Z wudaća: wutora, 10 meje 2022

wutora, 10 meje 2022 14:00

Baerbock do Ukrainy dojěła

Kijew (dpa/SN). Zwjazkowa wonkowna ministerka Annalena Baerbock je dźensa jako prěni sobustaw zwjazkoweho knježerstwa po zahajenju ruskeho nadpada na Ukrainu stolicu Kijew wopytała. Politikarka Zelenych informowaše so na spočatku swojeho wopyta wo połoženju w měsće Buča, hdźež běchu po cofnjenju ruskich jednotkow wjace hač 400 morjenych našli. W běhu dnja wočakowaše ju wonkowny minister Dmytro Kuleba. Minjeny kónc tydźenja bě prezidentka zwjazkoweho sejma Bärbel Bas Ukrainu a stolicu Kijew wopytała.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 10 meje 2022 14:00

Ruske rakety měrja so na Odessu

Kijew (dpa/SN). Při ruskich raketowych nadpadach na ukrainske přistawne město Odessa je znajmjeńša jedyn z woby­dlerjow žiwjenje přisadźił, pjeć ludźi je so zraniło. Tole rozprawja powěsćernja Unian, po informacijach wójska. „Njepřećel psychologiski ćišć dale wukonja a ze swojimi hysteriskimi nadpadami přećiwo měrniwym ciwilistam a ciwilnej infrastrukturje pokročuje“, w zdźělence rěka. W měsće běchu wjacore detonacije słyšeć. Po informacijach medijow su ruske rakety mjez druhim nakupowanski centrum a skład tworow trjechili. Město na juhu Ukrainy je wot minjeneje soboty cil zesylnjenych ruskich raketowych nadpadow. Wčera popołdnju su wjacore ruske rakety za čas wopyta prezidenta Rady EU Charlesa Michela do města zrazyli. Wón dyrbješe so z ukrainskim ministerskim prezidentom w škitnych rumnosćach schować. „To je woprawdźite nastajenje Ruskeje k EU“, komentowaše prezident Wolodymyr Zelenskyj.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 10 meje 2022 14:00

Mjeńšiny trjebaja připóznaće

Prezident FUEN Loránt Vincze Europsku uniju raznje kritizował

Wien (SN/JaW). „Ethniske mjeńšiny w Europje su zanjechana skupina a njeje polěpšenje połoženja zwěsćić.“ To rjekny prezident Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin FUEN Loránt Vincze na njedawnym regionalnym forumje Zjednoćenych narodow za mjeńšinowe naležnosće we Wienje.

Prašenju, hač je so za mjeńšiny w Europje w minjenych 30 lětach něšto polěpšiło, je so wón wědomje wěnował. Před 30 lětami wšak bu „Stejišćo UN wo prawach wosobow, kiž narodnym abo etniskim, nabožnym a rěčnym mjeńšim přisłušeja“ schwalene. A nic jenož tónle wažny dokument bu w 1990tych lětach wobzamknjeny. Vincze skedźbni na Europsku rěčnu chartu a ramikowe dojednanje wo narodnych mjeńšinach Europskeje rady. „Mjeńšiny trjebaja připóznaće, přiměrjeny prawniski ramik a jeho nałožowanje. Někotre staty pak maja město toho jenož nadknjejstwo a asimilaciju w poskitku“, wón šwikaše.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 10 meje 2022 14:00

Nahladna bilanca

Wot 2013 je Birgit Weber přirjadnica ­Budyskeho krajneho rady a zastupowaše jeho tež w kulturnym konwenće. Nětko so wona dobrowólnje wróćosćehnje. Dopomnju so hišće, zo sym wćipna była, kak tale ze zapada pochadźaca žona so do našeho serbsko-němskeho swěta namaka a kak wona swoju zamołwitosć nastupajo Serbski muzej a NSLDź jako nošer wupjelni. A hlej – w tymle nic cyle lětdźesatku skutkowanja móže wona na nahladnu ­bilancu zhladować. K jeje zasłužbam słuša tež wuspěšne wobnowjenje Hórni­kečanskeje Energijoweje fabriki. Wulki projekt njeje sej wona wupytała, hinak wupada to z wuměłskim busom, kotryž je wona iniciěrowała. Tež nowy skład Serbskeho muzeja je wona podpěrowała. Wo našim muzeju sym přeco jenož chwalace słowa wot njeje słyšała, štož za tamne muzeje njepłaći. Nowu domiznu je sej ­Birgit Weber we Wuježku namakała. To je rjenje. Škoda, zo wona dale njedźěła. Cordula Ratajczakowa

wozjewjene w: Kultura
wutora, 10 meje 2022 14:00

Mjenje alkohola?

