Z wudaća: wutora, 12 januara 2021

Köln (dpa/SN). Institut němskeho hospodarstwa před tym warnuje, zawody koronawirusa dla we wulkej měrje za­wrěć. „Bychmy so nawróćili k ekonomiji stagnacije, kaž to loni w měrcu a aprylu ze wšěmi zahubnymi konsekwencami mějachmy. Dalše zawrjenja bychu połoženje přiwótřili, k dalšim bjezdźěłnym a insolwencam wjedli“, rjekny direktor instituta Michael Hüther nowinarjam. Hüther zasadźa so za diferencowane zapřimnjenje. Runje tak wón radźi, njespušćeć so na dale a wjac pomocnych pře­pokazankow stata wot lockdowna po­trjechenym předewzaćam. „Stat ma problemy, wulce připowědźene pomocne srědki wupłaćić.“ Tak mjenowana nowemberska pomoc měła poprawom hižo přepokazana być. Wčera bu znate, zo wot Zwjazka zarjadowana wotpowědna internetna platforma njefunguje.

Washington (dpa/SN). Po nadběhowanju Kapitola su zamołwići w USA wěstotne naprawy za planowane zapokazanje přichodneho prezidenta Joewa Bidena zesylnili. Tak chcedźa 15 000 čłonow narodneje gardy do Washingtona pósłać, kotřiž maja tam policistow podpěrać. Tež ministerstwo za škit domizny je dalše wěstotne naprawy připowědźiło. Hłowna přičina su starosće móžnych namócnych protestow přiwisnikow amtěrowaceho prezidenta Donalda Trumpa dla. Wjacore medije rozprawjeja wo internym dokumenće zwjazkoweje policije FBI. We wšěch stolicach zwjazkowych krajow USA planuja přiwisnicy Trumpa wobrónjene a namócne protesty.

Lipsk (dpa/SN). Politikarjo SPD, Zelenych a Lěwicy su protest před priwatnym domom sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) kritizowali. Předsyda sakskeje SPD Martin Dulig mjenowaše tajku formu rozestajenja „njeakceptabelnu“. „To je wohroženje, dokelž saha do priwatneje sfery. To je namóc“, rjekny politikar SPD we wusyłanju MDR aktuell. Wón mysli při tym přede­wšěm na swójbnych. Njedźelu rano bě skupina něhdźe 30 ludźi před priwatnej ležownosću Kretschmera w Großschönauwje přećiwo naprawam koronawirusa dla protestowała. Po tym zo bě so šef knježerstwa přez płót z ludźimi rozmołwjał, so debata po 15 mjeńšinach měrliwje skónči a wobdźělnicy so zaso wotsalichu, kaž policija zdźěli.

Předsydka frakcije Zelenych Franziska Schubert rěči wo nowym wuwiću. „Njeń­dźe jenož wo zadobywanje do priwatneho ruma politikarja, ale wo signal. Mnozy drje sej nětko dwójce přemysla, hač politisku zamołwitosć přewozmu.“ Rico Gebhart (Lěwica) so kritice přizamkny.

Nowa debata wo móžnosćach domjaceho dźěła w koronakrizy

Frankfurt n. M. (dpa/SN). Zwjazkowy ­minister za dźěło Hubertus Heil přede­wzaća doraznje napomina, přistajenym w tuchwilnej koronakrizy domjace dźěło zmóžnić. „Swojowólnje homeoffice zapowědźić by nětko njezamołwite było“, rjekny politikar SPD sćelakej NDR Info. Zdobom wón připowědźi, zo chce swój apel předewzaćam na dźensnišej konferency ze zastupnikami personalnych wotrjadow wjacorych wulkich firmow potwjerdźić.

Hdźež domjace dźěło móžne njeje, měli předpisy hygieny kruće dodźeržeć, minister dale praji. Hewak njemóhł wón wuzamknyć, zo dyrbja zawody produk­ciju přetorhnyć. Lockdownej wšeho hospodarstwa pak chcył wón na kóždy pad zadźěwać. Jemu dźe wo to, „zo naše ­hospodarstwo hdźežkuli móžno dale dźěła“. Hubertus Heil wobžaruje, zo je CDU zakonskemu prawu ludźi na homeoffice za­dźěwała. „Hewak bychmy nětko w tym dypku dale byli.“ Po jeho posudku su ­předewzaća móžnosće domjaceho dźěła loni nalěto intensiwnišo wužiwali hač nětko.

Rozhłosowe statne zrěčenje za MDR bě zestarjene. Pisanosć towaršnosće njeje so w 1991 podpisanym dokumenće wjace wotbłyšćowała. Wšitke hač do lěta 2018 přewjedźene wudospołnjenja njejsu trěbnu hłubokosć docpěli. Štož nětko předleži a nadźijomnje w žanym z krajnych sejmow srjedźneje Němskeje nje­zwrěšći kaž lońše přiměrjenje rozhłosoweho wotedawka w Saksko-Anhaltskej, je jasne znamjo, sobupostajowanje w Rozhłosowej radźe MDR bóle zakótwić. Zo tež Serbja z toho profituja, je spomóžne. Serbske prócowanje wo stajne sydło we wonym gremiju bě jedne mjez wjacorymi. Zo su zamołwići třo ministerscy prezidenća Sakskeje, Saksko-Anhaltskeje a Durinskeje princip „pozitiwneje diskriminacije“ přesadźili, zasłuža sej respekt. Towaršnostnje wobšěrnišo nastajena rozhłosowa rada je wulke wudobyće noweho zrěčenja. Dalše je wopisane krute zastupnistwo zajimow swobodnje skutkowacych sobudźěłaćerjow MDR. To bě nuznje trěbne. Axel Arlt

