Z wudaća: póndźela, 14 septembera 2020

póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Sćěhi za ratarjow a wobydlerjow

Swinjaca mrětwa móhła so tež w Hornjej Łužicy wupřestrěć

Guben/Budyšin (SN/BŠe). Poprawom zdaše so afriska swinjaca mrětwa hišće daloko preč być. Z minjeny tydźeń wozjewjenym padom namakaneho mortweho dźiwjeho swinjeća w braniborskim wo­krjesu Sprjewja-Nysa je so wšitko změniło. Wosebje ratarske zawody so najnowšeho wuwića dla chětro starosća.

Kaž zwjazkowa ratarska ministerka Julia Klöckner (CDU) minjeny štwórtk zdźěli, jedna so wo prěnje swinjo, kotrež je w Němskej na mrětwu zahinyło. Našli běchu mortwe skoćo na wotžnjatym polu něhdźe 50 kilometrow wot sakskeje mjezy sewjernje Gubina. Kadawer bě hižo chětro přetłaty. Braniborski krizowy stab je hnydomne naprawy zahajił. Tak připrawichu tři do štyri kilometry wokoło namakanišća elektriski płót. Fachowcy nětko w kónčinje intensiwnje za dalšimi padami slědźa, zo bychu infekcisku přestrjeń dokładnje zwěsćili.

wozjewjene w: Hospodarstwo
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Čiń sobu, ale čiń!

Wěm, zo měri so mytowanje „Čiń sobu!“ předewšěm na spěchowanje serbskeje rěče a je na to wusměrjene ju w digitalnym swěće šěrić, zo bychu młodźi ludźo zahorjeni byli serbšćinu nałožować. Wšo to dopokazuje tež skupina „Pomnik“ w Koslowje. Njerozumju tuž, zo njebu jeje ideja z fondsa „Čiń sobu!“ spěchowana. Na zbožo je mjez druhim Załožba za serbski lud spóznała hódnotu, spominać na zahinjenych wsy z wuměłskej twórbu – pomnikom – „Nawrót do Koslowa“. Při tym bě tam serbska rěč wčera wjac hač prezentna. Mjez druhim spóznach to na tym, zo je wjetšina přitomnych serbsce spěwała a so modliła. Pomocne cedlki z tekstom je lědma štó trjebał. Z projektom su so žadanja wubědźowanja „Čiń sobu!“ spjelnili. Serbska rěč a kultura steještej wčera w srjedźišću zarjadowanja. Jako filmowa dokumentacija dóstanje so podawk do digitalneho swěta. A wuznam za přichodne generacije je wočiwidny. Koslowčenjo su (sobu) činili. A za to dźak! Milenka Rječcyna

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Wobydlerstwo snadnje přibyło

Praha (ČŽ/K/SN). Čěska je w prěnim połlěće 2020 wo 5 200 ludźi rozrostła a ma nětko 10,699 milionow wobydlerjow. Přibytk je hladajcy snadniši hač loni w samsnym času, kaž wuchadźa z wozjewjenja Čěskeho statistiskeho zarjada (ČSÚ). Jako hłownej přičinje słabšeho přirosta ČSÚ mjenuje, zo je jónu mjenje migrantow přišło a zdruha wjace ludźi zemrěło, hač dźěći so narodźiło.

Z wukraja je so wot januara hač do junija 26 000 ludźi do Čěskeje přesydliło, 5 700 mjenje hač loni w tych měsacach. Na tamnej stronje je wjace čěskich staćanow wupućowało – cyłkownje wopušći ródny kraj 18 000 wosobow, 7 000 wjac hač loni w prěnim połlěće. Zemrěło je wot spočatka wulkeho róžka hač do kónca smažnika přibližnje 56 900 ludźi, 245 mjenje hač w prěnim połlěće 2019. Za tón čas narodźi so 55 800 hólčkow a holčkow, štož wšak je porno lońšemu nimale 1 900 mjenje.

Nic naposledk su razne naprawy přećiwo rozšěrjenju koronawirusa wuskutkowali, zo bě w prěnim połlěće jara mało zmandźelenjow. Zdobom pak je tež k tójšto mjenje rozwodam dochadźało.

wozjewjene w: Słowjanski wukraj
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Za wjace akceptancy demonstrowali

Pod hesłom „Z nami dyrbiće ličić“ poda so předwčerawšim, sobotu, něhdźe 300 ­přewažnje młodostnych w Choćebuskim Schillerowym parku při Statnym dźiwadle na demonstraciju we wobłuku mjeztym 12. Christopher street dayja (CSD). Wobdźělnicy žadachu sej w narěčach wjace akceptancy a runoprawosće za jenokosplažnych. Woni ćehnjechu wot Schilleroweho naměsta hač k centralnemu campusej Braniborskeje techniskeje uniwersity a po tym hač k młodźinskemu kulturnemu centrumej Glad House. Zarjadowanje skónči so z nadróžnym swjedźenjom. Demonstraciju składnostnje CSD pěstuja w Choćebuzu wot lěta 2008. Foto: Michael Helbig

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Běłorusojo bjez wizuma do EU

Waršawa (dpa/SN). Knježerstwowi šefojo srjedźoeuropskeje Visegrádskeje štyrki chcedźa wobydlerjam Běłoruskeje přichodnje zmóžnić, bjez wizuma do EU přijěć směć. To je pólski ministerski prezident Mateusz Morawiecki minjeny pjatk po zetkanju ze swojimi kolegami z Čěskeje, Madźarskeje a Słowakskeje připowědźił. Namjet chcedźa statnym ­a knježerstwowym šefam EU na přichodnym posedźenju Europskeje rady předpołožić. Morawiecki w tym zwisku rjekny: „Smy sej přezjedni, zo dyrbja so w Běłoruskej swobodne wólby wotměć. Tak móhł tamniši lud suwerenje wo swojim dóńće a přichodźe rozsudźić.“ Po prezidentskich wólbach 9. awgusta dochadźa w Běłoruskej zas a zaso k protestam přećiwo prezidentej Aleksanderej Lukašenkej. 66lětny bě so z 80,1 procentom hłosow za dobyćerja wólbow deklarować dał. Opozicija je sej wěsta, zo je jeje kandidatka Swjetlana Tichanowskaja wólby dobyła. Wothłosowanje běchu tež mjezynarodnje jako hrubje falšowane kritizowali. Dalša tema zetkanja bě wobchadźenje z ćěkancami na grjekskej kupje Lesbos po wohenju w lěhwje migrantow Moria.

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Knihu wo Worklecach předstajiłoj

Chronistaj dr. Beno Wałda a Eckhard Kliemann nowostku signowałoj

Worklecy (aha/SN). Knižna premjera je stajnje wosebitosć, zwjazana z napjatosću. Tomu bě tež wčera, njedźelu, we Worklečanskej sportowni tak. Po tym zo je kniha „Worklecy něhdy a dźensa“ wušła, njebě móžno koronapandemije dla premjerne čitanje přewjesć.

Wčera nětko mějachu zajimcy składnosć mjez dwójnym premjernym poskitkom wolić, a to popołdnju a nawječor. Awtoromaj nowostki dr. Benej Wałdźe a Eckhardej Kliemannej bě wažne wšěm zajimcam hladajo na předpisy hygieny dla wopyt zmóžnić. Na zarjadowanju Ludoweho nakładnistwa Domowina a Towarstwa kapałki Marije maćerje Božeje wuži jednaćel LND Syman Pětr Cyž składnosć, awtoromaj eksemplaraj knihi přepodać. Po tym zo bě Katrin Čornakec dwanaće listnow wopřijacu knihu lektorizowała, je Michał Nuk po njej nimale třilětne dźěło dokónčił.

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Šulu digitalnje wukmanja

Njeswačidło (JK/SN). Po zasłuženej lětnjej přestawce su Njeswačanscy gmejnscy radźićeljo tele dny dalše wuradźowanje přewjedli. Na dnjowym porjedźe mjez druhim steješe, přepodać nadawk za digitalne wuhotowanje tamnišeje zakładneje šule. Za to dósta gmejna z programa „Digitalny pakt šule“ dobre 47 000 eurow, kotrež měješe gmejnska rada do aktualneho hospodarskeho plana za­přijeć.

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Škotowarjo w sakskej stolicy byli

Na swojej lětušej wuprawje su sej wobdźělnicy serbskeho seniorskeho škota z mandźelskimi, partnerkami a dalšimi přećelemi tradicionalnych jězbow minjenu wutoru Drježdźany wobhladali. Alojs Langa a Měrćin Nowak běštaj wšitko přihotowałoj, šofer Radworskeho Šmitec busoweho předewzaća je wobdźělnikow wěsće po kraju wozył.

Na jězbje z parnikom po Łobju zhonichu wulětnikarjo wjele zajimaweho wo Drježdźanskim parnym łódźnistwje a wobhladachu sej saksku stolicu raz z hinašeje perspektiwy. Wosebje rjany napohlad skićachu skłoniny při Łobju, hdźež wino plahuja. Nimo wjele dalšeho zhonichu tohorunja wo skutkowanju Serbow w Drježdźanach.

Wězo so škotowarjo tež po baroknym centrumje sakskeje stolicy wuchodźowachu. Tak nóžkowachu wot parnika přez hasku z tójšto hosćencami hač k cyrkwi Našeje knjenje, dale nimo hrodu z ćahom ­wjerchow, nimo Dwórskeje cyrkwje a Semperoweje opery hač k Zwingerej. Tam wobdźiwachu w Galeriji starych mištrow wustajene drohotne mólby 15. do 18. lětstotka.

wozjewjene w: Serbski powěstnik
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Woheń w Njeswačidle

Z bydlenja Njeswačanskeho domu seniorow stupaše zańdźeny pjatk sylny kur. Wječor w sedmich dojědźe wohnjowa wobora k městnu wohenja. Po prěnich dopóznaćach bě so tam z njeznatych přičin na kuchinskim blidźe palić počało. Sylneho kura dla dyrbjachu wobornicy wjacore bydlenja ewakuować. 77lětneho wobydlerja po­trjecheneho bydlenja dowjezechu do chorownje, podhlada na zajědojćenje z płunom dla. Dalšej wobydlerjej móžeštaj so, po tym zo buštaj w chorowni přepytowanaj, zaso nawróćić. Bydlenje, w kotrymž bě woheń wudyrił, je tuchwilu njewobydlomne. Rozměr škody njeje dotal hišće jasny. Policija přičiny wohenja přepytuje. Foto: LausitzNews.de/Georg Szél

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 14 septembera 2020 14:00

Policija (14.09.20)

Prawicarski koncert rozpušćeny

Mały Wjelkow. We wobłuku patrulje je policija sobotu w nocy w Małym Wjelkowje prawicarsce orientowanane hudźbne zarjadowanje na sportnišću rozpušćiła. Kaž w policajskim reporće rěka, hrajachu na koncerće hudźbu z tekstami nacionalsocialistiskeho zmyslenja. Zarjadowanje, na kotrymž so młodostni z cyłeje Němskeje wobdźělichu, njebě dowolene.

Młodostni w lěsu hejsowali

Sprjejcy. Kaž lěsniske zarjadnistwo Swobodneho stata Sakskeje zdźěli, dyrbješe policija předwčerawšim w nocy w lěsu mjez Sprjejcami a Rownom zakročić. Tam je so horstka młodostnych k technohudźbnje wucychnowała. Zastojnicy zwěsćichu na městnje 24 wosobow, ­kotrež běchu w lěsu wjacore stany a hobersku sćěnu z wótřerěčakami na­stajili. Hejsowarjo maja nětko z pokutu ličić.

wozjewjene w: Policija

Serbska debata

nowostki LND