Z wudaća: pjatk, 08 oktobera 2021

pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

„W lěsu mortwi leža“

Połoženje ćěkancow na pólsko-běłoruskej hranicy dźeń a hrózbniše

Waršawa. Pólsko-běłorusku mjezu hižo cyły čas jara kruće před nawalom ćěkancow škitaja. Wot awgusta je ju dotal wjac hač 10 000 ludźi přewinyć spytało – Irakčenjo, Afghanjenjo a Syričenjo. 418 kilometrow dołhu hranicu k Běłoruskej 2 500 wojakow kontroluje. Po cyłym pasmje knježi wuwzaćny staw. Kaž rěčnica namjezneho škita tele dny praješe, ma 20 procentow zadźeržanych zwiski k teroristam a su seksualnje perwersni. Dopokazy za to prezentowaštaj wěstotny minister Mariusz Błaszczak a nutřkowny minister Mariusz Kamiński na njedawnej nowinarskej konferency, kotruž su statne medije wusyłali. Na wulkich wobrazowkach pokazowachu ludźi z brónjemi a splažny wobchad z domjacym skotom. Fota běchu pječa na sćazanych smartfonach migrantow našli. Njewotwisne medije maja tele posrědkowanje wobrazow za pospyt, ćěkancam čłowjesku dostojnosć wzać. Wone běchu zhonili, zo su to stare fota z internetnych pornografiskich syćow, potajkim inscenowane.

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

Estetika pod hamorom

Zo twórby swětosławnych wuměłcow we wobłuku awkcijow w Londonje, New Yorku abo Zürichu za zdźěla hoberske sumy přesadźeja, njeje potajnstwo. Bohužel su tójšto wobdźělnikam tajke bazary přede­wšěm přiležnosć, swójski prestiž stopnjować. Tamni wobhladuja twórby jako hódnotne inwesticije abo samo jako spekulaciske objekty. Tak daloko tu – bohudźak! – hišće njejsmy, byrnjež tón abo tamny wobraz, kotryž bórze w Batromjecach pod hamor přińdźe, přichodnje cyle wěsće ­wo wjele dróši był, hač budźe zbožowny nowy wobsedźer tam 23. oktobra płaćić směć resp. dyrbjeć. „Naše přesadźowanje je składnosć, sej dobre wuměłstwo za dosć snadny fenk kupić“, kaž Joachim ­Mühle zwěsći. Najwažniši impuls, so po stopjenkach wo wobraz „wubědźować“, pak měł přiwšěm estetiskeho razu być. Wuběr je nade wšo wjeloraki, za kóždy słód (a za kóždu móšeń) je něšto pódla. Zo nazběrane pjenjezy zmysłapołnje nałoža, je rjany bonus. Bosćan Nawka

wozjewjene w: Kultura
pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

Tusk namołwja k protestam

Waršawa (dpa/SN). Bywši prezident Rady EU a nawoda pólskeje opozicije Donald Tusk je k protestam přećiwo wusudej wustawoweho sudnistwa kraja namołwjał. „Namołwjam wšitkich, kotřiž chcedźa europsku Pólsku zakitować, njedźelu we 18 hodź. na Waršawske Hrodowe naměsto přińć“, wón wčera wječor na socialnej syći Twitter wozjewi. „Jenož zhromadnje móžemy jich stopować.“ Tusk je tuchwilu komisariski nawoda najsylni­šeje opoziciskeje strony, liberalnokonserwatiwnje wusměrjeneje Wobydlerskeje platformy.

Pólske wustawowe sudnistwo je wčera rozsudźiło, zo so wěste elementy prawa EU pólskej wustawje spřećiwjeja. Narodne prawo steji nad prawom EU. W Brüsselu wusud wjele kritiki zbudźa a powjetša nimo toho konflikt mjez komisiju EU a knježerstwom we Waršawje, kotrež chce justicnu reformu w kraju přesadźić.

Pólske narodnokonserwatiwne knježerstwo pod stronu PiS justicny wobłuk hižo něšto lět změnja. Kritikarjo jemu wumjetuja, zo sudnikow pod ćišć staja. Komisija EU je reformow dla Europskemu sudnistwu hižo skóržby zapodała.

wozjewjene w: Słowjanski wukraj
pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

Maćicar, pominar a zachowar

Wón je pominar a zachowar, w swojim mnohotnym skutkowanju zasadam Maćicy Serbskeje wusko zwjazany. Njesebičnje je na wšelakich polach narodneho dźěła aktiwny a rozmołwje stajnje wote­wrjeny. Komunikacija je jeho „kuzłarski“ grat, złožowacy so sobu na jeho tolerantnosć. A tohodla je wón, Jurij Łušćanski, w serbskich kaž tež w němskich kruhach znaty a rady widźany rozmołwny partner.

Žiwjenske wotrězki čłowjeka rysuja. Burski staršiski dom w Njebjelčicach, lěta jako kapałnik w Drježdźanach, štož sej dźěd raznje přeješe, nawuknjenje po­wo­łanja pismikistajerja, studij spěwanja w Drježdźanach, bjez toho zo bě Serbski ludowy ansambl swojeho čłona tam delegował abo lěta w Berlinje, hdźež je Łušćanski hač do politiskeho přewróta pola Telewizije NDR dźěłał – wo tym móže wón wjele powědać, doniž so 1991 do Łužicy njenawróći. Křesćan Baumgärtel bě jeho do Domowinskeho zarjada jako zamołwiteho za zjawnostne dźěło wabił.

