Z wudaća: štwórtk, 09 septembera 2021

Natyknjenja dale přiběraja

Budyšin. Natyknjenja z koronawirusom zaso přiběraja. W Budyskim wokrjesu informowachu wčera wo 31 zwěsćenych padach, w Zhorjelskim běše jich 26. Pjeć wosobow w chorowni lěkuja. Tež ­incidenca wotpowědnje stupa. Roberta Kochowy institut je dźensa za wokrjes Budyšin 18,4 a za wokrjes Zhorjelc 25,9 podał. Po cyłej Hornjej Łužicy płaći nětko winowatosć nahubnik wužiwać.

Kongres FUEN zahajeny

Triest. Rada słowjenskich organizacijow (SSO) wuhotuje wot dźensnišeho hač do njedźele 21. kongres Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) w Triesće. Serbow zastupuja tam Felicia Touvenot z młodźinskeho towarstwa Pawk, Maksimilian Hasacki z Delnjeje Łužicy a Dawid Statnik z Hornjeje Łužicy. Hosćićeljo SSO prócuja so wo słowjensku rěč a narodne sebjewědomje.

Ćeže falowaceje papjery dla

Mokre a chłódne lěćo wujewja dobre a špatne stronki

Koćina/Hrańca/Chrósćicy (SN/BŠe). Wobstajne spadki a chłódne lěćo su ratarjam lětsa wulke wužadanje, swoje pola wobhospodarjeć. To wotbłyšćuje so tež w dotalnych ličbach sakskeho statistiskeho zarjada, kotrež su tele dny wozjewili. Wunoški rožki běchu w Sakskej wo 23 procentow snadniše hač loni. Nalětni ječmjeń nastupajo pomjeńši so wunošk wo 14 procentow. A ze sydom procentami mjenje rěpika porno lońšemu mějachu sakscy burja samo najhubjeńši wuslědk minjenych dźesać lět. Ale kajki je lětuši staw na zahonach Hornjeje Łužicy?

Zajutřišim, sobotu, přeprosy Statna ­studijna akademija Budyšin na dźeń wotewrjenych duri. Z direktorku prof. dr. Barbaru Wuttke je so Axel Arlt rozmołwjał.

Kotre poselstwo chce zarjadowanje wo­srjedź koronapandemije posrědkować?

B. Wuttke: Dźeń wotewrjenych duri smy minjene połdra lěta dwójce online přewjedli. To pak na přeco njedosaha, zo bychmy potenciale a fasety našeho dualneho studija wobšěrnje předstajili. Dokelž móžemy za studij wokomiknje naše durje zaso realnje wotewrěć, měło tomu tež sobotu, 11. septembra, tak być, a to za tych, kotřiž so za studij zajimuja. Wězo budźemy jako zamołwići jednacy hosćićeljo hygienowe postajenja z našeje strony striktnje nałožować a na nje dźiwać. Wosobinski zaćišć wo studijnej wokolinje pak njemóžeš z ničim narunać.

Kak je Waše kubłanišćo pandemiju dotal přetrało?

Budyšin (SN/at). Za nimale dwě njedźeli, 25. septembra, budźe kubłanska jězba Domowinskeje župy „Jan Arnošt Smoler“ Budyšin do Łaza, a to z widom na Lěto Zejlerja/Kocora 2022. Župne předsydstwo je wčera znowa přihoty na wuprawu rozjimało a posledni termin přizjewjenja postajiło. Hač do 11. septembra njech zajimcy z Domowinskich skupin a župje přisłušacych towarstwow swoje wobdźělenje pola regionalneje rěčnicy Domowiny za teritorij Budyskeje župy Katje Liznarjec přizjewja. Klětu je jězba do ródneje wsy Korle Awgusta Kocora, Zahorja pola Budestec, a do jeho skutkowanišća Ketlic planowana.

Předmjet posedźenja běchu dale nazymske koncerty. Wone su wjerški w lětnym skutkowanju Domowinskich skupin runje tak kaž w kulturnym žiwjenju komunow. Tohodla wuprajichu so čłonojo předsydstwa za to, lětsa hišće w Budyšinje, Bukecach a Malešecach nazymski koncert přewjesć. Tamniši skupinarjo nochcedźa so dlěje z tym wotnamakać, zo so zamołwitym w zarjedźe Załožby za serbski lud njeradźi, w jich komunach tajki kulturny wjeršk znowa organizować.

Poprawom nalěto planowany a na ­nazymu přestorčeny Nysowy filmowy festiwal (NFF) skići cineastam dohlad předewšěm do kina Němskeje, Pólskeje a Čěskeje. Wospjet wuhotuja we wobłuku festiwala tež specifiski serbski ­wječor.

Wulke Hendrichecy (SN/bn). Towarstwo Kunstbauerkino wuhotuje NFF mjeztym 18. raz. Wot 16. septembra wubědźuje ­so wjace hač 60 mjezynarodnych hrajnych, dokumentarnych a krótkofilmow w třoch kategorijach wo sklptury, „Rybički Nysy“ mjenowane. Darićel hłowneho „Třikrajoweho filmoweho myta“ w hódnoće 10 000 eurow je sakske ministerstwo za wědomosć, kulturu a turizm. Najlěpšu dokumentaciju mytuje kam­panja „So geht sächsich“ z 5 000 eurami, za najlěpši krótkofilm přewostaji studijna rada Wysokeje šule Žitawa/Zhorjelc dobyćerjam 1 000 eurow. Swjatočne zakónčenje z přepodaćom mytow budźe 18. septembra w Habrachćicach (Ebersbach). Patronojo NFF su wospjet sakski ministerski pre­zident Michael Kretsch­mer (CDU), hejtman ­Liberecskeho kraja Martin Půta a Zgor­zelecski měšćanosta Rafał Gronicz.

Kabul (dpa/SN). Militantno-islamistiscy talibanojo su wčera najprjedy raz wšitke dalše protesty w Afghanistanje zakazali. W zdźělence nutřkowneho ministerstwa hroža woni wšitkim z chutnymi konsekwencami, kotřiž zakaz ranja. Jako přičinu mjenuja, zo demonstranća zjawny porjad myla a druhich wobćežuja. Tež rozprawnistwo wo protestach w medijach je zakazane. Minjene dny běchu tam ludźo stajnje zaso za swobodu a runje tak za prawa žonow na dróhu šli.

Migrantow wróćo pósłać

London (dpa/SN). Britiska mórska straža ma čołmy migrantow wróćo pósłać, město toho zo je hač k britiskemu pobrjohej přewodźa. To je nutřkowna ministerka Priti Patel wukazała. Do toho bě premierminister Boris Johnson připowědźił, zo chcył z „kóždejžkuli móžnej taktiku“ migrantow zadźeržeć. Rjane wjedro minjenych dnjow je mnohich ćěkancow pohnuło, so na strašnu jězbu w njekmanych čołmach z Francoskeje přez Doverski přeliw (Ärmelkanal) do Jendźelskeje zwažić.

Israel pyta za ćeknjenymi

Krótko před Złokomorowskim dwórnišćom je wčera dopołdnja regionalny ćah z kolijow wuskočił. Ćah Němskeje železnicy bě po puću z Halbe južnje Berlina do Złeho Komorowa. W nim bě 15 sobujěducych, kotřiž wostachu po dotalnych dopóznaćach njezranjeni. Mjeztym su ćah z ćežkej techniku zaso na kolije stajili. Policija přičiny njezboža přepytuje. Foto: Justin Seidel

Kreatiwnu formu lěnjopasenja je sej financny zastojnik w Šwedskej wumyslił. Přistajeny dawkoweho zarjada je hodźiny dołho sam na so zwonił. Kaž nowiny rozprawjeja, běše telefon muža cyłkownje 55 hodźin blokowany. Za to bě wón ze słužbnym aparatom swój mobilny telefon za­zwonił a bě tak „wobsadźeny“. Wonkowne telefonaty posrědkowachu tamnym sobudźěłaćerjam. Šefej skónčnje wěčne ­te­lefonaty napadnychu. Zastojnik smě nětko z pušćenjom ličić.

Klasiski to pad w krótkej přestawce na awtodróhowym wotpočnišću. Nan je na A2 pola Hannovera swoju 16lětnu dźowku zabył. Swójba bě krótko pozastała, zo móhł wón wustupić hić, mać w awće spaše. Štož muž njewědźeše: Tež dźowka bě na nuznik šła. Tak wón dale jědźeše. Holca prošeše druhich wo pomoc, kotřiž nana a mać telefonisce informowachu.

Moskwa (dpa/SN). Krjeml njeplanuje najprjedy raz žane rozmołwy z nowym přechodnym knježerstwom militantno-islamistiskich talibanow w Afghanistanje. „Kontakty běža přez naše wulkopósłanstwo w Kabulu“, praji rěčnik Krjemla Dmitrij Pjeskow powěsćerni Interfax wčera w Moskwje. W prěnim rjedźe dźe wo to, wěstotu ruskich diplomatow w Afghanistanje zaručić. „Dalše rozmołwy njejsu planowane“, Pjeskow rjekny. Mo­skwa chce runja druhim krajam dalše kročele talibanow wobkedźbować. W Ruskej su woni jako teroristiska organizacija zakazani. Po tym zo běchu talibanojo před třomi tydźenjemi móc přewzali, předstajichu woni předwčerawšim přechodne knježerstwo z 33 ministrami. Moskwa boji so islamistiskich wojo­warjow, kotřiž móhli so do bywšich sowjetskich republikow předrěć, kaž tež přiběraceho wikowanja z drogami.

Mnichow (dpa/SN). W historisce špatnych ličbach naprašowanjow tčaca CDU nima hižo wjele chwile, nahladnosć mjez wolerjemi tola hišće polěpšić. Wo tym je předsyda bayerskeje CSU Markus Söder přeswědčeny. „Mamy-li hišće šansu, trend wobroćić, potom tónle kónc tydźenja“, rjekny wón powěsćerni dpa. Ze swojim zjězdom jutře a sobotu chcyła CSU w Nürnbergu přewrót „mały kusk“ nastorčić. K změnje přinošować móhł tež njedźelu wot sćelakow ARD a ZDF planowany druhi třibój kanclerskich kandidatow CDU/CSU, SPD a Zelenych. W Nürnbergu wočakuja sobotu tež kanclerskeho kandidata unije Armina Lascheta.