Z wudaća: wutora, 15 septembera 2020

Sacramento (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je na wopyće w Kaliforniskej tamnišich lěsnych wohenjow dla wu­znam klimoweje změny złahodnił. Kaliforniski minister Wade Crowfoot sej w diskusiji z Trumpom žadaše, zo měli změnu klimy a jeje wuznam za lěsy připóznawać a bóle z wědomostnikami dźěłać. „Bórze budźe chłódnišo, přihladujće prosće“, Trump rjekny. Minister Crowfoot, do kotrehož zamołwitosće tež słuša přirodne žiwjenske zakłady zachować, jemu znapřećiwi: „Bych sej přał, zo wědomosć Wam přihłosuje.“ Prezident Donald Trump rjekny: „Njewěrju, zo wědomosć to woprawdźe wě.“

Prezident je sej wěsty, zo je špatny lěsny management za zahubne wohenje zamołwity. Kaliforniski guwerner Gavin Newsom Trumpej znapřećiwi, zo steji najwjetši dźěl lěsow pod zarjadnistwom Zwjazka. Kaliforniska sama wobsedźi runje tři procenty lěsa. Kandidat demokratow za prezidenta Joe Biden mjenowaše Donalda Trumpa hladajo na toho wuprajenja „klimopolitiskeho zapalerja“.

Dalše komuny Zhorjelskeho wokrjesa dóstanu šěrokopasmowu techniku

Rózbork (AK/SN). W Zhorjelskim wokrjesu dóstanje dźesać dalšich komunow z dohromady 3 500 domjacnosćemi spěšny internet. „Tak móžemy słabje wobsydlene wjesne kónčiny we wobłuku strukturneje změny dale wuwiwać“, rjekny krajny rada Bernd Lange (CDU) minjeny štwórtk při symboliskim zahajenju twarskich dźěłow přez Němsku telekom w Rózborku. Po cyłoeuropskim wupisanju běchu předewzaću nadawk za twarske dźěła přepodali. Konkretnje dźe mjez druhim wo Rózbork, Hamor, Běłu Wodu, Wuskidź, Krušwicu, Mužakow a Nisku. Cyłkowne kóšty wučinjeja po dotalnym planowanju 25,5 milionow eurow. Z toho přinošujetej Zwjazk 15 milionow a swobodny stat 10,5 milionow. Cyłkownje ma wokrjes 70 milionow eurow spěchowanskich srědkow k dispoziciji.

Čestnohamtski angažement je w dźensnišej towaršnosći njeparujomny. Naš system wosebje we wjesnych kónčinach wot tajkeho wotwisuje. Tak wukonjeja wo­hnjowi wobornicy swěru swoju słužbu. A dalše cyłki prócuja so wo dobru zhromadnosć. Towarstwo Radworske dwórnišćo inkluzije wokoło Chěžkec swójby z Boranec je so na wosebje wulki projekt zwažiło a chce něšto jónkrótne we wokolinje wutworić. Po swojich wizijach dadźa tuchwilu Radworske dwórnišćo na zetkawanski centrum přetwarić, a to z přede­wšěm priwatnymi srědkami. Tajke něšto nječini so tak připódla, ale je z wjele rozsudami a nadawkami zwjazane. Štóž je hižo raz staru chěžu přetwarił, wě, wo čim rěču. Sy-li jónu wjerchi, swisle, třěchu abo sćěnu wočinił, dyrbiš stajnje z njerjanymi překwapjenkami ličić. Mam tuž wulki respekt před towarstwom a angažementom Chěžkec swójby. Nadźijam so, zo sej swoje wizije z dalšej wutrajnosću a sćerpnosću spjelnja. Bianka Šeferowa

Budyšin (CS/SN). Za čas NDR bě wón nimale pozabyty, Konrad Johannes Kaeubler, prěni Budyski wyši měšćanosta, kiž steješe wot lěta 1890 hač do 1918 na čole města. Kaeublerowu hasu zapadnje Mosta měra běchu na Dróhu Clary Zetkin přemjenowali. Hakle po politiskim přewróće dopominachu so na zasłužby wyšeho měšćanosty, kiž ma wulki podźěl na pozitiwnym wuwiću města w času mjez lěttysacomaj. Mjeztym su jemu na Žitnych wikach pomnik stajili, a we wotrjedźe měšćanskeho wuwića w Muzeju Budyšin na jeho zasłužby skedźbnjeja. Nětko změja tam móžnosć, nimo portretoweje mólby Kaeublera dalše eksponaty wo nim pokazać.

Minjeny pjatk je prawnučk bywšeho wyšeho měšćanosty Klaus-Jürgen Kaeubler – wón bě ze swojimaj dźěsćomaj z Lipska přijěł – nawodźe muzeja dr. Jürgenej Vollbrechtej wopisma a dwaj rjadaj, kotrež běchu Kaeublerej swój čas spožčili, přepodał. Při tym jedna so wo ryćerski křiž 1. kategorije a wo oficěrski křiž, z kotrymajž běštaj sakskaj kralej Konrada ­Johannesa Kaeublera 1904 a 1912 počesćiłoj. K tomu přińdu dalše wopisma wuznamjenjenjow, ke kotrymž pak nimaja wjace wotpowědne medalje.

Praha (dpa/SN). Najebać přiběracu ličbu koronainfekcijow je Čěska dalše wobmjezowanja nastupajo karantenu zběhnyła. Štóž je kontakt z natyknjenej wosobu měł a nima žane symptomy, njetrjeba wjace awtomatisce do domjaceje izolacije, stej-li wobě wosobje nahubnik wužiwałoj. Potrjechene kontaktne wosoby dyrbja jenož hišće swój strowotniski staw wobkedźbować, zdźěli minister za strowotnistwo Adam Vojtěch wčera w Praze. Wot karanteny wuwzaći su nimo toho ći, kotřiž su minjene 90 dnjow chorosć korony dla přetrali. Woni su sej mjeztym imunitu wutworili, rěkaše k wopodstatnjenju.

Čěska, kotraž bě na spočatku pandemije druhim krajam z přikładom, wojuje ze spochi přiběracymi ličbami korona­infekcijow. Kaž pak minister Vojtěch po­twjerdźi, maja chorownje tuchwilu hišće dosć kapacitow, zo móhli na koronu schorjenych lěkować.

Ličba z koronawirusom natyknjenych je w Čěskej na 36 200 rozrostła, z toho je 14 440 aktiwnych padow. Dotal je 456 ludźi zemrěło. Zwjazkowe knježerstwo mjeztym před jězbami do Prahi warnuje.

Mužakowska lěsna železnica hižo 125 lět do Běłeje Wody jězdźi a prawidłownje tež při Kromolanskim parku zastawa. Minjeny kónc tydźenja su jubilej rjenje woswjećili, a tak běchu tam kóždu hodźinu štyri parne lokomotiwy po puću. Jeničce sobotu ­zličichu něhdźe 3 000 sobujěducych z lěsnej železnicu. Foto: Joachim Rjela

Wobydlerjo Budyšina a dalši zajimcy wužichu njedźelu, na dnju wotewrjeneho pomnika składnosć a informowachu so wo planowanym mosće, kotryž ma přez Sprjewju wjesć.

Budyšin (CS/SN). Ličba wćipnych bě wulka, kotraž chcyše so wo stawje planowanja přeprěčenja Sprjewje informować. Zdobom wužichu składnosć sej wódnu wěžu Budyskeho hrodu (Burgwasserturm) a Dołhi dom (Langhaus) wopytać. W skupinach po pjatnaćoch su jich sobudźěłaćerjo měšćanskeho zarjadnistwa a architekća po twarjenjomaj wjedli. Na sćěnach bě wizualnje widźeć, kak móhłoj wonej jónu wupadać. Kaž architektka Sabine Ehrlich rjekny, móža ludźo po wšelkich pućach na móst stupić: z dwora ­Hrodu, přez wódnu wěžu z pomocu lifta a z Jutrowneho/Reymannoweho puća.

Pytaja zajimcow za wobhospodarjenje wupožčowarnje přibrjóžnych korbow

Hamor (AK/SN). Oficialna kupanska sezona při Bjerwałdskim jězorje so dźensa kónči. Mnozy hosćo z tu- a wukraja su poskitki na a při jězorje wužiwali. Wjesnjanosta Achim Junker (CDU) dźakowaše so wčera na zeńdźenju gmejnskeje rady čestnohamtskim pomocnikam, kotřiž běchu so wo wěstotu při jězorje starali. Za sezonu 2021 pyta gmejna Hamor wobhospodarjerja, kiž chcył wupožčowarnju přibrjóžnych korbow na kupanišćach w Hamorje, Delni Wujězd a Klětno wotnajeć.

Tuchwilu su tež dalše nadawki pod www.baerwalder-see.eu, „aktuelle Meldungen“ wupisane. Mjez druhim dźe wo wužiwanje płoninow za turistow při jězorje we wobłuku Klětno-Jazowa kaž tež na přibrjoze w Hamorje samym. Dale dźe wo to, wutworić připrawy za gastrono­miju, wšelke posłužby, hotele, prózdninske domy, campingownišćo a zastaranje na přibrjoze. Dale informuja na internetnej stronje wo stawje wužiwanja łódźow, z kotrymiž móža předewzaća turistow po Bjerwałdskim jězorje wozyć.

Budyšin (SN/mwe). We wosebitych časach měli sej něšto wosebite wumyslić. To płaći tež za wjelelětnu a mjez šulerjemi woblubowanu pomocnu akciju „genialnje-socialnje“. Prawidłownje běchu so na njej minjene lěta tež holcy a hólcy Budyskeho Serbskeho gymnazija, Wojerowskeho křesćanskeho gymnazija Johanneum a Kulowskeje Wyšeje šule „Korla ­Awgust Kocor“ wobdźěleli. Tak bě kóžde lěto jedyn dźeń w juliju město wučby za dźěło rezerwowany. Hač pola pjekarja, w chorowni, w někajkej firmje abo instituciji – šulerjo wyšich lětnikow wukonjachu wšelake dźěła, kotrež jim zawod pjenježnje wotpowědnje zaruna. Runje te pjenjezy pak darichu potrěbnym swěta kaž tež doma. Tak hodźachu so wšelake projekty přewjesć.

Wojerowski klinikum łužiskeje jězoriny tuchwilu 32 młodostnych na hladarjow a hladarkow wukubłuje. Po třoch lětach intensiwneho wuknjenja su w awgusće hižo 14 młodych ­žonow a dwaj mužej swoje wukubłanje zakónčili.

Wojerecy (SN/mwe). Wulke wužadanje běše za lětuši wukubłanski lětnik Wojerowskeje chorownje wězo koronapandemija. Nimo wobmjezowanjow we wobłuku wučby mějachu wučomnicy hladanskeje słužby tež poćežowanja w praksy znjesć. Tak dyrbješe woblubowana šulerska stacija wupadnyć. Najebać to móžachu sej wšitcy wobšěrnu praktisku wědu přiswojić. Dwaj šulerjej absolwowaštaj we wobłuku programa ERASMUS praktiski dźěl w Awstriskej. Pjatnaće hladarjow chorych je z jězorinowej kliniku dźěłowe zrěčenje wotzamknyło, tak zo móža swoje powołanske žiwjenje w domiznje započeć. Zakónčenje jako hladar z eksamenom pak je we Wojerowskej chorowni a na tamnišej hladanskej šuli jenož hišće za přeběhaj móžne, w kotrymajž su 1. septembra wukubłanje zahajili.