Z wudaća: pjatk, 16 julija 2021

Drježdźany (dpa/SN). Po ćežkich njewjedrach na zapadźe Němskeje z wjele smjertnymi woporami je Sakska pomoc poskićiła. „Wulka woda je katastrofa narodneho rozměra“, rjekny ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU). Tak chce tam Sakska pomhać škody wotstronić, kotrež su zapławjenja zawino­wali. „Potrjechene regiony trjebaja spěšnu a njeběrokratisku podpěru ze stron Zwjazka, kaž bě ju tež Sakska po wulkej wodźe lětstotka lěta 2002 dóstała.“ Drježdźanski wyši měšćanosta Dirk Hilbert (FDP) je tohorunja pomoc poskićił. „Smy při wulkej wodźe Łobja sami njesměrnu solidaritu z cyłeje Němskeje dožiwili, a smy nětko zwólniwi swój dźěl k přewinjenju krizy přinošować“, wottam wčera zdźělichu.

Njewjedra běchu srjedu a wčera w Sewjerorynsko-Westfalskej a Porynsko-Pfalcy wjacore kónčiny zapusćili. Ličba smjertnych woporow je mjeztym na 81 rozrostła. Tójšto ludźi je dale zhubjenych. „Tajku katastrofu njejsmy hišće widźeli. To je zahubne“, rjekny ministerska prezidentka Malu Dreyer (SPD).

Pólska chce njewotwisny ameriski telewizijny sćelak w kraju wotstronić

Waršawa. Pólske knježerstwo přihotuje změnu medijoweho zakonja. Wotpowědny namjet knježaceje strony Prawo a sprawnosć (PiS) su tydźenja w sejmje zapodali, bjez toho zo bychu to z druhimi stronami koalicije wothłosowali. Hłowny dypk změny zakonja: Přichodnje smědźa w Pólskej jenož hišće sćelaki wusyłać, kotrež dóstawaja pjenježne srědki jeničce z krajow Europskeje unije.

Najbóle potrjecheny wot noworjadowanja by njewotwisny ameriski telewizijny sćelak TVN ze swojim informaciskim kanalom TVN24 był. Sćelak słuša medijowemu koncernej Discovery a je Waršawskemu knježerstwu napřećo kritisce nastajeny. Koncesija ameriskeje telewizije – dowolnosć wusyłanja – w septembru wuběži. Předsydstwo sćelaka je bjezradne. Zamołwići TVN wšak na to skedźbnjeja, zo ma Discovery w Nižozemskej swoju europsku centralu.

Wobrazy su dramatiske, ličba woporow je tragiska. Ekstremne zjawy wjedra kaž zahubne zapławjenja na zapadźe Němskeje abo njesměrna horcota na zapadźe USA a w Kanadźe z njepředstajomnymi 50 stopnjemi celsija drje tež poslednim dwělowacym dopokazuja, zo je změna klimy aktualna a zo dyrbimy přichodnje zas a zaso z tajkimi zjawami ličić. Rozsudne budźe, kak na nje reagujemy. Sym sej wěsty, zo wšitke politiske strony katastrofu zapławjenja tematizuja a sej konsekwentniši škit klimy žadaja. Mjeztym je tež Europska unija wobšěrny klimoškitny koncept schwaliła. Štóž pak dokładnje hlada, tón zwěsći, zo dźe poprawom jenož wo to, fosilne žórła energije kaž wuhlo, wolij a płun podróšić a sej wjace pjenjez za wustork wuhlikoweho dioksida žadać. Praktisce to rěka, zo stanje so naše wšědne žiwjenje dale a dróše a zo płaća zličbowanku na kóncu ći, kotřiž hižo nětko runje tak přez měsac přińdu. Njemóžu sej předstajić, zo je to prawy puć. Marko Wjeńka

Budyšin (dpa/SN). Zawrjene hosćency, hotele a šule abo wobmjezowanje swobody demonstrowanja: Na sakskich zarjadniskich sudnistwach bu dotal něhdźe 850 skóržbow, znapřećiwjenjow abo próstwow wo spěšny rozsud w zwisku z koronapandemiju zapodatych. W 213 padach skoržachu ludźo wot měrca 2020 přećiwo powšitkownym wukazam abo škitnym postajenjam swobodneho stata, kaž Sakske wyše zarjadniske sudnistwo (OVG) w Budyšinje zdźěli. 71 skóržbow a wšitke 465 chwatnych skóržbow su wotdźěłali. W mnohich padach, za kotrež je OVG w prěnjej instancy zamołwite, dźěše wo zawrjenje hosćencow, hotelow, korčmow a wólnočasnych objektow. Tež testowanje, winowatosć wužiwanja nahubnika a zawrjenje šulow běchu temy, z kotrymiž mějachu so sudnicy rozestajeć. K tomu přińdźechu skóržby přećiwo zakazanym demonstracijam. Nimo Budyskeho běchu tež sudnistwa w Drježdźanach, Lipsku a Kamjenicy ze skóržbami přećiwo postajenjam korony dla zaběrane. Tam dyrbjachu cyłkownje 167 skóržbow wobdźěłać. Dotal su tři štwórćiny wšěch zapodatych skóržbow wotbyli.

Serbskemu superintendentej na wuměnku Siegfriedej Albertej poslednje božemje prajili su wčera w Budyskej Tuchorskej cyrkwi. Wón bě 7. julija w starobje 84 lět zemrěł. W swojich žarowanskich słowach dopomni Serbski superintendent na wuměnku Jan Malink na hłuboke zakótwjenje ducha krajnocyrkwinskeho zhromadźenstwa do žiwjenja a skutkowanja njeboćičkeho, ale tež na to, zo bě so Siegfried Albert, kiž bóle wočow dla awto wodźić njemóžeše, spočatnje pěši z Budyšina na bibliske hodźiny do wsow podał a sej po puću prědowanja přemyslił. Jeho skutkowanje je so tež ze zawjedźenjom ewangelskich wosadnych popołdnjow a Božeho słowa w Serbskim rozhłosu do pomjatka našeho ludu zašćěpiło. Foto: SN/Hanka Šěnec

Bratislava (SŽ/K/SN). Něhdźe 50 procentow zdźěłanych młodych ludźi ma wotpohlad, ze Słowakskeje woteńć: 14 proc. z nich na přeco, 36 proc. nachwilnje. To wěšći přepytowanje, kotrež je agentura Focus za Institut za zjawne prašenja (IVO) mjez 512 wobydlerjemi w starobje 18 do 29 lět přewjedła. „Najwažnišej přičinje, kotrejž zdźěłanych młodych Słowakow z kraja ,wuhnawatej‘, stej přede­wšěm niski žiwjenski niwow a njedosahacy poskitk dźěłowych móžnosćow. Mnohich tež mnohokrótne zaprajenje statnych a dalšich zjawnych institucijow k migraciji pohnuwa“, analytikar IVO Patrik Velšic zwěsća. Do wukraja wabja młodych Słowakow mjez druhim lěpše žiwjenske wobstejnosće, móžnosć w cuzych rěčach so wudospołnić, z druhimi krajemi so zeznajomić a nic naposledk dalša fachowa kwalifikacija. Na přeco do wukraja woteńć chcedźa hłownje studenća duchownych a techniskich wědomosćow kaž tež matematiki a informatiki. Z kraja woteńć chcyła tež šesćina studentow strowotniskich předmjetow. Dobra pjećina a tak wjetšina woprašanych mysli na wotchad do susodneje Čěskeje.

Młodźinske dźiwadło Serbskeho gymnazija Budyšin hotuje so na poslednje předstajenje inscenacije „Prěki – durich – loborka“. Wutoru, 20. julija, a to w 19.30 hodź. pokazaja młodostni w kooperaciji z Budyskim Kamjentnym domom a band Malty Ro­gackeho zwoprawdźenu hru Měrka Brankačka na hłownym jewišću Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła. Foto: Maćij Bulank

Bórze so ludźo do lěćneho dowola po­da­dźa. Što drje je to rjeńšeho, hač sej ćišćanu knihu za sebje a swoje dźěći sobu do kófra spakować. Tež tón, kiž doma wosta­nje, njech­ składnosć čitanja wužije. Ludowe nakładnistwo Domowina ma boha­ty poskitk a za kóždy zajim knihu. Tuž njech kóždy/kóžda raz na krótki čas handy hasnje,­ zo by dožiwił(a) rjane wokomiki zanurjenja do serbskeho ćišćaneho słowa, do jeho klinčaceho zwuka. Mjeztym zo so mysle čitarjow wokoło móžneho dowola a nadźijomnje tež knihow pletu, dopři­hotuje LND prospekt „Nowinkar“. Srjedź septembra dóstanje so wón k wam do listowych kašćikow. A tam, hdźež njeje móžno sej knihu di­rektnje kupić, skići on­li­neshop www.do­mowina-verlag.de najkrótši puć skazanja. Za Serbow w Delnjej Łužicy přihotujemy prospekt „Kniglicki“. Stajnje je tež za nas Hornjoserbow zajimawe jónu „přez płót“ pohladnyć, što drje delnjoserbski knižny program skići.

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń

11:20 Pućowanje po Hodźijskich hrodźišćach.

12:00 Nabožne wusyłanje

(Jan Malink)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30  Aktualny magacin, mjez druhim z přinoškom wo pólskim kursisće ze zajimom za serbšćinu Roberće Bieleckim

13:00 Tematiske wusyłanje: Spominanje na serbskeho spisowaćela Jurja Brězana

13:40 Nabožne wusyłanje

(Bernd Pittkunings)

po tym zbožopřeća

Wo kwasach w Slepom

Choćebuz. Hišće hač do kónca septembra pokazuja w Choćebuskim Serbskim muzeju wosebitu wustajeńcu „Čorno­běłe – Serbske kwasy w Slepjanskej wo­sadźe“. Přehladka wobsteji z wjacorych historiskich fotografijow, kotrež su wot lěta 1904 do 1954 nastali. Wobrazy wot­bły­šćuja zmandźelenych a jich swje­dźenske přewodnistwo kaž tež typiske kwasne rituale. Wustajeńca je wotydźenja wot 10 do 18 hodź. přistupna. Po přizjewjenju je nimo toho sobotniši resp. njedźelniši wopyt móžny.

Wojerecy strowja Mosambik

Wojerecy. Iniciatiwa za ciwilnu kuražu Wojerecy chce dźensa, 16. julija, we 18 hodź. postrow na Łužiske naměsto na­pisać a jón digitalnje do Mosambika ­pósłać. Z akciju wopominaja 30. róčnicu Wojerowskich wukročenjow přećiwo wukrajnikam, prócowacym so wo azyl. Iniciatiwa nadźija so sylneje podpěry.

„Nóc tysac swěčkow“ w klóštrje