Z wudaća: póndźela, 11 oktobera 2021

póndźela, 11 oktobera 2021 14:00

Krótkopowěsće (11.10.21)

Incidenca přiběraca

Budyšin. Dale přiběrała je incidenca w hornjołužiskimaj wokrjesomaj. Roberta Kochowy institut je dźensa za Budyski wokrjes 115,4 a za Zhorjelski 117,7 podał. Minjeny pjatk su we wokrjesu Budyšin wo 33 a we wokrjesu Zhorjelc wo 43 natyknjenjach z koronawirusom rozprawjeli. Wo kónctydźenskich ličbach strowotniskej zarjadej dźensa informujetej.

Lyrika zhudźbnjena

Lipsk/Drježdźany. Loni stej Róža Domašcyna a Axel­ Helbig antologiju sakskeje lyriki „Weltbetrachter“ wudałoj. Sakska literarna rada je zhromadnje z towarstwom MusikProjektSachsen komponistow přepro­syła někotre basnje ze zběrki zhudźbnić. Mjez druhim je baseń Lenki (Christiany Piniekoweje) komponist Christian FP Kram zhudźbnił. Pod hes­łom „Falls die Winde uns günstig sind“ předstaja projekt 5. a 6. nowembra w Lipsku a Drjež­dźanach.

Dźiwjencow krućišo chłostać

wozjewjene w: Krótkopowěsće
póndźela, 11 oktobera 2021 14:00

Łužica bjez Serbow móžna njeje

Předsyda Domowiny zasłužbne wosobiny w Budyšinje počesćił

Budyšin (SN/JaW). Z rukow předsydy Domowiny Dawida Statnika je minjeny pjatk w Budyšinje jědnaće Serbow Myto Domo­winy, Myto Domowiny za dorost a Čestne znamješko Domowiny 2021 přijimało.

Lawreataj myta třěšneho zwjazka Beno Budar z Hornjeho Hajnka a znamješka Domowiny Günter Zeleńk z Janšojc (Jänschwalde) njemóžeštaj počesćenje chorosće dla přijimać. Spisowaćel a publicist Budar dósta Myto Domowiny za swój­ žiwjenski skutk. Wón je „sam čas žiwjenja pisał – za wšitke generacije“, rě­ka­ we wobkrućenju počesćenja. „Maćeršćina našich dźěći, přichod našeje rěče­ jemu na wutrobje ležeše a leži“, wu­zběhny lawdatorka Zala Cyžowa. Günterej Zeleńkej spožčichu Čestne znamješko Domowiny za zasłužby jako čłon Janšojskeje Domowinskeje skupiny. „Wot 1969 bě wón 44 lět jeje předsyda. W swojim najlěpšim času rozrosće ličba čłonow sku­piny na 297“, wuzběhny Heike Apeltowa. Woběmaj zastupnik třěšneho zwjazka myto domoj dowjeze a přepoda.

wozjewjene w: Towarstwa
póndźela, 11 oktobera 2021 14:00

Filmowy festiwal lětsa hybridne zarjadowanje

Choćebuz (SN/bn). Choćebuski filmowy festiwal (CFF), organizowany wot agen­tury Pool Productions, wuhotuja lětsa jako­ tak mjenowane hybridne zarjadowanje. Wot 2. do 7. nowembra pokazaja dohromady něhdźe 170 lokalnych, regionalnych a mjezynarodnych filmow na cyłkownje sydom hrajnišćach. Hač do 16. nowembra poskića nimo toho „digitalne kino“. Na zakładźe lońšich nazhonjenjow, jako pandemija festiwal z publikumom njedowoleše, chcedźa streamy we wja­corych formatach a zdźěla live internetnje prezentować.

