rada Trjebin je předsydstwje swojeju załožbow njedawno zaso wudospołniła. Wólby běchu trěbne, dokelž běchu wjacori radźićeljo jednej čłonce njedowěru wuprajili.

Ze swojich rjadow wuzwolichu zapósłancy gremija Thomasa Hussu do załožby „W Trjebinje bydlić“. Za njeho hłosowaše sydom radźićelow. Dalši kandidat Carsten Heinz, tohorunja gmejnski radźićel, móžeše pjeć hłosow za sebje zdobyć. Ze samsnym wuslědkom skónčichu so tež wólby za předsydstwo załožby „Přichod w Trjebinje“. Do toho bě tamniša gmejnska rada z wjetšinu wobzamknjeni z lěta 2019 zběhnyła, z kotrymajž běchu tehdy radźićelku Arianu Kraink w předsydstwje wobeju załožbow wobkrućili.

Jej pak běchu njedowěru wuprajili. Dokelž njemóžachu so radźićeljo wobmjezowanjow korony dla w aprylu zetkać, běchu ju z wosebitym jednanjom z wjetšinu wotwołali. Jako přičinu wotwołanja radźićeljo mjenuja, zo njeje dowěrliwe zhromadne dźěło hižo móžne. Ariane Kraink běše tuž na to na zarjadniskim sudnistwje skoržiła. Te pak skóržbu wotpokaza.

Pytaja swědkow

Berthelsdorf. Njeznaći su minjeny pjatk wječor konja w Berthelsdorfje zranili. Wobydlerka, kotrejež pos bě šćowkał, zwěsći, zo měješe kóń 20 centimetrow dołhu ranu. Na to informowaše wona policiju a wobsedźerku konja. Kriminalna inspekcija złóstnistwo nětko přepytuje a prosy wobydlerjow wo pomoc. Zdobom pruwuje zwisk k zahinjenemu konjej 11. meje w Suchich Hendrichecach (Dürrhennersdorf).