Z wudaća: póndźela, 10 awgusta 2020

póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Krótkopowěsće (10.08.20)

Pytaja wirusa dla pomocnikow

Budyšin/Zhorjelc. Přez kónc tydźenja su w Zhorjelskim wokrjesu pjeć dalšich nowoinfekcijow z koronawirusom zwěsćili. Wjetšina z aktualnje 57 natyknjenych bydli abo dźěła w Bjernadźičanskim (Bernstadt) domje za zbrašenych. W tym zwisku wokrjes wobydlerjow namołwja so dobrowólnje na polu hladanja angažować. W Budyskim wokrjesu stej dale dwě wosobje inficěrowanej.

Liča ze srědkom kónc lěta

Brüssel. Strowotniska komisarka EU Stella Kyriakides liči kónc lěta z prěnim šćěpjenskim srědkom přećiwo koronje. „Byrnjež wěšćenja hišće riskantne byli, su dobre pokazki, zo srědk kónc abo spočatk noweho lěta předleži“, rjekny komisarka časopisej Handelsblatt. Wona pak skedźbnja na to, zo njemóže šćěpjenski srědk zrazom wšě ćeže rozrisać. Dowola pak krok po kroku nawrót k normaliće.

Scholz kanclerski kandidat SPD

wozjewjene w: Krótkopowěsće
Tež psyca Coco na psyčich dnjach kóždežkuli wočerstwjenje wita. Za psyče jako najhorcyše lětnje dny mjeno dawace je hwězdno Wulki pos (Canis Major). Za čas Romskeho mócnarstwa běchu dny wot 23. julija do 23. awgusta tak mjenowali. Mjeztym pak je so přez­ hibanje hwězdna Canis Major čas měnjał. W Němskej móžeš je najzašo wot 30. awgusta wobkedźbować. Foto: Maćij Bulank

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Mała skupinaz wulkej ideju

Přećeljo domizny a kultury Njeswačidło su pomnik za Koslow do nadawka dali. Cordula Ratajczakowa je so z čłonku towarstwa Wóršu Pašcynej rozmołwjała.

Kak sće mysličku pomnika zrodźili?

W. Pašcyna: Projekt koncipować započach ze sobuwobydlerku Koslowa Luciju Grelertowej, kotraž je jako dźěćo hišće wójnu we wsy sobu dožiwiła. Bórze smój pytnyłoj, zo trjebamoj zwólniwe wosoby, kotrež z namaj projekt sobu přihotuja. Tak wutworichmy mału skupinku štyrjoch wosobow z Bosćijom Měršom, kiž je so wosebje wo zjawnostne dźěło a wšelake organizatoriske nadawki starał, a Rafaelom Vcelichom. Wón měješe dobre ideje, wosebje tež nastupajo wuhotowanje ležownosće při pomniku. A wón je tež ze swojimaj sobudźěłaćerjomaj Tobiasom Vcelichom z Koslowa a Pětrom Vcelichom z Radworja twarske dźěła na ležownosći přewzał.

Što ma pomnik zajimcam rjec?

wozjewjene w: Rozmołwa
póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Z karpom a pstruhu do nazymy

Łužiske rybowe tydźenje tež lětsa kulturny a kulinariski wjeršk

Budyšin (SN/bn). Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica-Delnja Šleska chce 19. łužiske rybowe tydźenje kaž planowane 19. septembra zahajić. Zhromadnje z kopicu partnerow ma zwičnjenska iniciatiwa hač do 1. nowembra zajimcam swět tudyšeho rybarstwa na wjelestronske wašnje wotkryć. Koronakriza so na přihoty njewuskutkuje. „Wuchadźamy z toho, zo móžemy rybowe tydźenje tež pod tuchwilnymi wu­měnjenjemi regularnje wuhotować. Na­stupajo hygieniske poručenja a naprawy je tak, zo postupuja naši partnerojo w swójskej zamołwitosći. Samozrozum­liwje pak budźemy reagować, jeli so situacija změni“, praji pro­jektowa managerka za turistiski marketing Lisa Willenberg.

wozjewjene w: Hospodarstwo
póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Projekt filmowy kraj Sakska z hosćom we Łužicy

Wojerecy (KD/SN). Wot lońšeho poka­zuje projekt film.land.sachsen naročne animaciske, dokumentarne a krótkofilmy tež w prowincy swobodneho stata. Minjeny pjatk su druhu sezonu na wonkownym terenje Wojerowskeje Kultur­neje fabriki we wobłuku Staroměšćanskeho bulwara zahajili.

Předstajichu we Wojerecach paski, ko­trež­ su za sakske filmowe festiwale a ini­ciatiwy nastali. Animaciski film „Link“ Roberta Löbela wopisuje přez dwě z włosami zwjazanej figurje situaciju cyłe­ho čłowjestwa. Jednanje jednoho wobwliwuje šansy tamneho. W animaciskim filmje „Halmaspiel“ rysuje Betina Kuntzsch minjene 80 lět němskich stawiznow na za­kładźe swójbnych namakankow. W srjedźišću steji jeje mać, kotraž bě za čas NDR w Berlinskim modowym instituće studowała a kotruž po zwrěšćenej ćěkańcy do jastwa tyknychu. Na to so swójba statej přiměri. Hakle w 1990tych lětach je režiserka Betina Kuntzsch wo přebytku maćerje w jastwje zhoniła. Film žněješe wjele přikleska, dokelž drje su so mnozy hosćo na spagat mjez přimě­rjenjom, dwělemi a ćežkim započatkom w zjednoćenej Němskej dopomnili.

wozjewjene w: Kultura
póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Kulturnicy pisaja wo pandemiji

Bonn (SN/CoR). „Echoräume des Schocks – Wie uns die Corona-Zeit verändert“ rěka­ antologija wo pandemiji, kotruž­ je Fran­ziska Richter, wnučka z Budyšina pochadźaceje fotografowki prof. Evelyn Richter, w nakładnistwje J.H.W. Dietz Nachf.­ wudała. W 25 přinoškach reflek­tuja kulturnicy a kreatiwni čas prěnjeje koronakrizy, rozprawjeja wo podawkach z politiki a towaršnosće a powědaja wo swojich strachach.

Mjez awtorami je tež fotografikar Jürgen­ Maćij z Budyšina.

wozjewjene w: Kultura
póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Online-přistup polěpšili

Drježdźany (SN/bn). Dokumentaciska městnosć załožby Sakske wopomnišća je swoju­ internetnu stronu dokst.de wudospołniła. Wotnětka skići wosebite polo móžnosć, w datowej bance direktnje za „mjenami a ródnymi městnami woporow nacionalsocialistiskeje diktatury kaž tež komunistiskeho namócneho knjejstwa“ pytać. Tuchwilu wopřijima digitalny archiw, kotryž wobstajnje rozšěrjeja, něhdźe 2,5 milionow zapiskow. Wuslědk pytanja pokazuje najprjedy najwažniše wosobowe daty kaž tež identifikaciske čisło,­ wolóžace zajimcam přistup k dalšim informacijam. Přichodnje chcedźa direktny link na biografije zatwarić. Zakład twori wobšěrny skład tehdy zesta­janych a po politiskim přewróće kritisce wuhódnoćenych podłožkow.

„Zwoprawdźić polěpšeny online-přistup je za dokumentacisku městnosć wulki krok a wuskutkuje za slědźerjow, žurnalistow kaž tež wšitkich zajimcow za sta­wizny přesćěhanych, zo móža da­towu banku jednorišo wužiwać a lěpje rešer­šować. Zdobom tale městnosć wuslědki swojeho dźěła zjawnosći spřistupnja“, rěka w zdźělence załožby.

wozjewjene w: Kultura
póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Miliony na dobro Libanona

Paris (dpa/SN). Na mjezynarodnej konferency darićelow na dobro Libanona su 252,7 milionow eurow nazběrali. To zdźěli francoski prezidialny zarjad po widejowej konferency. Francoski prezident Emmanuel Macron bě konferencu zhromadnje ze zastupnikami UNO nawjedował. Němska přinošuje něhdźe 20 milionow eurow. Libanon ma po zahubnym rozbuchnjenju w Beiruće wosebje wulke hospodarske problemy.