wozjewjene w: Kultura
póndźela, 11 oktobera 2021 14:00

Serbskosć jako wabjenski element

Pod hesłom „Sammelsurbium – Serbske na tworach a we wabjenju“ pokazuje Choćebuski Serbski muzej we wobłuku minjeny pjatk wotewrjeneje wosebiteje wustajeńcy měnjate stawizny serbsce poznamjenjenych resp. serbskosć jako awtentisku kwalitatiwnu kajkosć wuzběhowacych produktow. To su na přikład cigary „Serbski kral“ a „Wendische Geheimratszigarre“ z časa Weimarskeje republiki, błótowske motiwy jako reklama za speciality a delikatesy „po łužiskim“ w Nižozemskej a USA kaž tež najnowše wudźěłki „Serbskeho konsuma“ a designoweho kolektiwa „Wur­lawy“. Přehladka je hač do 13. měrca 2022 přistupna. Foto: Michael Helbig

wozjewjene w: Kultura

Radšo zarjadowanje přestorčić a pozdźišo přewjesć, hač je cyle wupadnyć dać. To prajištej sej Serbske ewangelske towarstwo a hosćićelska Rakečanska Bjesada a přeprosyštej sobotu na lětušu dźěłarničku.

Rakecy (GH/SN). Na swoju dźěłarničku je Serbske ewangelske towarstwo serbske Bjesady sobotu do Rakec přeprosyło. Tele zarjadowanje ewangelskich Bjesadow wotměwaja prawidłownje jónu wob lěto, zwjetša hižo w prěnim kwartalu. Koronapandemije dla pak stej towarstwo a Ra­kečanska Bjesada jako hosćićelka lětsa nowy, njezwučeny nazymski termin woliłoj. A tež na wonym terminje płaćeše, zo su hosćo šćěpjeni, wustrowjeni abo testowani. Najebać to je něhdźe 20 wobdźělnicow a wobdźělnikow z Bukec, Hodźija, Budyšina a Rakec do tamnišeje farskeje bróžnje přichwatało.

Přijomne słónčne wjedro bohudźak dowoli, zo njetrjebachu Bjesadnicy cyły čas nutřka wostać. Tak wotmě so zarjadowanje zdźěla wonka pod hołym njebjom.

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 11 oktobera 2021 14:00

Kretschmer: Bazu zapřijeć

Berlin (dpa/SN). Nawodnistwo CDU ze swojim šefom Arminom Laschetom je dźensa w Berlinje wo konsekwencach wólbneje poražki wuradźowało. Sakski minister prezident Michael Kretschmer (CDU) žadaše sej do zahajenja posedźenja, hišće lětsa stronski zjězd přewjesć, hdźež njeměło jenož wo zastojnstwo šefa hić, ale wo cyłozwjazkowe nawodnistwo. „Njetrjebamy jeno předsydu, ale cyły team, kotryž nadawki z wjeselom wukonja“, wón wuzběhny. Na tym měła so tež baza strony wobdźělić.

Liči hišće lětsa z koaliciju

Berlin (dpa/SN). Wicešef SPD Kevin Küh­nert liči hišće lětsa z koaliciju SPD, Zelenych a FDP. „Z toho kruće wuchadźam“, rjekny wón dźensa rano sćelakej ARD. „Rozmołwy su so derje a dowěrliwje započeli. Wotnutřka ničo njesłyšiš, štož je dobry zakład.“ Po jeho słowach je etatowa a financna politika najwjetše wužadanje rozmołwow, hdźež měli so zastupjerjo na kompromisy dojednać.

Zwjazk žada sej přiražki

wozjewjene w: Kraj a swět
Po cyłej Pólskej kaž tu w Krakowje su tysacy ludźi přećiwo rozsudej wustawoweho sudnistwa protestowali, wuprajejo so za to, čłon Europskeje unije wostać. Pokazujo europske chorhoje woni wołachu: „Wostanjemy!“ K protestam namołwjał bě bywši šef Europskeje rady Donald Tusk, kiž je so na protesće we Waršawje wobdźělił. Foto: pa/Beata Zawrzel

wozjewjene w: Kraj a swět
póndźela, 11 oktobera 2021 14:00

To a tamne (11.10.21)

Tež kompjuter móže so z popstarom stać. To dopokazachu wědomostnicy, kiž su program z informacijemi Beethovenskeje hudźby pjelnili, a tón je 10. sinfoniju skomponował. Ludwig van Beethoven dźě bě swój čas dźewjeć sinfonijow stworił. Wuslědk eksperimenta bě kónc tydźenja na Bonnskim Telekom-forumje słyšeć. Kompoziciju móža sej zajimcy tež na cejdejce z mjenom „Ludwig van Beethoven X – The Al Project“ naposkać.

„Horcy“ hudźbny widejo w katedrali města Toledo – tu porik jara erotisce rejuje – zbudźa w katolskej cyrkwi Španiskeje wulku kritiku. Mjeztym je samo rěč wo „wójnje“. Arcybiskop z Toleda Francisco Cerro Chaves prosy wo zamołwjenje. Dekan katedrale Juan Miguel Ferrer Grenesche pak ma twórbu za wuraz čłowjeskeje lubosće. Po wozjewjenju wideja je sej 3,7 milionow ludźi w běhu 48 hodźin twórbu wobhladało a pozitiwnje hódnoćiło.

wozjewjene w: To a tamne
póndźela, 11 oktobera 2021 14:00

Wyša mzda jako fairne připóznaće

Budyšin (SN). Wuhotowarjam krajinow w Budyskim wokrjesu po tarifje jasnje wjace pjenjez přisteji. W septembrje su jich mzdy wo 3,4 procenty přiběrali. Přichodne lěto slěduje dalši plus wo 3,3 procenty. To zdźěli dźěłarnistwo Twarstwo-agrar-wobswět (IG BAU), kotrež přistajenych zdobom namołwja swój mzdowy ­lisćik pruwować. „Ze septemberskim wotličenjom měli přidatne pjenjezy na konće być. Štóž je dóstał njeje, měł so na dźěłarnistwo wobroćić“, praji Peter Schubert, předsyda IG BAU we wuchodnej Sakskej. Po informacijach dźěłoweje agentury je we wokrjesu něhdźe 540 ludźi we wobłuku wuhotowanja zahrodow, krajin a sportnišćow přistajenych.

Wot klětušeho płaća prěni raz samsne mzdy na wuchodźe a zapadźe Němskeje. „Dlěje hač 30 lět po politiskim přewróće njeje w branši hižo žanoho rozdźěla. To je dawno načasu“, dźěłarnik wuzběhny. Nimo toho so wyša mzda pozitiwnje na atraktiwitu zelenych powołanjow wuskutkuje. Zdobom k tomu přinošuje, njedostatkej fachowcow znapřećiwić.

wozjewjene w: Hospodarstwo
póndźela, 11 oktobera 2021 14:00

Knježerstwo druhu šansu dóstało

Wien (dpa/SN). Dwaj dnjej po tym zo je w Awstriskej zwjazkowy kancler Sebastian Kurz wotstupił, dóstanu tam noweho šefa knježerstwa. Zwjazkowy prezident Alexander Van der Bellen chcyše dźensa připołdnju 52lětneho Alexandera Schallenberga jako kanclera spřisahać. Schallenberg a wicekancler Werner Kogler mataj nětko wobstejacu koaliciju dale wjesć. Najebać krizu knježerstwa mataj za to kruty fundament, kaž wonaj přezjednje zwurazništaj. Zwjazkowy prezident pak wobeju k wěcownemu a konstruktiwnemu zhromadnemu dźěłu namołwja, a to na dobro Awstričanow.

Předwčerawšim wječor je Sebastian Kurz (ÖVP) po wozjewjenju podhlada korupcije dla wotstupił. To bě za Zelenych, kotřiž knježerstwo w kraju sobu nawjeduja, wuměnjenje, zo koalicija z ÖVP dale wobsteji. Schallenberg hižo dlěje w politice skutkuje a bě dotal we wonkownym ministerstwje aktiwny. Wjacerěčny, mjezynarodnje nazhonity diplomat zastupuje w migraciskim wobłuku runje tak kruty kurs kaž jeho předchadnik.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND