Z wudaća: wutora, 10 meje 2022

W prawidłownych rjadownjach

Berlin. Ćeknjeni wuknjacy z Ukrainy wuknu w Němskej prěnjorjadnje hromadźe z tudyšimi šulerjemi a nic we wosebitych rjadownjach. To wuchadźa z reprezentatiwneho woprašowanja wučerkow a wučerjow za Roberta Boschowu załožbu. 78 procentow tych, kotrychž šule su hižo ukrainske dźěći a młodostni při­wzali, rjekny, zo je cyle abo zdźěla w prawidłownych rjadownjach wuwučuja.

Sobu najniša incidenca w Sakskej

Budyšin. Roberta Kochowy institut je dźensa za Budyski wokrjes incidencu 241,3 podał a zdobom wo 144 natyknjenjach z koronawirusom informował. Wokrjes Zhorjelc je wčera wo 78 infekcijach rozprawjał, kotrež su minjenu sobotu a wčera zwěsćili. Incidenca tam je po RKI dźensa 183,2. Hornjołužiskej wokrjesaj matej hromadźe z Rudnohórskim wokrjesom najnišu incidencu w Sakskej.

Wo ličbje wobydlerstwa w Čěskej

Werner Sroka za nawjazanje stykow z Wendlandom wuznamjenjeny

Wojerecy (SN/CoR). Kopata połna bě wčera nawječor Zejlerjowa bróžna při Wojerowskim domje Domowiny. Doniž pak zajimcy najnowše wuslědki slědźenja z Wendlanda na zhromadnym zarjadowanju třěšneho zwjazka Serbow, Domowinskeje župy „Handrij Zejler“ Wojerecy, Maćicy Serbskeje a Wendlandskeho přećelskeho a dźěłoweho kruha Łuchow (Lüchow) njezhonichu, su zastupjerjo jednotliwych organizacijow składnosć wužiwali, spomóžne zhromadne dźěło Serbow z potomnikami najzapadnych Słowjanow w minjenych lětach předstajić. Wot lěta 2018 je tamniše towarstwo asociěrowany čłon Domowiny.

Budyšin (SN/bn). „Młoda serbska hudźba – Młoda serbska muzika“ rěka wu­bědźowanski rjad za talentowany dorost, kotryž je Serbski ludowy ansambl minjeny kónc tydźenja, znatych přičin dla takrjec z lětom zapozdźenja, 12. raz w Choćebuskim konserwatoriju a Budyskim Serbskim domje wuhotował. Dohromady je so na nim 120 dźěći a młodostnych wobdźěliło. Wurisowanskim kriterijam wotpowědujo běchu přinoški přewažnje serbske. Mjez druhim pre­zentowachu kompozicije Korle Awgusta Kocora, Liany Bertók, Helmuta Fryče ­a ­Jana Rawpa.

Wjace hač 23 000 šulerjow a šulerkow póndu tutón tydźeń bjezpłatnje do kina. W 46 sakskich kinach wotměwaja so šulske kinowe tydźenje. Z něhdźe 300 do 400 wšelakich filmow pokazuja hišće hač do 20. meje w Budyšinje ­wosom.

Budyšin (SN/MiR). Film z francoskim titulom „Je suis Karl“ režisera Christiana Schwochowa bu w lěće 2021 prěni króć zjawnje předstajeny. Na wšelakich filmowych festiwalach bu wjacekróć nominowany a mytowany. Dowoleny je film za dźěći wot dwanaće lět, poručeny pak je wot 16 lět. Wobsahi su dosć naročne a zaběraja so mjez druhim z temami prawicarski terorizm, radikalizm, ekstremizm, prawicarski populizm, propaganda, namóc, nowe prawicarske hibanje a rěč. W filmje zhonimy wo tym, na kotre wašnje zdobudu ideologojo swojich přiwisnikow. Swój finale ma wón ze zatřělenjom Karla, jednoho z hłownych akterow, z toho wurostu naposledk zběžki, kotrychž namóc so předewšěm přećiwo pozdatnym cuzym měri.

Towarstwo „Společnost přátel Lužice“ bě wědomostnikow Serbskeho instituta do Prahi přeprosyło, zo bychu nowše slědźenja wo tak mjenowanej „Warnočanskej generaciji“ předstajili. Wjednica wědomostneho projekta dr. Jana Piňosová hižo wot měrca 2022 w Praze přebywa, zo by w archiwach za dotal njeznatymi dokumentami wo wonym powójnskim času pytała. Tak předstajichu minjenu pjatk dr. Jana Piňosová, prof. Thomas Menzel a dr. Jana Šołćina (wotl.) zajimcam wuslědki interdisciplinarnych slědźenjow a w intensiwnej diskusiji wo tutych kaž tež wo nowšich wuwićach w zwisku ze serbskorěčnym kubłanjom diskutowachu. Foto: Iva Drmlová

Drježdźany (SN/BŠe). Drježdźanska rjemjeslniska komora je wčera a dźensa cyłkownje 73 rjemjeslniskich mištrow počesćiła, kotřiž su před 50 lětami swoje mišterske pruwowanje w Drježdźanskim komornym wobwodźe złožili. Wot wóčneho optikarja hač k blidarjam abo ­hornčerjam su mjez jědnaće žonami a 62 mužemi najwšelakoriše powołanja zastupjene.

Na zarjadowanjomaj w Drježdźanach wobdźělichu so zdobom zastupjerjo rjemjeslniskich zwjazkow a organizacijow, kotřiž angažement wustojnych a nazhonitych mištrow hódnoćachu. „Woni su so wo to postarali, zo mišterske zawody po cyłym swěće za kwalitu a ručne dźěło steja. Jako mištrojo su přez ­lětdźesatki wučomnikam swoju wědu sposrědkowali a sakski hospodarski region wuspěšnje sobu wobwliwowali“, zwurazni prezident Drježdźanskeje rjemjeslniskeje komory Jörg Dittrich.

Z Budyskeho wokrjesa su dźensa 15 rjemjeslniskim mištram wosebite wuswědčenje přepodali. Wčera su hižo jědnaće mištrow ze Zhorjelskeho wokrjesa w Drježdźanach počesćili.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) a runje znowa wuzwoleny francoski prezident Emmanuel Macron žadataj sej zhromadne konkretne kročele do směra na přiměr w Ukrainje. „Štož chcemy docpěć, je přiměr, tak spěšnje kaž móžno“, rjekny Macron w Berlinje. „Jenož tak móža so jednanja mjez Ukrainu a Ruskej zakónčić, zo bychmy měr a cofnjenje ruskich jednotkow docpěli. To je naš zaměr.“ Ukrainje pak njesměli žadyn diktat nanuzować.

Mjeza bórze překročena

Genf (dpa/SN). Globalna přerězna temperatura lěta móhła hižo hač do 2026 prěni króć mjezu 1,5 stopnjow přirunujo z niwowom časa do industrializacije překročić. Tole je swětowa wjedrowa organizacija WMO dźensa w Genfje zdźěliła. To wšak njerěka, zo je mjeza potom dołhodobnje překročena, dokelž móže so wona tež zaso znižić. Powšitkownje pak ­wočakuja dale přiběrace temperatury w přichodnych lětach. Kraje běchu so w klimowym zrěčenju 2015 w Parisu zawjazali, mjezu 1,5 stopnjow dodźeržeć.

Wjace politiskich deliktow

W Awstriskej je wčera při železniskim njezbožu njedaloko Wiena jedyn ze sobujěducych žiwjenje přisadźił. Po prěnich informacijach je wagon z kolijow wuskočił a so zwróćił. Dwě wosobje so ćežko zraništej, jědnaće ludźi snadnje. Njezranjenych pasažěrow dowjezechu do centruma katastrofoweho škita. Přičinu njezboža dotal hišće njeznaja. Foto: dpa/Thomas Lenger

Traktorowy zapřah ze 108 žiwymi swinjemi je so na dróze pola Ralingena w Porynsko-Pfalcy zwróćił. Při tym bu napřećo jěduce wosobowe awto we wokrjesu Trier-Saarburg sylnje wobškodźene, šofer so snadnje zrani. 48lětny traktorist wosta njezranjeny. Swinje běhachu na puću a na skłoninje. Wohnjowi wobornicy móžachu je popadnyć. Jedne ze zwěrjatow dyrbjachu z narkotikumom morić. Prawdźepodobnje bě šofer traktora na nahłej a křiwicatej čarje přespěšnje po puću był.

Wulku škodu zawostajiła je 64lětna w vogtlandskim Rodewischu při pospyće, swoje awto natankować. Z dotal nje­zna­teje přičiny zrazy wona do tankowanskeho stołpa a jón powali. Na to zajědźe wona z wotmachom do kasoweje budki. Při tym so nichtó njezrani. Z wobškodźeneho tankoweho stołpa njeje po informacijach policije žadyn bencin wuběžał.

Washington (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden je wčera zakoń podpisał, kotryž zmóžnja spěšniše dodawanje bróni do Ukrainy a druhich wuchodoeuropskich krajow. Biden rěčeše wo „wažnym instrumenće k podpěrje ukrainskeho knježerstwa a ukrainskeho ludu k zakitowanju swojeho kraja a demokratije“ přećiwo wójnje ruskeho prezidenta Wladimira Putina. „Kóšty boja njejsu snadne. W boju popušćić pak by hišće dróše było.“ Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj reagowaše zwjeseleny na podpisanje zakonja a rěčeše wo „historiskej kročeli“. Zakoń dawa prezidentej USA prawo, Ukrainje a druhim wuchodo­europskim krajam, kotrež su wot ruskeho nadpada potrjechene, wojerski material požčić abo přenajeć. Podobny zakoń bě kongres USA w lěće 1941 schwalił. Wón dowoleše Americe, wojerski material we wulkich mnóstwach dodawać.