wozjewjene w: Jubilar
Smyčkowy kwartet Serbskeho ludoweho ansambla wuhotuje jutře, sobotu, dalši koncert pod hesłom „Štyri na raz“. W 17 hodź. předstaja Marzena Wysocka, Matthias Reichel, Agata Juryś a Helfried Knopsmeier twórby mjez druhim Stanisława Moniuszka, Helmuta Fryče a Leopolda Schefera w Budyskim Dźiwadle na hrodźe. Foto: SLA/Stefan Cuška

wozjewjene w: Serwis
pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

Wo knihach a kniharni (08.10.21)

BESTSELLER – wšitcy chcedźa jón měć: awtorki a awtorojo, nakładnistwa a kniharnje. Kotra kniha tutón komercielny wuspěch docpěje, wšak móžeš do jeje wuńdźenja w najlěpšim padźe wěšćić. Tola­ kelko razow dyrbi so wona scyła předa­wać, zo směła so bestseller mjenować? W Němskej smě to wot 100 000, w Čěskej wot 10 000 předatych eksemplarow. A w Serbach? Spytajmy to wuličić:

wozjewjene w: Wo knihach a kniharni
pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

Rozhłós (08.10.21)

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń z powě­sćemi a pokiwami

11:20 Lawreaća Myta Domowiny w potreće

12:00 Nabožne wusyłanje

(Thomas Haenchen)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30  Aktualny magacin, mjez druhim z přinoškom wo 30. róč­nicy wutworjenja Załožby za serbski lud

13:00 Tematiske wusyłanje: Wurězki z koncerta SERBPOP 2.0

13:40 Nabožne wusyłanje

(Cyril Pjech)

po tym zbožopřeća

wozjewjene w: Rozhłós
pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

Protyka (08.10.21)

Pjatk 8.10. 18:00 Filmowy wječor w Radworskim młodźinskim klubje

  18:00 Wotewrjenje wosebiteje wustajeńcy „Sammel­surbium – Serbskosć na tworach a we wabjenju“ w Choćebuskim Serbskim muzeju

Sobotu 9.10. 14:00 Dźěłarnička serbskich Bjesadow w Rakecach

  19:30 Předstajenje dźiwadłoweje hry „Dołhož fenki běža“ na hłownym jewišću Budyskeho NSLDź

Njedźelu 10.10. 10:00 Nazymski swjedźeń z přehladku jabłukowych družin w Slepjanskim Serbskim kulturnym centrumje

  14:00 Němsko-serbske kemše z předstajenjom narodneje drasty k žnjowodźaknemu swjedźenjej w Ptačečanskej cyrkwi

  14:30 Znowawotewrjenje Ptačečanskeje Šulskeje a domizniskeje stwy składnostnje jeje 20lětneho wobstaća

wozjewjene w: Protyka
pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

Sport (08.10.21)

Mišterstwa w motocrossu

Jutře a njedźelu motocrossowa čara pod Jaworskej Kaponicu skónčnje zaso wubědźowansku atmosferu dožiwi. Po dołho trajacej ćišinje wubědźuja so pi­lotki a piloća motocrossowych mašinow wo sakske a němske mišterstwa. Sobotu wojuja we wšelakich klasach wo krajne mišterstwa, njedźelu potom wo němske mišterstwa we wotewrjenej klasy hač do 450 cm³. Kontrole, štož šćěpjenje nastupa, žane njebudu. Negatiwne testy so tež předpołožić njetrjebaja.

Jenož pokalne hry

Sakski koparski zwjazk kaž tež Zapa­do­łužiski koparski zwjazk přewjedźetej sobo­tu a njedźelu dalšej pokalnej kole. Na woběmaj runinomaj bu šlagrowa hra wulosowana: na krajnej Budissa Budyšin – Lok Lipsk, na wokrjesnej Traktor Malešecy – ST 1922 Radwor.

09.10. 13:00 Budissa Budyšin –

  Lok Lipsk

09.10. 14:00 Jednota Kamjenc –

  VFC Plauen

09.10. 14:00 ST Wulka Dubrawa –

  Sokoł Ralbicy/Hórki

09.10. 14:00 Traktor Malešecy –

  ST Radwor

10.10. 14:00 SJ Chrósćicy II –

  TSV Wachau

Zazběh we wolejbulu

wozjewjene w: Sport
pjatk, 08 oktobera 2021 14:00

Pokiwy (08.10.21)

Hišće dwójce komediju pokazaja

Budyšin. Němsko-Serbske ludowe dźiwadło pokaza sobotu, 9. oktobra, dalši raz swoju inscenaciju „Dołhož fenki běža“.­­ Kołwrótnu komediju spisał bě ­Michael Cooney, přełožiła je ju Měrana Cušcyna. Předstajenje budźe w 19.30 hodź. na hłownym jewišću NSLDź. Tydźeń pozdźišo slěduje w samsnym času na samsnym městnje poslednje před­stajenje. Po zwučenym wašnju poskića simultany přełožk do němčiny, płaći rjado­wanje 3G.

Njedźelu na nazymski swjedźeń

Slepo. Serbski kulturny centrum Slepo hotuje so na lětuše nazymske wiki. Njedźelu, 10. oktobra, chce fachowc zajimcam něhdźe 200 wšelakorych družin jabłukow a krušwow předstajić. Wopytowarjo móža nimo toho swójski sad sobu přinjesć a wot njeho postajić dać. Po­dobny budźe poskitk eksperty za hriby Uwy Bartholomäusa. Nimo toho předstaja so wjacore towarstwa regiona. Wo kulturne wobrubjenje postaraja so mjez druhim dźěći pěstowarnje „Pfiffikus“. Swjedźeń započnje so w 10 hodź.

Wodźenje k stawiznam prawa

wozjewjene w: Pokiwy

Serbska debata

nowostki LND