Z wudaća: štwórtk, 01 apryla 2021

štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

Prěni digitalny forum SN

Prapremjera krótkofilma „Sorbenkind“ a rozmołwne koło

Budyšin (SN/CoR). Prěni digitalny forum Serbskich Nowin budźe zdobom filmowa prapremjera. Tak přeproša naš wječornik zajimcow za štwórtk, 8. apryl, w 19 hodź. na online-premjeru krótkofilma „Sorbenkind“ Lipšćanskeje režiserki-producentki Patricije Kaube. Po filmje je rozmołwne koło planowane, na čož su dalši wobdźělnicy rady witani.

wozjewjene w: Kultura
štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

Dyrbja swoje rezerwy wužiwać

Za město a komuny budźe přichodny čas přiběrajcy ćežko wurunane hospodarske plany zdźěłać a předpołožić. ­To pokazuje so nětko tež na přikładźe města Budyšina.

Budyšin (CS/SN). Hižo wot lěta 2017 so pokazuje, zo je pozitiwne hospodarske wuwiće města Budyšina nimo. Tehdy scyła hišće na koronu myslić njebě. To rjekny na wčerawšim posedźenju Budyskeje měšćanskeje rady financny měšćanosta dr. Robert Böhmer, jako hospodarske połoženje města posudźowaše. Korona pak komplikowane połoženje zjawnych kasow hišće přiwótřa. Hinak hač stat njemóže Budyšin pjenjezy z ničeho brać. Bohužel je tu diferenca mjez dochodami a wudawkami dźeń a wjetša. Na město čakaja słabše wuhotowanje komunalnych financow, woteběrace dochody z dawkow a demografiske efekty kaž přestarjenje wobydlerstwa. Na tamnym boku poćežuja je předewšěm stupace personalne wudawki, tarifowe zwyšenja, kóšty w pěstowarnjach, wokrjesny wotedawk a wotpisanja. Ale tež posłužby Budyskeje wobdźělenskeje a wobhospodarjenskeje towaršnosće a přiražki za dźiwadło dyrbja płaćene być.

wozjewjene w: Łužica
štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

„Na Serbow skedźbnić a dialog zahajić“

Drježdźany (SN/bn). „Wysokoněmsce, saksce – serbsce? Rěč a identita we Łužicy“ rěka štyridźělny rjad Politiskeho kubłanskeho foruma Sakskeje, z kotrymž chce Konrada Adenauerowa załožba zajimcam dohlady „do bohateje kultury kaž tež do wšědneho dnja w Němskej poměrnje njeznateje mjeńšiny“ zmóžnić. „Chcemy z rjadom na Serbow skedźbnić, dialog zmóžnić a jón zdobom hnydom zahajić“, rjekny Benedikt Bierbaum, hosćićel wčerawšeho prěnjeho zarjadowanja pod hesłom „Serbja we Łužicy – Drěmacy pokład w Sakskej?“ Za zazběh běchu sej zarjadowarjo sobudźěłaćerku Serbskeho instituta a docentku Instituta za sorabistiku Uniwersity Lipsk dr. Janu Šołćinu kaž ­tež nawodu Serbskeho gymnazija Budyšin (SGB) Renéja Wjacławka jako fachowcow přeprosyli. Z tak mjenowanymaj impulsowymaj referatomaj podaštaj wonaj informacije, kotrež tworjachu zakład slědowaceje rozmołwy.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

Rozsud najprjedy přestorčeny

Stuttgart (dpa/SN). Rozsud wo přichodnej knježerstwowej koaliciji w Badensko-Württembergskej su dźensa připołdnju po raznych debatach w krajnym předsydstwje Zelenych najprjedy raz přestorčili. Kaž powěsćernja dpa z kruha wobdźělnikow zhoni, chce ministerski prezident Winfried Kretschmann dale z CDU knježić, w předsydstwje pak su žadanja za amplowym zwjazkarstwom z SPD a FDP.

Za čerstwu infrastrukturu USA

Washington (dpa/SN). US-prezident Joe Biden chce „najsylniše, najbóle spřećiwjenjakmane a najinowatiwniše ludowe hospodarstwo swěta wutworić“. Wo skromnosći jeho najnowši namjet runjewon njeswědči. Z wudawkami nimale dweju bilionow US-dolarow (1,7 bilionow eurow) chce Biden přichodne wosom lět infrastrukturu kraja wobnowić a tak ­miliony dźěłowych městnow wutworić. Hoberske inwesticije bychu dźesaćinje lětneho hospodarskeho wukona USA wotpowědowali.

wozjewjene w: Kraj a swět
Zwjazkowa wobora ma strukturnu změnu w sakskim dźělu łužiskeho brunicoweho rewěra podpěrać. Wotpowědne dojednanje staj zwjazkowa zakitowanska ministerka Annegret Kramp-Karrenbauer a tudyši ministerski prezident Michael Kretschmer (wobaj CDU) wčera w Hamorskej milinarni podpisałoj. Mjez druhim je planowane, hač do 1 000 přisłušnikow wójska stacioněrować. Sakska chce pomhać namakać za to kmany areal, bydlenja a infrastrukturu wokoło kaserny wutworić. Foto: Gernot Menzel

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

To a tamne (01.04.21)

Tři Torgauske mjedwjedźe maja nowy domicil blisko hrodu Hartenfels. Wčera smědźachu Bea, Benno a Jette dospołnje ponowjeny areal přeslědźić. Objekt běchu za čas jich zymskeho spara přetwarili. Nětko maja wone wjace móžnosćow, so wróćo sćahnyć a so zabawjeć. K tomu słušeja štomy a pjenki za šudrowanje. Přetwar je 70 000 eurow płaćił. Tradicija, mjedwjedźe dźeržeć, saha w Torgauwje hač do 15. lětstotka.

Swjedźenski šat z ryzy škleńčnych nićow wustajeja w Němskim muzeju Mnichow. Rědki eksponat bě španiska princesna Eulalia 1893 na swětowej wustajeńcy w Chicagu woblečena. Mi­njene lěta su jón fachowcy ponowili. Šat wužiwać bě zawěsće wšo druhe hač přijomne: Kóždy pohib žadaše sej njesměrnu kedźbnosć, a sydnyć so scyła móžno njebě, hewak bychu so niće złamali.

wozjewjene w: To a tamne
štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

Chce přez jutry rozmyslować

Berlin/Düsseldorf (dpa/SN). Předsyda CDU Armin Laschet chce přez jutry wo tym rozmyslować, kotre naprawy móhli třeću žołmu koronapandemije skutkownje wobmjezować. Zhromadnje wobzam­knjeny jutrowny měr njeje fungował, rjekny politikar wčera wječor we wusyłanju telewizije ZDF „heute journal“.

Na prašenje, hač je hladajo na raznje stupace ličby natyknjenjow hišće chwile, sej někotre dny hłowu łamać, skedźbni sewjerorynsko-westfalski ministerski prezident na přechwatany rozsud jutrowneho pokoja. Tohodla je derje sej dokładnje wuwědomić, „što je skutkowne, z čim docpějemy, zo tule třeću žołmu přetorhnjemy. Połoženje je jara chutne, wšitcy su wokomiknje z tym zaběrani wšitke móžnosće pruwować.“

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

Podpěra swójbam za swójski dom

Frankfurt nad Mohanom/Lipsk (dpa/SN). Wjace hač 16 000 swójbow w Sakskej je sej minjene połtřeća lěta z twarskim dźěćacym pjenjezom són wo swójskej chěži spjelniło. Za swobodny stat bu wot zahajenja programa w septembrje 2018 hač do kónca měrca 16 029 přizwolenjow za statnu přiražku za swójski dom wudźělene, kaž přisłušna spěchowanska banka KfW powěsćerni dpa zdźěli. Wobjim přewostajenych spěchowanskich srědkow swójbam w Sakskej je 328,5 milionow eurow. Wot apryla móža jenož hišće swójby próstwu zapodać, kotrež su hižo w měrcu kupne zrěčenje podpisali abo twarsku dowolnosć dóstali. Tuchwilu njeje planowane program podlěšić.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

Wjelka a skót na pastwje škitać

Biesenthal/Eberswalde (dpa/SN) Zhromadne žiwjenje wjelkow a skotu na pastwje ma so polěpšić a předewšěm wěsćiše stać. Na tónle zaměr je skutkowanje noweho zwjazkoweho centruma wusměrjene, kotryž započa wčera w Eberswaldźe sewjerowuchodnje Berlina dźěłać. „Njeje to jenož wjelk, kotryž sej škit zasłuža, ­runje tak maja skoćata na pastwje ški­tane być“, rjekny zwjazkowa ministerka za ratarstwo Julia Klöckner (CDU) na wotewrjenju centruma. Pastwy njeměli wjelkam dlěje „kryte blida“ być.

W „centrumje za namakanje rozrisanjow“, kaž jón Klöckner wčera mjenowaše, dźěłaja tři połnje přistajene mocy. Wone maja w zwjazkowych krajach wužiwane stadłowe škitne naprawy – su to na přikład płoty a psy – zwěsćić a posudźować. Zarjad zaběra so z tym, kak hodźeli so škitne metody polěpšić a financować, a rozestaja so z prawniskim zastopnjowanjom wjelka. Předewšěm pak ma nowy centrum dialog mjez plahowarjemi pastwoweho skotu, přirodoškitnymi zwjazkami a zjawnosću spěchować.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 01 apryla 2021 14:00

W luksusowym eksilu ćerpjeć

Vatikan dweju bywšeju pólskeju biskopow zatajenja dla chłostał

Waršawa. Vatikan je dweju pólskeju biskopow chłostał, dokelž staj pady splažneho znjewužiwanja dźěći a młodostnych přez duchownych w swojimaj diecezomaj zatajiłoj. To je diplomatiske ­zastupnistwo Vatikana we Waršawje zdźěliło. Emeritowany arcybiskop Sławoj Leszek Głódź (76) z diecezy Gdańsk a bywši biskop diecezy Kielce Edward ­Janiak (68) njesmětaj hižo dlěje w swojim biskopstwje bydlić. Nimo toho staj ze wšitkich zjawnych nabožnych swjatočnosćow a swětnych zetkanjow wuzamknjenaj. Nic naposledk mataj „přiměrjenu sumu pjenjez“ załožbje swj. Józefa přewostajić, kotraž pomha woporam seksualneho znjewužiwanja. Woběmaj wumjetuja, zo njejstaj pady znjewužiwanja wotkryłoj, byrnjež nadawk k tomu měłoj.

wozjewjene w: Słowjanski wukraj

Serbska debata

nowostki LND