Ministraj wotstupiłoj

Beirut (dpa/SN). Po přiběracej roznjemdrjenosći zahubneje detonacije w Beiruće z wjele mortwymi a zranjenymi dla libanonske knježerstwo dźeń a bóle chabła. Wčera staj dwaj ministraj wotstupiłoj. Ministerski prezident Hassan Diab spyta dalšich ministrow pohnuć, zo w knježerstwje wostanu. Knježerstwo kraja je rozpušćene, hdyž wjace hač třećina wšitkich 30 ministrow swoje zastojnstwo złoži. Wčera su sta ludźi přećiwo knježerstwu protestowali, dokelž by so po jich měnjenju katastrofje zadźěwać hodźało.

SPD zhromadnje z Lěwicu?

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Trittin: Hroženja USA sej dlěje lubić njedać

Berlin (dpa/SN). Wonkowny politikar Zelenych Jürgen Trittin je hroženja ze sankcijemi ze stron USA přećiwo přistawej Sassnitz-Mukran noweho płunowoda Nord Stream 2 dla „hospodarsku deklaraciju wójny“ mjenował. „Tajkich hrožacych listow přećiwo němskim předewzaćam je mjeztym wjac hač dosć“, rjekny Trittin powěsćerni dpa. Hroženje republikanskich senatorow přećiwo přistawej je po europskim a mjezynarodnym prawje ilegalne. „Nutřtykanje USA do suwerenity Němskeje a Europskeje unije je dotal njesłyšanu agresiwitu docpěło, kotruž njesměmy sej dlěje lubić dać.“ Předewzaća, kotrež su z projektom zaběrane, trjebaja škit před tutymi „wildwest“-metodami.

Jürgen Trittin zwjazkowe knježerstwo namołwja, politiku wahanja skónčić. „Němska a EU dyrbjałoj robustnu wotmołwu na zadźerženje USA namakać. K tomu móhło hroženje ze swójskimi sankcijemi słušeć, na přikład import ­frackingoweho płuna z Ameriki.“

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 10 awgusta 2020 14:00

Lukašenko wólby pječa dobył

Minsk (dpa/SN). Wólbna komisija w Běłoruskej je statneho prezidenta Aleksandera Lukašenka za dobyćerja wčerawšich prezidentskich wólbow deklarowała. 65lětny je 80,23 procentow wšitkich hłosow dóstał, kaž dźensa z Minska rěkaše. Přećiwnica Lukašenka Swjetlana Tichanowskaja dósta porno tomu jeno 9,9 procentow, wólbna komisija zdźěli. Tichanowskaja je mjeztym připowědźiła, zo wólbny wuslědk njepřipóznaje. Jeje přiwisnicy běchu hižo minjenu nóc přećiwo Lukašenkej protestowali, wumjetujo jemu wólbne wobšudnistwo. Policija reagowaše z wodomjetakami a ze sylzopłunom. Tójšto demonstrantow je zajała.

Wólbne wobdźělenje w bywšej sowjetskej republice ze 6,8 milionami wólbo­kmanych wučinješe 84 procentow.

Po cyłej Běłoruskej bě wčera wječor k masiwnym protestam a zražkam z policiju dóšło. Opozicija na to skedźbnja, zo je Tichanowskaja w někotrych wólbnych lokalach cyle jasnje dobyła. Lukašenko bě hižo do wólbow připowědźił, zo chce zastojnstwo na kóždy pad wobchować.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND