Z wudaća: póndźela, 16 nowembera 2020

Praha (dpa/SN). Sudnistwo w Praze je powšitkownu winowatosć, wužiwać nahubnik we wšěch nutřkownych rumnosćach a pod hołym njebjom w Čěskej, ­jako „njedosahajcy wopodstatnjenu“ wotpokazało. Zakonjedawar ma hač do 21. nowembra składnosć, to nachwatać a wukaz wotpowědnje změnić, zdźěli rěčnica Praskeho měšćanskeho sudnistwa. Hawak je rjadowanje njepłaćiwe.

Sudnistwo nima wotpohlad, strachi koronawirusa złahodnić, sudnicy po­twjerdźichu. W teksće wukaza pak pobrachuja „konkretne, zrozumliwe a z faktami podkładźene rozmyslowanja“, kajki wužitk maja přiwótřene naprawy měć. Winowatosć wužiwanja nahubnika we wobłuku wobtwarjenych sydlišćow a we wšitkich nutřkownych rumnosćach Čěskeje płaći wot 21. oktobra.

Minjeny pjatk běchu čěske zarjady 7 874 koronainfekcijow w běhu 24 hodźin registrowali. Wot spočatka pandemije je 5 755 ludźi w zwisku ze scho­rjenjom na koronawirus zemrěło. Čěska leži ze statistisce 1 331 nowoinfekcijemi na 100 000 wobydlerjow po cyłej Europje na wodźacym městnje.

Waršawa (dpa/SN). Pólska je předwčerawšim, sobotu, telko na koronawirus zemrětych zličiła kaž hišće nihdy po spočatku pandemije nalěto. W běhu 24 hodźin je 548 ludźi w zwisku wirusom ze­mrěło, informuje strowotniske ministerstwo we Waršawje. Tak maja w Pólskej mjeztym wjace hač 10 000 smjertnych padow w zwisku ze schorjenjom na koronu. W běhu dnja su nimo toho 25 600 nowych infekcijow registrowali. Tak je ličba cyłkownje přizjewjenych padow minjenych měsacow na 691 000 rozrostła. Pólska ma 38 milionow wobydlerjow.

Němska je Pólsku wulkeje ličby natyknjenjow dla jako rizikowu kónčinu zastopnjowała. K přirunanju: W Němskej su strowotniske zarjady po informacijach Roberta Kochoweho instituta so­botu 22 461 koronainfekcijow w běhu 24 hodźin registrowali. Němska ma dwójce telko wobydlerjow kaž Pólska. Tam płaća hižo cyły tydźeń wobmjezowanja zjawneho žiwjenja. Kina, dźiwadła a muzeje su zawrjene. Šule internetnje wuwučuja.

Wuradźowanje ministerskich prezidentow z Angelu Merkel korony dla

Berlin (dpa/SN). Po połojcy časa noweho dźělneho lockdowna k wobmjezowanju koronapandemije w Němskej chce zwjazkowe knježerstwo wobstejace wobmjezowanja zjawneho žiwjenja wobchować. „Za zwjazkowe knježerstwo móžu rjec, zo njemóže nichtó při tuchwilnym stawje nowych infekcijow wočakować, zo wobmjezowanja hižo zaso zběhnu“, zwurazni rěčnik knježerstwa Steffen Seibert minjeny pjatk w Berlnje. „To njeje nětko hišće móžno.“

Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) chcyše dźensa w běhu dnja z ministerskimi prezidentami zwjazkowych krajow wo skutkownosći nowych naprawow wuradźować, kotrež płaća wot spočatka měsaca. Dotal chcedźa wobmjezowanja hač do kónca nowembra wobchować.

Seibert na to pokaza, zo je dale a wjace ludźi z wirusom natyknjenych. Dynamika wuwića drje woteběra, ale ličby ­dale stupaja, wón rjekny. Nětko měli wočaknyć, kak naprawy skutkuja. „Kóždy dźeń je wažny.“ Je pak hišće přezahe za doskónčny posudk. Zběhnyć wobmjezowanja by riziko dalšich infekcijow po wšěm kraju powjetšiło.

Pjenjezy z prěnjeho Serbskeho komunalneho programa na dobro dwurěčnosće su derje zapołožene. Tajki facit zwjesela, dokelž su sej města a gmejny w serbskim sydlenskim rumje Sakskeje woprawdźe hłójčku łamali. Planowane srědki buchu nałožowane, tež hdyž njeje kóžda jednotliwa komuna swoju sumu dospołnje wučerpała. Dalše zaměrniše dźěło pak je nastupajo kupjenu přełožowansku techniku trěbne. Dwě mobilnej připrawje móža sej komuny w serwisowym běrowje za serbsku rěč we Wojerecach wupožčić. Byrnjež zajim był, njeje dotal bohužel k tomu dóšło. Što je hišće trjeba, zo bychu so znajmjeńša w gmejnach z wěstej serbskorěčnej substancu na dwurěčnje přewjedźene posedźenje gmejnskeje rady zwažili? Argument, zo wšak Serbja tež němčinu wobknježa, w zajimje přichoda serbšćiny žadyn njeje. Jako druha hamtska rěč słuša naša maćeršćina w serbskim sydlenskim rumje tež do gmejnskeje rady, haj samo do wokrjesneho sejmika. Axel Arlt

Wien (dpa/SN). W Awstriskej płaća wot jutřišeho dalše krute naprawy w boju přećiwo rozpřestrěću koronawirusa. Najwjace wobchodow dyrbi zawrěć, šule jenož hišće internetnje wuwučuja. Ludźo smědźa bydlenje jeničce z wažnych přičin wopušćić. Zetkawanja su jenož „w najwušim kruhu“ dowolene. Zwjazkowy kancler Sebastian Kurz warnuje: „Kóždy socialny kontakt je jedyn přewjele.“

14. nowembra před 75 lětami započa so w Nürnbergu prěni proces Mjezynarodneho wojerskeho sudnistwa přećiwo hłownym wójnskim złóstnikam nacistiskeje Němskeje, kotryž so 1. oktobra 1946 z wusudami skónči. Na konferency „wulkich třoch“ wot 4. do 11. februara 1945 w Jalće na połkupje Krim namjetowaše prezident USA Franklin Delano Roosevelt, po dobyću nad hitlerskej Němskej fašistiskich wójnskich hłownych złóstnikow před Mjezynarodne wojerske sudnistwo stajić a zasudźić dać. Dalše ­procesy měli so před samsnym sudnistwom přećiwo fašistiskim politikarjam, lěkarjam, wobsydnikam wulkozawodow a wójnskeho hospodarstwa přewjesć. Jako městno mjezynarodneho tribunala dojednachu so „wulcy třo“, Roosevelt, britiski premier Winston Churchill a generalny sekretar Centralneho komiteja Komunistiskeje strony Sowjetskeho zwjazka Józef Stalin na Nürnberg.

15. nowembra 1845 narodźi so farar, redaktor a publicist Jurij Gustaw Kubaš swójbje blidarskeho mištra w Šunowje. Dźesać lět bě wón chowanc Praskeho Serbskeho seminara, wjacore lěta bě tam starši Serbowki a studowaše teologiju a filozofiju. 30. nowembra 1870 bu w Budyšinje na měšnika wuswjećeny. Bě kapłan w Ralbicach a Njebjelčicach, lěto fararješe w Ralbicach a po tym 28 lět w Njebjelčicach. Za swój čas jako farar da Kubaš Njebjelčansku cyrkej rjenje wobnowić a nutřka krasnje pomolować. Wón běše jednorje žiwy, njedawaše ničo na zwonkownosć a pychu, bě wuběrny znajer přirody a hojenskich lěkow, nimo toho aktiwny přiwisnik wodoweho hojenja Kneippa. Jako wědomy a jara kritiski Serb wšak njebě pola wyšnosće a někotrych wosadnych woblubowany. Rěčeše ludowje, žortniwje a satirisce a tak tež prědowaše. Dopisowaše často do Serbskich Nowin a Katolskeho Posoła, bě sobuzałožer a 15 lět redaktor časopisa Serbski Hospodar, z kotrymž pomhaše Serbow we wuspěšnym hospodarjenju kubłać. Załožił je serbske burske towarstwo a bursku lutowarnju w Njebjelčicach. Jako wuměnkar wón 2.

Zwěrjeća pedagogowka z Francoskeje je minjeny kónc tydźenja na pućowanju po Europje ze swojim konjom a kamelom po Łužicy pućowała. W delnjołužiskim Drjowku přizamknyštaj so jej piwarc z Hamburga a zahrodnik z Bayerskeje jako wandrowskaj. W Koćinje, Hornim Hajnku a druhdźe ludźo trochu zadźiwani pozastachu a su tónle wokomik na wobrazu zapopadnyli, kaž tule wčera připołdnju w Pančicach-Kukowje. Puć njewšědneje trójki wjedźeše wčera hač do Biskopic. Foto: Marian Wjeńka

We wobłuku sportoweho spěchowanja je město Budyšin awtomatisku krjepjensku připrawu koparskeho wotrjada Pósta Germanije Budyšin podpěrało. Nimo su tuž na hrajnišću při Edisonowej časy sucheho trawnika w lěću.

Budyšin (SN/MWj). Wjele słónca, wysoke temperatury a mało spadkow – štož w lěću mnozy witaja, tych, kotřiž dyrbja so wo trawniki starać, kóžde lěto znowa wužaduje. Tež za koparski wotrjad towarstwa Póst Germania Budyšin. Hižo lěta so tam z wulkim angažementom prócuja, zo by jich koparski trawnik tež w lěću zeleny był. Wuslědk su na kóncu při­wšěm jenož brune blaki. Ćim bóle so tam tele dny wjesela, zo maja nětko modernu połnoawtomatisku krjepjensku připrawu instalowanu. Dohromady 14 nastrojow je pod trawnikom schowanych. Hdyž ze zemje wujědu, wone pak w połnym kruhu pak w dźělnym dosć wody na trawnik pryskaja a tak kóždy kućik kopanišća docpěwaja, rěka w nowinskim wozjewjenju měšćanskeho zarjadnistwa.

Wobydlerska iniciatiwa žada sej pasmo bjez prudźenja

Kubšicy (CS/SN). Nowy standard za mo­bil­ne telefonowanje 5G je Kubšisku gmejnsku radu na jeje zašłym posedźenju zaběrał. We wobłuku hodźiny wo­bydlerskeho naprašowanja su so za­stu­pjerjo wobydlerskeje iniciatiwy słowa jima­li. Tale iniciatiwa wustupuje přećiwo pla­no­wanemu škričkowanskemu sćežorej, kotryž chce firma direktnje při zwjazkowej dróze B 6 nastajić.