Z wudaća: pjatk, 23 julija 2021

Podstupim (dpa/SN). Pytać za pućom přenjesenja afriskeje swinjaceje mrětwy do wobstatka domjacych swini je po informacijach Friedricha Löffleroweho instituta čas rubjace detektiwne dźěło. „Fachowcy dyrbja do kóždeho kućika hladać“, praji rěčnica mjenowaneho zarjada Elke Reinking wčera nowinarjam. Po tym zo běchu spočatnje jenož fachowcy instituta při dźěle, su nětko tež weterinarojo wobdźěleni. „Woni maja něhdźe 60 stron wopřijacy katalog prašenjow wotdźěłać“, wona rjekny. Je to standardny katalog, kotryž tež druhe zwěrjeće mrětwy nastupajo kaž pola ptačeje gripy nałožuja.

Dźens tydźenja běchu prěnje pady mrětwy pola domjacych swini w Braniborskej zwěsćili. Nětko přepytuja fachowcy wobstejnosće w chlěwach. Nimo toho pruwuja, štó měješe tam přistup a štó bě dodawar picy. Nic naposledk chcedźa zwěsćić, hač je wirus samsny, kaž běchu jón pola zahinjenych dźiwich swini namakali. Wšitke informacije w kónčnej rozprawje přepodadźa potom zamołwitym na krajnej runinje.

Zwada z Europskej uniju disciplinarneje komory dla

Waršawa. Komisija Europskeje unije je Pólskej w zwadźe wo zwoprawdźenje wusuda Europskeho sudnistwa ultimatum stajiła. Kraj ma rozsud Europskeho sudnistwa nastupajo dwělomnu disciplinarnu komoru hač do 16. awgusta dospołnje přesadźić a gremij rozpušćić, připowědźi wiceprezidentka komi­sije EU Věra Jourová w Brüsselu. Hewak hroža krajej pjenježne sankcije. Te móhli po prawi­dłach EU wšědnu pjenježnu pokutu wo­znamjenjeć, wo kotrejž rozsudźi Europske sudnistwo na zakładźe namjeta komisije EU. Dyrbjała-li so Pólska spjećować, móhła Europska unija pjenjezy z fondsa wzać, kotryž je za kraj předwidźany.

Zo sej město kaž Wojerecy wobydlerski etat dowola, je chwalobne. Na te wašnje móža wobydlerjo sami namjetować, za čo móhli předwidźane pjenjezy wužiwać. A hdyž jednotliwy namjet dosć hłosow dóstanje, móža jón tež zwoprawdźić. Na prěni pohlad zda so to jednora wěc być: pjenjezy zaplanować, namjety zběrać, wothłosować. Samozrozumliwe pak to dawno njeje. Přetož komuna dyrbi najprjedy raz telko fenkow měć, zo móžeš je za tajki zaměr přewostajić. Přetož wudać móžeš w normalnym padźe jenož to, štož w kasy maš. A hdyž w njej přewjele njeje, potom je rjana ideja tajkeho wobydlerskeho etata spěšnje wohrožena. Najlěpši přikład za to je město Budyšin. Dokelž tu z wulkej pjenježnej dźěru liča, dyrbja wšudźe lutować. A z toho tež wobydlerski etat wuzamknjeny njeje, kaž je financny měšćanosta na srjedownym posedźenju měšćanskeje rady zdźělił. Małeho kuska komunalneho sobupostajowanja by to na kóždy pad škoda było. Marian Wjeńka

Berlin/Frankfurt n. W. (RD/SN). Za jeje dźěło wo Nowej synagoze w Poznanju su Gabi Mans, absolwentku kulturnowědomostneje fakulty Europskeje uniwersity Viadrina w Frankfurće nad Wódru, w Berlinje z wědomostnym spěchowanskim mytom wulkopósłanca Republiki Pólskeje 2020 počesćili. Dorostowa wědomostnica dósta z tysac eurami dotěrowane hłowne myto w kategoriji masterske dźěło za swój wudźěłk z titulom „Fragmenty, łamki a kontinuita města wopominanja – twarjenje Noweje synagogi w Poznanju“.

Wot lěta 2008 spožča wulkopósłanstwo Pólskeje spěchowanske myto za wusahowace masterske dźěła z wobłuka duchownych a socialnych wědomosćow k pólskim stawiznam a kulturje kaž tež k němsko-pólskim poćaham. Myto słuži spěchowanju wědomostneho dorosta a ma zaměr, studowacych a promowowacych pohnuć so z němsko-pólskimi temami rozestajeć. We wobłuku zjawneho spožčenja myta wu­zběhuja intensiwny wědomostny angažement młodych ludźi. Koronapandemije dla běchu spožčenje lońšeho myta přestorčili.

Wjelelětny wuměłski nawoda a choreograf baleta Serbskeho ludoweho ansambla, nošer Myta Ćišinskeho a Myta Domowiny kaž tež z rjadom Ľudovíta Štúra a jako Zasłužbny wuměłc Čěskosłowakskeje wuznamjenjeny Juraj Kubánka je 19. pražnika zemrěł. W mjenje SLA so tule komponist a bywši nawjedowacy dirigent kaž tež kapałnik orchestra Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła, Łužiskeje filharmonije a SLA Dieter Kempe słowa jima.

Hdyž sej předstajam, zo bě Juraj Kubánka, jako jeho spočatk 1990tych lět ze­znach, někak tak stary kaž ja nětko, sym dźensa ćim překwapjeniši, kajki w swojej wotewrjenosći runjewon młodostnje skutkowacy čłowjek połny energije, elana a natykliweje wćipnosće je mi tehdy napřećo stał. Wón słušeše za mnje k małej horstce ludźi, pola kotrychž škrička hnydom přeskoči a hdźež mějach na­blaku rjanu wěstosć, zo samsnu rěč rěčimoj.

Dźěći Čornochołmčanskeje Krabatoweje pěstowarnje su minjenu wutoru baju wo dušnym serbskim kuzłarju w tamnišim Kraba­towym młynje předstajili. Kaž z kubłanišća rěkaše, njemóžachu hru korony dla dołhi čas předstajić, pod čimž dźěći chětro ćerpjachu. Wone pak chcychu so kostimy a narodnu drastu zaso raz woblec, a tak su powěsć wo Krabaće nětko spontanje dwurěč­nje swojim staršim­ a hosćom młyna w Čornym Chołmcu pokazali. Foto: Weronika Butendeichowa

Pjatk 23. do 27.7.   Dny rozmyslowanja wo filmach pod hesłom ­„Wosebite stawizny wo ludźoch, kotřiž su hinaši“ w Smochčanskim kubłanišću swj. Bena

  19:00 „Lětnje hwězdne njebjo nad Budyšinom“ we hwěz­darni sprjewineho města

  19:00 Wječor ze skupinomaj PoŠtyrjoch a Tutn & Blasn w Budyskej Sundowner-barje

  19:00 Smyčkowy koncert SLA „Štyri na raz“ w Njeswačanskej cyrkwi

Sobotu 24.7.   Wjesny swjedźeń při haće w Serbskich Pazlicach

  9:00 Dźěłarnička „Wšitko kołowokoło kosy wot klepanja hač k syčenju“ z Klausom-Dieterom Müllerom w Čornochołmčanskim Krabatowym młynje

  10:30 Zetkanje oldtimerow w Grodku-Dubrawje 

Njedźelu 25.7. 10:00 Beneficny koncert na Chróšćanskim farskim dworje na dobro woporow tornada na južnej Morawje

  13:00 „Bajkojte hrodowe lěćo“ na Mortkowskej Jakubec twjerdźiznje

  14:30 Koparski supercup w Njebjelčicach

  15:00 Hry a zabawa za dźěći w Budyskej Sundowner­barje na zahrodźe SLA

  21:00 Filmowe nocy při Čornochołmčanskim Krabatowym młynje: „Kings of Hollywood“

Wutoru 27.7. do 28.8.   Prózdninski program Čornochołmčanskeho Kraba­toweho młyna (započatk stajnje 14 hodź.)

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń

11:20 Hilža Štilerowa, lětdźesatki w serbskim wučerstwje skutkowaca, live w studiju

12:00 Nabožne wusyłanje

(Gabriš Nawka)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30  Aktualny magacin, mjez druhim z přinoškom wo nowym kursu w Heincojc šwalčerni w Žylowje

13:00 Tematiske wusyłanje: Mjez přiswojenjom a eksotizmom (5)

13:40 Nabožne wusyłanje

(Till Wojto)

po tym zbožopřeća

Wo zwjazku šesćiměstow

Žitawa. Wosebita wustajeńca „Zhromadnje sylni? Žitawa a zwjazk šesćiměstow“ bu wčera wotewrjena. Składnostnje 675. róčnicy wutworjenja zwjazka wuhotowana přehladka wobswětla mjez druhim z archeologiskimi namakankami, historiskimi dokumentami a wobrazami stawizny Žitawy a jeje zwjazkarjow wot srjedźowěka hač k politiskemu noworjadowanju Europy po Wienskim kongresu 1815. Wustajeńca w kulturnohistoriskim muzeju Žitawski klóšter franciskanow je dźěl slědźenskeho projekta „1 000 lět Hornja Łužica – ludźo, twjerdźizny, města“ a wostanje hač do 9. januara 2022 přistupna.

Wustajeńcy přetorhnjenej

Kamjenc. Trajna wustajeńca kaž tež wosebita přehladka „Wy sće mi rjani republikanojo“ wo znowawutworjenju Sakskeje jako zwjazkoweho kraja před 30 lětami w Kamjenskej słodownicy njejstej tuchwilu „techniskich přičin dla“ přistupnej. Po planowanju chcedźa pak jej wutoru, 27. julija, zaso wotewrěć. Wo­sebitu přehladku podlěša přetorhnjenja dla hač do kónca septembra.

Na hudźbu a čitanje słuchać

Dalši serbski supercup

Sportowa jednotka Njebjelčicy je zajutřišim, njedźelu, w Njebjelčicach hosćićel 4. serb­skeho supercupa, turněra ze štyrjomi serbskimi koparskimi mustwami. Wot 14.30 hodź. budźe prěnje połfinale mjez mustwomaj ST Radworja a SJ Njebjelčic, wot 15.25 hodź. dalše mjez SJ Chrósći­cami a Sokołom Ralbicy/Hórki. Hra wo třeće městno započnje so potom něhdźe w 16.25 hodź., finale wokoło 17.25 hodź. Zastupny pjenjez w Njebjel­čicach žadyn zběrać njebudu, za dźěći změja tam skakanski hród.

Testowe koparske hry

23.07. 18:00 Sokoł Ralbicy/Hórki –

  Hórnikecy (stara garda)

24.07. 13:00 FSV Budissa Budyšin –

  Brjazki-Zły Komorow

24.07. 14:00 SJ Chrósćicy –

  Wojerowski FC

31.07. 17:00 SJ Chrósćicy –

  Sokoł Ralbicy/Hórki

01.08. 14:30 ST Porchow –

  Mały Wosyk/Pančicy II

01.08. 15:00 ST 1922 Radwor –

  FSV Bretnig-Hauswalde

Trjebany ekwipment w poskitku

Łužiske lodohokejowe liški předawaja jutře w tradiciskej rumnosći w Běłowodźanskej lodowej arenje swój ekwipment minjeneje sezony. Wot 11 do 15 hodź. smědźa sej tam zajimcy trjebane bički, smykače, rukajcy a nahłowniki kupić­. Wažne předawarjam hišće je, zo bjeru jenož­ hotowe pjenjezy.

Lětsa zaso Kulow-cup