Praha (ČŽ/K/SN). Wot spočatka noweho lěta je so w Čěskej po zakonju minimalna mzda wo 600 krónow na 15 200 krónow (něhdźe 575 eurow) pozběhnjena. Runočasnje zwyšichu tež zaručenu mzdu, kotruž dóstawaja dźěławi we wosom stopnjach wotpowědnje fachowosći, zamołwitosći a dźiwajo na komplikowanosć dźěła. Přijimar minimalneje mzdy zasłuža při normalnym tydźenskim dźěłowym času na hodźinu 90,50 krónow (3,45 €), dóstawar zaručeneje mzdy wotnjese sej za hodźinu znajmjeńša 181 krónow (6,90 €). Byrnjež lětuši přibytk minimalneje mzdy we wysokosći 600 krónow (ca. 23 €) wo wjele niši był hač lońši – tehdy bě 1 250 krónow (ca. 50 €) wučinjał – su předewzaćeljo přećiwo naprawje wustupowali. Předewzaćelske zwjazki na to pokazuja, zo móže za čas ­koronawirusoweje krizy tež najmjeńše powyšenje mzdow małe a srjedźne firmy w eksistency chutnje wohrozyć. Dźěłarnistwa běchu sej zwyšenje minimalneje mzdy wo 1 400 krónow (ca. 54 €) žadali, z argumentom, zo nje­měli w Čěskej ludźo z najnišej zasłužbu mjenje zasłužić hač w Pólskej abo Słowakskej. Po přiměrjenju tarifow zwyša wot 1.

Loni 25. decembra je Karlheinz Blaschke, znaty sakski wědomostnik, ludowědnik, stawiznar, archiwar, awtor a wurjadny přećel serbskeho ludu w starobje 93 lět w Friedewaldźe pola Moritzburga zemrěł.

Hač do lěta 1950 bě wón w Lipsku stawizny, germanistiku a łaćonšćinu studował. Jako bu 1990 Swobodny stat Sakska wozrodźeny, njeje nichtó, kiž w tymle njeměrnym času politisce skutkowaše, radu prof. Blaschki parować chcył. Wšudźe bě jeho hłós słyšeć, přeco bě jeho měnjenje požadane. Profesor běše prosće na wutworjenju Sakskeje wosobinsce wobdźěleny, jako stawiznar we hłownym, ale zdobom tež jako poradźowar mało nazhonitych politikarjow.

W NDR wot wyšnosće runjewon njelubowany dźěše Karlheinz Blaschke swój puć: Znaješe sakske stawizny a je tuž wědomje saksku identitu wobchował. Měješe swoju heju, a tak njedóńdźe ke karjerje. „Njejsym žadyn spjećowar w zmysle słowa był, ale sym swój runy puć šoł a sym tak zdobom druhim ludźom puć pokazał“, wón mi raz wuzna.

Domizniske towarstwo ma ideje, kak pobrachowace dochody narunać

Kinspork (UM/SN). Stajnje w decembru čakaja čłonojo Kinsporskeho domizniskeho towarstwa na wulku wosebitosć: wotewrjenje domu kamelijow na ležownosći tamnišeho hrodu. Wosebje rady dopominaja so woni na lěto 2019, hdźež mějachu miliny dla starosće, kotrež je towarstwo přez wušikne jednanje z regionalnym zastaraćelom zmištrowało. Nětko maja hinaši problem. „Dyrbjachmy dom kamelijow hižo loni w měrcu zawrěć. Hač móžemy lětsa zaso wopytowarjow přijeć, njeje dotal jasne“, praji předsyda towarstwa Peter Sonntag. Towarstwo nima tuchwilu žanužkuli móžnosć, zastupny pjenjez zběrać. Hač do zawrjenja loni mějachu nimale 5 000 wopytowarjow. Nětko dyrbja mudrje hospodarić. Přetož hladanje wulce hódneje rostliny njesmě pobrachowacych pjenjez dla ćerpjeć. „Wšako započina kamelija kćěć“, zwěsća Doris Füssel z domizniskeho towarstwa.

Prěni projekt strukturneje změny we łužiskim rewěrje na zakładźe zakonja wo sylnjenju struktury Zwjazka je při­zwoleny. W Hamorje wusměrjeja slědźenski projekt „InnoCarbEnergy“ nětko na produkciju karbonowych nićow.

Krynhelecy (AK/SN). Hamorski wjesnjanosta Achim Junker (CDU) je na wčera­wšim posedźenju gmejnskeje rady w kulturnym domje w Krynhelecach (Kringelsdorf) zwěsćił: „Powěsć sakskeho statneho ministerstwa za regionalne wu­- wiće, zo bu spěchowanje studije za slědźenski projekt TU Kamjenica přizwo­leny, nas jara zwjesela.“

Bywši Budyski hotel „Husarenhof“ ma nětko w běhu měsaca dospołnje spotorhany być. Wčera su tam z ćežkim gratom dźěłać započeli. Twarjenje bu před pjeć lětami přez zapalerstwo tak wobškodźene, zo njejsu tam planowany přebytk za požadarjow azyla zarjadować móhli. Za skućićelemi policija dale pyta. Na přichodnje swobodnej płoninje chcedźa dalše nakupowanišća zaměstnić a přemysłownišćo „Husarenhof“ rozšěrić. Foto: SN/Hanka Šěnec