Z wudaća: pjatk, 11 septembera 2020

pjatk, 11 septembera 2020 14:00

Krótkopowěsće (11.09.20)

Z Zusowej plaketu počesćeny

Wojerecy. Wyši měšćanosta Wojerec Stefan Skora (CDU) je wčera prof. dr. Horsta Zusu z Wojerowskej Zusowej plaketu wuznamjenił. 75lětny syn kompjuteroweho pioněra Konrada Zusy je so zdobom do złoteje knihi města zapisał. Horst Zuse bu za swój angažement za město mytowany. Minjene lěta je wón časćišo we Wojerecach přednošował.

Wiki regionalnišo wuhotować

Bikopicy. Město Biskopicy chce swoje lětuše adwentne wiki wot 4. do 6. decembra regionalnišo wuhotować. Pytaja tuž wikowarjow předewšěm z regionalnym poskitkom. Hač do 30. septembra měli so zajimcy pisomnje přizjewić. Na internetnej stronje www.bischofswerda.de/aktuell-und-wissenswert/news podawa město nadrobniše informacije a płaćizny za wi­kowe stejnišća.

Koronawirusowe naprawy

wozjewjene w: Krótkopowěsće
pjatk, 11 septembera 2020 14:00

Lěto 1990 wuhrjebać

Wo puću k zjednoćenju Němskeje a toho sćěhach rozmyslowali

Budyšin (SN/CoR). Zasypane lěto 1990 sej znowa wotkryć a snano tež swoju perspek­tiwu na tehdyše po zdaću bjez­alternatiwne wuwiće stawiznow tróšku změnić – tu składnosć je wčera wječor ně­hdźe 80 připosłucharjow na knižnym předstajenju „Das Jahr 1990 freilegen“ Jana­ Wenzela w Budyskim wopomnišću wužiwało. Na we wobłuku 31. Budyskeho foruma wotměwacym so zarjadowanju witaše nawodnica wopomnišća Silke Kle­win­ tež w mjenje nawody sakskeho krajneho běrowa Friedricha Ebertoweje załožby Matthiasa Eisela mj. dr. Budy­skeho wyše­ho měšćanostu Alexandera Ahrensa (SPD) a fotografa Jürgena Maćija, kiž bě nimo mnohich dalšich tež někotre wobrazy wo hornjołužiskich podawkow z lěta němskeho zjednoćenja k 2,5 kilogramow ćežkej a 600 stron wopřijiacej knize přinošował. Publikacija Lipšćanskeho nakładnistwa Spector Books dósta tydźenja lětuše myto załožby Buchkunst.

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 11 septembera 2020 14:00

Ludźo žedźa so za zhromadnosću

Marian Wjeńka

W časach do korony bě samozrozumliwe, zo so jenički kónc tydźenja njeličomne zarjadowanja najwšelakorišeho razu wotměwachu. Čłowjek móhł so tehdy druhdy roztorhać, by-li jenož někotre z nich wopytać chcył. Jako nowinar sy lubu­ nuzu měł, po móžnosći z kóždeho městna mału rozprawu dóstać. W měrcu bě nimale wot jednoho dnja na druhi wšo nimo. Kóždežkuli zetkanje wjacorych ludźi bu wotprajene, dokelž bě zakazane. Prěni čas bě to jenož někak spodźiwne a njezwučene, zo so nihdźe ničo njestawaše. Čim dlěje pak tele wobmjezowanja korony dla wobstejachu, ćim bóle­ so čłowjek za tym žedźeše so zaso z druhimi zetkać, pobjesadować abo sej nazhonjenja wuměnjeć móc. Tónle čas přetrać za někotrehožkuli lochki njebě. Derje, zo su wjacori ludźo tehdy wjele idejow zrodźili, z kotrymiž su mnohim pomhali.

wozjewjene w: Rozmyslowane
pjatk, 11 septembera 2020 14:00

Filmy w třikrajowym róžku

Dohromady něhdźe 60 hrajnych, do­ku­mentarnych a krótkofilmow wubědźuje so we wobłuku 17. filmoweho festi­wala Nysa (NFF) – lětsa jako tak mjenowaneje „wild edition“ – wo po­žadane „Rybički Nysy“. Wobłukowy program swjatka wopřijima dwě produkciji ­ze serbskim podźělom.

wozjewjene w: Kultura
pjatk, 11 septembera 2020 14:00

Sciencefiction na swislach

Hollywood w Kamjencu: Swisle domu na Połčničanskej dróze wupyšichu tele dny z grafitom, pokazowacym na přikład Mr. Spocka ze „Swětnišćoweje łódźe Enter­prise“, Dartha Vadera z filmoweho rjadu „Star Wars“ a zwěsćowarjow Danu Scully a Foxa Muldera ze serije „Akte X“. Pozadk je myslička firmy Graphixer, kotraž bě před něšto lětami akciju „wuměłstwowe swisle“ zahajiła. Wot toho časa so kreatiwne hłójčki wo to staraja, wuzwolene blečki Lessingoweho města porjeńšić. Wobydlerjo maja składnosć, z pomocu naprašnika wo namjetowanych motiwach wothłosować a tak sobu postajić, kotry wobraz naposledk zwoprawdźa. Foto: Steffen Unger

wozjewjene w: Łužica
pjatk, 11 septembera 2020 14:00

Třinaće nowych padow zwěsćili

Budyšin (SN/BŠe). Ličba z koronawirusom natyknjenych w Budyskim wokrjesu je wčera wo 13 rozrostła. Tak je we wo­krjesu tuchwilu 39 inficěrowanych. Nowe pady wuchadźeja z dweju swójbneju swjedźenjow, hdźež bě so jědnaće ludźi natyknyło. Sto ludźi dyrbi do karanteny, a dalše kontaktne wosoby dyrbja zwěsćić. Hladajo na wjele dźěła je wjace personala w strowotniskim zarjedźe trěbny, a tón budźe tež přez kónc tydźenja na městnje. Tak jednotliwe kontakty zwěsća a testowe wuslědki zdźěla.

Dale strowotniski zarjad informuje, zo njeměli ludźo njepřizjewjeni do testoweho centruma na Budyskej Tuchorskej přińć, ale do toho telefonisce wo termin prosyć.

W Zhorjelcu přizjewichu wčera dwě nowoinfekciji. Při tym jedna so wo muža z Nižozemskeje, kiž přebywa tuchwilu w Ochranowje, a wo žonu z Olbersdorfa.

Z 13 nowymi padami je wokrjes Bu­dy­šin saksku statistiku wčera nawjedował. Cyłkownje přizjewichu strowotniske zarjady swobodneho stata 48 nowoinfek-cijow. Ličby mjeztym zaso runostajnje, byrnjež na niskim niwowje, přiběraja.

wozjewjene w: Łužica
pjatk, 11 septembera 2020 14:00

Ćěkancow přiwozmu

Berlin (dpa/SN). Němski zwjazkowy sejm chcyše dźensa wo ćěkancach w lěhwje Moria na grjekskej kupje Lesbos wuradźować. Lěwica bě próstwu zapodała a sej žadała, zo měło knježerstwo „jako prěnju kročel něhdźe 13 000 ludźi, kotřiž su wohenja w lěhwje dla bjezdomni, přiwzać, nochcedźa-li do druhich krajow“. Kanclerka Angela Merkel (CDU) a francoski prezident Emmanuel Macron běštaj so na to dorozumiłoj, z dalšimi krajemi EU štyrista njepřewodźanych młodostnych přiwzać. Mjeztym je dźewjeć dalšich krajow k tomu zwólniwych.

Zrudźace rekordy

San Francisco (dpa/SN). Wotsrjedź awgusta howrjace lěsne wohenje w sewjernej Kaliforniskej su so mjeztym na płoninu wjac hač 1 906 kwadratnych kilometrow rozpřestrěli. Najwjetši to woheń młódšich stawiznow wobwoda Mendocino County. Wčera wojowaše tam 14 000 wobornikow na 29 městnach přećiwo płomjenjam. Jenož lětsa bu w Kaliforniskej přez wohenje płonina wjac hač 12 500 kwadratnych kilometrow zničena.

Chcedźa cyłe twornje zawrěć

wozjewjene w: Kraj a swět
Pod hołym njebjom přenocować dyrbja ćěkancy na grjekskej kupje Lesbos, po tym zo bě so jich lěhwo Moria wotpaliło. Zamołwići a pomocne organizacije spytaja ludźi tak derje kaž móžno zastarać. Wjacore europske kraje so mjeztym wo rozrisanje ­prócuja. W lěhwje Moria – najwjetšim w Europje – bě wjace hač 12 000 migrantow zaměstnjenych było. Cyłotne rozrisanje ­we wobłuku Europskeje unije njeje dotal hišće wotwidźomne. Foto: dpa/Nicolas Economou

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 11 septembera 2020 14:00

To a tamne (11.09.20)

Po nimale tydźenju na morju su pomocnicy dweju rybarjow před pobrjohom Awstralskeje wuchowali. Čołm, kiž njemóžeše skóncowaneho motora dla hižo jěć, wuhladachu po dny trajacym pytanju južnje města Adelaide. Do toho běchu nadźiju, jeju hišće žiweju namakać, nimale hižo spušćili. Najbóle wohroželi běchu rybarjow hoberske žołmy, kaž rozprawještaj. Swójbni witachu jeju z blešku piwa.

Mało jasnosće je sudniski wusud smjerdźateho kozoła dla wunjesł. Sudnistwo w Bayreuthu bě wukazało, zo njesmě smjerd skoćeća susodow „bytostnje“ mylić. Što to konkretnje rěka, njemóžeše tež rěčnik sudnistwa rjec. Susodka bě plahowarja skotu wobskoržiła, zo kozoł jeho stadła pječa surowje smjerdźi. Sudnik ­bě so wosobinsce k stadłu kozow podał, grawoćiwy smjerd, kotruž susodku hněwa, njemóžeše pak zwěsćić.

wozjewjene w: To a tamne
pjatk, 11 septembera 2020 14:00

Senatoram USA jasnje a raznje wotmołwiła

Schwerin (dpa/SN). Dobre štyri tydźenje po wozjewjenju hrožaceho lista třoch senatorow USA přećiwo zamołwitym mórskeho přistawa Sassnitz-Mukran je ministerska prezidentka Mecklenburgsko-Předpomorskeje Manuela Schwesig (SPD) we wotmołwnym lisće z jasnymi słowami reagowała. „W spisu přistawej připowědźene sankcije a chłostanske naprawy najraznišo wotpokazuju“, tam rěka. Ze spisom senatorow jewješe so prěni raz pad, w kotrymž měrja so hroženja USA w zwisku z płunowodom Nord Stream 2 direktnje přećiwo jednomu z němskich předewzaćow.

W lisće, kotryž tež powěsćerni dpa předleži, wobara so Schwesig pospytam, němsku energijowu politiku wobwliwować. „Je suwereny rozsud zwjazkoweje republiki, zwotkel a po kotrym puću wona swoju energiju bjerje“, politikarka SPD wuzběhnje. Nimo toho so cyły rjad dalšich krajow w Europje na to spušća, zo budźe pipeline bórze dotwarjena.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND