Z wudaća: póndźela, 13 septembera 2021

póndźela, 13 septembera 2021 14:00

Krótkopowěsće (13.09.21)

Gerald Stone njeboh

Budyšin/Oxford. Znaty jendźelski sla­wist­ a přećel Serbow dr. Gerald Stone z Oxforda je njeboh. Kaž jeho swójba wčera zdźěli, je wón 11. septembra po krótkej chorosći 89lětny zemrěł. Jako jedno­mu z njewulkeje ličby běžnje serbowacych slawistow we wukraju spožči Domowina Geraldej Stonej lěta 2019 swoje najwyše wuznamjenjenje, Myto Domowiny.

Čas snadneje incidency nimo

Budyšin. Roberta Kochowy institut je dźensa za Budyski wokrjes incidencu 26,8 podał, za Zhorjelski 30,3. We wo­krjesu Budyšin bě minjeny pjatk 21 natyknjenjow z koronawirusom. Tam wot 113 schorjenych dweju w klinice lěkuja. Zhorjelski měješe pjatk dźewjeć infekcijow. Kónctydźenske ličby wobaj wokrjesaj hakle dźensa popołdnju wozjewitej.

Nowa čěsko-pólska zwada

wozjewjene w: Krótkopowěsće
póndźela, 13 septembera 2021 14:00

Młodźina z wusahowacym wjerškom

Serbska pop-opera „Carpe noctem – Njeskónčna nóc“ publikum k trójnej „Sławje“ pohnuła

Chrósćicy (SN/bn). Stajnje wupředate, dohromady něhdźe 1 600 wopytowarjow, hrimotacy přiklesk a trójna „Sława“ pjatk, sobotu a njedźelu – tak hodźeli so prapremjera kaž tež slědowace předstajenja serbskeje pop-opery „Carpe noctem – Njeskónčna nóc“ minjeny kónc tydźenja a dźensa w Chróšćanskej wjacezaměrowej hali „Jednota“ skrótka zjimać. Cyłkownje wjace hač 70 sobuskutkowacym na jewišću kaž tež za nim je so z połdra hodźiny trajacym programom potajkim zešlachćiło publikum zahorić a zjawnosći jenož njedopokazać, zo serbska młodźina wšo druhe hač drěmota, ale zo je tež kmana hoberski projekt koncipować a wuspěšnje zwoprawdźić.

wozjewjene w: Kultura
póndźela, 13 septembera 2021 14:00

Wo dramatiskim połoženju zhonili

Prěni prezencny kongres Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) po nanuzowanej přestawce kononapandemije dla su wčera w italskim Triesće zakónčili. Wjetšina přitomnych měješe jón za přewšo spomóžny, předewšěm wuměnu myslow a nazhonjenjow nastupajo.

Triest (SN/JaW). Kubłanje w jednotliwych narodnych mjeńšinach Europy kaž tež jich aktualne połoženje běštej hłownej temje prěnjeho kongresa FUEN po wulkich wobmjezowanjach koronapandemije dla w italskim Triesće. Kaž su jako hłowny facit kongresa zwěsćili, stej w mnohich europskich mjeńšinach kubłanje a tam zdobywanje dorosta tučasnje najwjetši problem. „To je woprawdźe nimale we wšěch mjeńšinach ćeža. Tuž njeje to prašenje statusa, ale skerje koncepcije kaž tež wulkosće mjeńšin“, roz­łoži na naprašowanje předsyda Domowiny Dawid Statnik jako nawoda serbskeje delegacije na kongresu.

wozjewjene w: Towarstwa
póndźela, 13 septembera 2021 14:00

Korony dla jich wukubłanje tróšku hinaše było

75 rjemjeslniskich su na swjatočnosći Budyskeho wo­krjesneho rjemjeslnistwa w Němsko-Serbskim ludowym dźiwa­dle minjeny pjatk z wukubłanja wuwjazali a jim wuswědčenja přepodali.

Budyšin (CS/SN). Młodźi ludźo su po­wołanje pjekarja, rěznika, wšelakich fachowych předawarjow, frizerki, mulerja, třěchikryjerja, blidarja kaž tež překupče a překupca w běrowowym managemenće nawuknyli. Lětnik měješe so ćešo hač tamne, dokelž je w času korony něštožkuli hinak běžało hač zwučene. Přede­wšěm wučba w powołanskej šuli bě zdźěla wupadnyła abo bu digitalnje poda­wana. Frizerki njejsu zawrjenych zawodow dla zdźěla praktisce dźěłać móhli. Wone maja so tež dźensa hišće z najwjace wobmjezowanjemi bědźić. Zasadnje je wola, so wukubłać dać, přez koronu haćena była­, rjekny zastupowaca wo­krjesna rjemjeslniska mišterka, frizerka Szilvia Schiffel. Wobžarujomny sćěh z toho je, zo přichodnje žane frizerki a žani pjekarjo swoje powołanskošulske wukubłanje w Budyšinje wjac njezměja, dokelž bě so přemało młodostnych přizjewiło.

wozjewjene w: Hospodarstwo
póndźela, 13 septembera 2021 14:00

Brunica najwažniše žórło była

Wiesbaden (dpa/SN). Najwažniši energijowy nošer bě lětsa w prěnim połlěće brunica. Do toho běchu wětrniki najwjac miliny w Němskej produkowali, zdźěli dźensa Zwjazkowy statistiski zarjad we Wiesbadenje. Hladajo na mało wětřika nalěto je so podźěl wětřikoweje energije porno lońšemu wo něhdźe pjećinu pomjeńšił. Wosebje horco diskutowane brunicowe milinarnje su deficit wurunali, statistikarjo połoženje rozjasnichu.

W Delnjej Sakskej wolili

Hannover (dpa/SN). Při wčerawšich komunalnych wólbach w Delnjej Sakskej dósta strona CDU njedźiwajcy stratow najwjac hłosow wolerjow. Po dotalnym wólbnym wuslědku je 31,7 procentow ludźi CDU woliło. SPD přińdźe na 30 procentow, Zeleni na 15,9 proc., FDP na 6,5 proc., AfD na 4,6 proc. a Lěwica dósta 2,8 procentow hłosow. Dwaj tydźenjaj do wólbow zwjazkoweho sejma je nimale 6,5 milionow Delnjosaksow wčera wo zestawje komunalnych parlamentow rozsudźiło.

Planuja klimowe stawki

wozjewjene w: Kraj a swět
Na zahonje pola błótowskich Bórkowow je tamniše domizniske a drastowe towarstwo předwčerawšim na tradicionalne ­běrnyzběranje přeprosyło. Z motykami su neple ze zemje kopali. Tež konjacy zapřah z wuhrjebowakom bě zasadźeny. Hnydom na kromje pola su čłonojo towarstwa płody předźěłali a wopytowarjam na přikład běrny z twarohom a lanym wolijom ­porjedźeli. Foto: Peter Becker

wozjewjene w: Łužica
póndźela, 13 septembera 2021 14:00

To a tamne (13.09.21)

To drje so mnozy dźiwachu, jako wuhladachu małeho hólčka za wodźidłom awta, kotrež bě minjeny štwórtk na zwjazkowej dróze pola Passauwa po puću. Tež policist, kiž bě ducy na dźěło, to wobkedźbowaše a zawoła swojich kolegow. Kaž so wukopa, bě 44lětny swojeho dwulětneho synka na klin wzał a jemu wodźidło jězdźidła přewostajił. Hakle jako hólčk zaso w swojim dźěćacym sydle sedźeše, smědźeštaj dale jěć. Nan ma nětko wězo z chłostanjom ličić.

Němske mišterstwa pomjatkoweho sporta maja noweho mištra, a to samo z rekordom. W Romje bydlacy 21lětny Andrea Muzii je sej ličbu ze 630 cyframi spomjatkował, zdźěli wčera organizator wurisanja Steffen Bütow w Torgelowje, hdźež su je přewjedli. Cyłkownje 1 700 ludźi po cyłym swěće pomjatkowy sport wukonja.

wozjewjene w: To a tamne
póndźela, 13 septembera 2021 14:00

USA wukazaja šćěpjenje

Washington (dpa/SN). K přewinjenju koronapandemije je knježerstwo USA wobšěrne naprawy wukazało. Kaž prezident Joe Biden minjeny pjatk we Washingtonje zdźěli, maja wotnětka w zawodach z wjace hač sto sobudźěłaćerjemi wšitcy šćěpjeni abo tydźensce testowani być. Rjadowanje bě dźěłowe ministerstwo zdźěłało. Wone płaći za něhdźe 80 milionow přistajenych priwatneho hospodarstwa. Šćěpić chcedźa nimo toho wšitkich sobudźěłaćerjow chorownjow a strowotniskich zarjadow, štož potrjechi 17 milinow ludźi. Tež sobudźěłaćerjo knježerstwa, ministerstwow a jim přidźěłacych firmow dyrbja šćěpjeni być. Přistajeni zwjazkoweho knježerstwa maja 75 dnjow chwile so šćěpić dać. Štóž njeje potom přeco hišće šćěpjeny, tomu hroža ze stron personalneho wotrjada dźěłoprawniske konsekwency, w najhóršim padźe pušćenje. W USA so kwota šćěpjenja jenož pomału polěpša.

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 13 septembera 2021 14:00

Wulke njedostatki

Drježdźany (dpa/SN). Skandalej kradnjeneje municije w Krajnym kriminalnym zarjedźe Sakskeje su hrube njedostatki w organizaciskej strukturje a w słužbnym dohledźe polěkowali. To je wuslědk přepytowanja komisije fachowcow pod nawodom bywšeho prezidenta wustawoškita Heinza Fromma, kotryž su minjeny pjatk po tři měsacy trajacym dźěle předstajili. W měrcu bu znate, zo je wurjadna jednotka kriminalneho zarjada w lěće 2018 bjez dowolnosće na priwatnym třělnišću zwučowała, a to ze 7 000 patronami ze składu zarjada „zapłaćiła“. Sami přetrjebali su dalšich 7 500 patronow.

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 13 septembera 2021 14:00

Chcedźa šćěpjensku kwotu zwyšić

Berlin (dpa/SN). W boju přećiwo koronapandemiji ma dźensa zahajena šćěpjenska akcija nowe postupy wunjesć. Kóždy wobydler Zwjazka móže so na mnohich městnosćach bjez termina a darmotnje šćěpić dać. Nimo wobstajnych městnow su tež poskitki, kaž na přikład w bibliotekach abo kupnicach, předwidźane. Zaměr akcije je, šćěpjensku kwotu jasnje zwyšić. Kaž minister kanclerskeho zarjada Helge Braun we wčerawšim wusyłanju ZDF „Berlin direkt“ připowědźi, njebudu poskitki jenož na tónle tydźeń wobmjezowane, ale dale wjedźene. Wšako je wažne štwórtej žołmje infekcijow w zymje hišće zadźěwać.

Zwjazk městow a gmejnow sej žadaše, socialne syće hišće bóle do šćěpjenskeje kampanje zapřijeć. Tak měli prominentni z kultury, wuměłstwa a sporta ludźi k šćěpjenju namołwjeć. Tuchwilu je ně­hdźe 62 procentow wobydlerjow Němskeje dospołnje pře koronu šćěpjenych. Fachowcy pak měnja, zo je kwota znajmjeńša 75 procentow trěbna, ma-li so štwórtej žołmje pandemije zadźěwać.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND