Z wudaća: srjeda, 31 měrca 2021

Drježdźany (SN/MkWj). Wčerawše postajenja sakskeho krajneho knježerstwa koronawirusa dla zbudźeja pola sakskeho zapósłanca FDP w zwjazkowym sejmje Torstena Herbsta raznu kritiku: „Wěčnje trajacy lockdown bjez perspektiwy, dale a wjac wobmjezowanjow za wobydlerjow, wjace winowatosćow za předewzaća a žane widźomne wuspěchi pola šćěpjenja a testowanja – nastawa zaćišć, zo chcyło čorno-čerwjeno-zelene krajne knježerstwo pandemiju prosće wusedźeć.“ To pisa Herbst w nowinskej zdźělence. Wón wumjetuje knježerstwu ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU), zo je jemu mjeztym wšitko wšojedne. „Dźeń a wjetša hospodarska škoda, wjace firmowych plajtow a wjace bjezdźěłnych – statne knježerstwo to hižo njezajimuje.“ Při­wšěm Herbst pozitiwnje naspomnja, zo chce swobodny stat wšitko činić, zo šule dale wotewrjene wostanu.

Drježdźany (dpa/SN). Sakska wot dźensnišeho starobne wobmjezowanja za šćěpiwo firmy Astrazeneca přesadźa. Preparat wotnětka jenož hišće ludźom šćěpja, kotřiž su starši hač 60 lět, kaž strowotniske ministerstwo zdźěli. Swobodny stat zwoprawdźa tak jednohłósne wobzamknjenje konferency strowotniskich ministrow Zwjazka a krajow.

Pozadk su pady trombozow w mozach. „Rozprawy wo komplikacijach jara chutnje bjerjemy“, rjekny sakska ministerka za strowotnistwo Petra Köpping (SPD). Do toho bě stajna šćěpjenska komisija nowe starobne wobmjezowanje poručiła. Köpping přiwšěm potwjerdźi, zo je Astraze­neca wulce skutkowny srědk, kotryž derje před koronawirusom škita.

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Praha. Zrudźaca powěsć je so póndźelu po cyłym susodnym kraju roznjesła – Petr Kellner, znaty předewzaćel a najbohatši Čech je minjenu sobotu w sewjeroameriskej Alasce při tragiskim njezbožu žiwjenje přisadźił. 56lětny zahorjeny sněhakowar a přiwisnik heliskiinga (po skoku z helikoptera nahły zjězd na sněhakach z hory) chcyše sej za to z dalšimi pjeć znatymi z helikopterom na wjeršk hory dolećeć. Po puću na horu pak měješe mašina hawariju. Wuchowanske mocy, došedši někotre hodźiny pozdźišo na městno njezboža, namakachu tam jeničkeho přežiwjeneho a pjeć smjertnych woporow, mjez nimi Petra Kellnera a Benjamina Larochaixja, dalšeho čěskeho wobchodnika.

W hižo dlěje hač lěto trajacej pandemiji maš zwjetša zaćišć, zo dawatej w zjawnym diskursu jenož dwě móžnosći: pak stejiš na boku tych, kiž so zamołwiće za škit wobydlerjow a žiwjenja zasadźeja – potajkim na boku knježerstwowych stron – pak słušeš k frakciji koronu prějacych, kotřiž na dźiwnych demonstracijach prěkimyslerjow teorije zapřisahańcy zastupuja. Mjeztym pak so faza myslenja w čorno-běłych kategorijach nachila. Tak njeje jeno sakski zapósłanc FDP w zwjazkowym sejmje Torsten Herbst „lock­down bjez perspektiwy“ raznje kritizował. Tež intelektuelni nochcedźa zahubnu hru pak-pak dale sobu hrać. W „Manifesće wotewrjeneje towaršnosće“ žadaja sej ­wědomostnicy, wuměłcy a politikarjo – mjez nimi filozof Markus Gabriel, dźiwadźelnik Jan Josef Liefers a bywša ministerka Sabine Leutheusser-Schnarrenberger – swobodnu debatu wo koronapolitice. Je najwjetši čas so k zasadam demokratije wróćić. Cordula Ratajczakowa

Köln (dpa/SN). Rada potrjechenych Němskeje biskopskeje konferency je kritizowała, zo Kölnski kardinal Rainer Maria Woelki w systemje cyrkwje zakótwjene přičiny splažneho znjewužiwanja dale ignoruje. Přirada reagowaše wčera na předstajenje posudka wo wobchadźenju zamołwitych biskopstwa z wumjetowanjemi splažneho znjewužiwanja dźěći a młodostnych přez duchownych.

„Kardinal Woelki je w systemje tčace přičiny w swojim nowinskim stejišću k wozjewjenemu posudkej hišće raz do prašenja stajał, dokelž je direktny zwisk mjez předźěłanjom padow znjewužiwanja a cyrkwinskopolitiskimi prašenjemi znowa relatiwizował resp. wotpokazał“, rada potrjechenych šwika.

„Wot Woelkija skazany posudk koncentruje so jeničce na chłostajomne aspekty. W systemje zakótwjene přičiny kaž seksualna moralka cyrkwje, celibat, klerikalizm, jenakosplažne zwjazki abo pobrachowace wobdźělenje žonow njejsu tak derje kaž docyła wobkedźbowane. Tak pobrachuje moralisko-etiska runina“, w dokumenće rěka. Cyrkej měła zmužitosć k wobšěrnym reformam měć.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je wuměłcow, kotřiž njemóža koronapandemije dla zdźěla hižo cyłe lěto wjace wustupować, k sćerpnosći w pandemiji namołwjał. Mnozy su mjeztym w „dramatiskim połoženju“, rjekny Steinmeier wčera na internetnej konferency ze sydom wobydlerjemi. „Móžu so jenož nadźijeć, zo mnozy swój optimizm, móc a energiju hišće maja, zo bychu so přez zbywacy čas krizy hišće někak wuchowali. Dokelž tónle naš kraj kulturu trjeba.“

Kultura budźe kónc lěta snano wo wjele trěbniša hač w tamnych časach, rjekny Steinmeier hladajo na potom snano přetratu pandemiju. „Kultura w swojich wšelakich formach nam pomha, do hinašeje rozmołwy přińć, hač do teje ze statistikami a ličbami. A tajku rozmołwu nuznje trjebamy, bjez kóždeho prašenja.“

Steinmeier bě so ze sydom wobydlerkami a wobydlerjemi k „Wobydlerskemu połoženju“ zwjazać dał, z kotrymiž bě hižo w decembru a januaru wo jich nazhonjenjach a problemach w koronapandemiji rěčał. Format chce wón tak dołho wobchować, kaž je to korony dla trjeba.

Štóž z Choćebuza do błótowskeho Prjawoza (Fehrow) přijědźe, dyrbi přez tutón móst nad Mutnicu (Großes Fließ). To pak je přiběrajcy wobćežne: Jězdnja je puknjena ­a dźěrata, po dešćiku wšudźe wulke łuže steja. To pak ma so bórze změnić. Móst chcedźa spotorhać a z nowej woclowej konstrukciju narunać. Zo bychu poćežowanja za nadróžny wobchad tak snadne kaž móžne wostali, ma prowizoriski jednočarowy móst nastać, kiž ampla rjaduje. Za twarske dźěła planuja něhdźe lěto. Dokelž staja bahnojte dno twarcow před wosebite wužadanja, dyrbja nowe fundamenty do zemje točić a z betonom napjelnić. Na nich ma nowy móst stać. Foto: Michael Helbig

Jedna z pilnych wobydlerjow, kotřiž so w Ćisku na dobro wsy angažuja, je Brunhilde Richter. Bywša kubłarka tójšto časa ­za swoju wjes nałožuje a je k pomocy, ručež ju trjebaja. Tohodla je wona tele dny rjane wjedro wužiła a zahrodu před Ćišćanskim ­statokom jutrownje wupyšiła. Jejka běchu wjesne dźěći debili. Foto: Silke Richter

Marja Ringelowa w Chróšćanskim Domje swj. Ludmile swjeći dźensa swoje 100. narodniny. Štóž je 100 lět na swěće, je hižo 1 200 połnych měsačkow widźał. Hdyž pak by sej wón wot nasćěnoweje protyki wšědnje jedne łopjeno za jedyn dźeń wottorhnył, by nětko něšto wjac hač 36 500 łopjenow w ruce měł.

31. měrca 1921 bě štwórtk po jutrach. Katolski Posoł pisaše njedźelu na to wo 66 Wotrowskich křižerjach, a w Serbskich nowinach mjenowachu telefon hišće „dalokorěčak“ a bjezdźěłnych „dźěłonjeměłcow“. Tu a tam wšak běchu tež we Łužicy hižo prěnje zjawy bližaceje so inflacije widźeć. A do tohole swěta narodźi so Bulankecom w Nowym Městačku pola Wotrowa dźowka Marja. Dohromady běchu Bulankecy pjeć dźěći. Tola wšojedne hač je Marja pozdźišo pola burow słužiła abo w Pančicach dźěłała – jeje ródny dom wosta jej žiwjenski centrum. W nim kubłaše tež swojeju hólcow Achima a Christiana.

Smochćicy. Na online-poskitk „Žałosćenje ćichu sobotu“ přeproša za 3. apryl wot 10 do 12 hodź. Smochčanske kubłanišćo swjateho Bena. Tamniši dušepastyrjo chcedźa w bróžnjowej cyrkwi na wopory koronapandemije w Budyskim wokrjesu spominać. Za kóždeho zemrěteho wokrjesa korony dla, dotal je jich něhdźe 800, chcedźa swěčku zaswěćić. Spominanje hodźi so jako live-stream přez Youtube-kanal Smochčanskeho kubłanišća sćěhować. Wotpowědny link dóstanu zajimcy přez internetnu stronu kubłanišća. Přihladowarjo móža wot doma přez chatowu funkciju abo přez SMS swójske mysle a modlitwy wozjewić. Dušepastyrjo je při symbolisce natwarjenej muri žałosćenja přičinja.