Wiesbaden (dpa/SN). W prěnim lěće ­pandemije je so ličba dźěći, młodostnych a młodych dorosćenych z akutnym alkoholowym zajědojćenjom jasnje pomjeń­šiła, zdźěli minjeny pjatk Zwjazkowy sta­tistiski zarjad ze sydłom we Wiesbadenje. Něhdźe 12 200 padow starobneje klasy 12 do 19 lět dyrbjachu w lěće 2020 stacionarnje w chorownjach zastarać, štož je 40 procentow mjenje hač lěto do toho. Tež padow w tamnych starobnych skupinach bě mjenje. Přiwšěm je niwow přirunujo z lětom 2000 jara wysoki. Bě jich před wjace hač dwaceći lětami hišće něhdźe 54 000 padow registrowachu 2020 74 000 padow. Riziko zajědojćenja z alkoholom pola młodostnych běše w lěće 2020 najwyši, rozłoži zwjazkowy statistiski zarjad. Pola 15- do 19lětnych zwěsćichu z 254 ­padami na 100 000 wobydlerjow najwyšu hódnotu wšitkich starobnych skupin. W starobje 50 do 54lětnych běchu to ­porno tomu 126. Něhdźe 54 300 muži dyrbješe zajědojćenja dla do chorownje, 71,2 procentaj wšěch tajkich padow. Předewšěm w starobnej ­klasy 60 do 64 lět je nadwaha muži ze zajědojćenjom alkohola dla jasnje spóznać. W starobnej klasy 10- do 14lětnych je podźěl žonow z 61 proc. wyši hač tón muskich.

wozjewjene w: Kraj a swět

Rychbach (AH/SN). Na hrodźe Krobnitz pola Rychbacha (Reichenbach) su minjeny pjatk na 126. posedźenju kulturneho konwenta Hornja Łužica-Delnja Šleska třoch wot štyrjoch rozsudźacych rozžohnowali. Do toho mějachu so rozžohnowaca Budyska přirjadnica Birgit Weber, 21 lět amtěrowacy předsyda konwenta Bernd Lange (CDU) a Zhorjelskeho wyšeho měšćanostu zastupowacy dr. Michael Wieler kaž tež w gremiju dale skutkowacy direktor Załožby za serbski lud Jan ­Budar hišće něšto pjenjez rozdźělić.

wozjewjene w: Kultura
Čitarjam Płomjenja stej comicowej přećelej „Feliks a Florian“ z pjera Štefana Hanuša (2. wotprawa) zawěsće derje znataj. We wobłuku dźě­łarnički minjenu sobotu w Budyskim Serbskim muzeju móžachu so dźěći a młodostni pod nawodom Štefana Hanuša jónu na papjerje a při tabletach wuspytać a swójske comicowe stawiznički zwoprawdźić. Wuslědki budu w nowej wosebitej ­wustajeńcy Jana Buka nazymu na digitalnej dźěćacej runinje wuměłskeje přehladki widźeć. Foto: Mónika Ošikowa

wozjewjene w: Kubłanje
wutora, 10 meje 2022 14:00

Chór Lipa w Lipsku pobył

Lipsk (fk/SN). 25 spěwarjow a spěwarkow chóra Lipa je so předwčerawšim na wulět do Lipska podało. Tam jich čłonojo Markkleebergskich wokalistow wutrobnje witachu. Hromadźe nastajichu so na zabawne wodźenje po srjedźišću města. Wodźerka łužiskich hosći a jich hosćićelow ze swojim wašnjom jenož njezahori, ale sposrědkowa zdobom wjele informacijow wo měsće a jeho něhdyšich sławnych woby­dlerjach. Hač Luther abo Lotter, Mahler abo Bach – wo wšěch wědźeše anekdoty powědać. W jednej z mnohich pasažow w starym měsće sej Lipjenjo spontanje zaspěwachu. Wodźerka rozžohnowa so ze spěwarjemi wobeju ćělesow při Auerbachskej pincy, kotraž bě swój čas hižo młodeho Goethu inspirowała. Tam dachu sej porjadnje słodźeć.

wozjewjene w: Kultura
wutora, 10 meje 2022 14:00

Gmejna kupi skakanski hród

Klětu w Miłorazu drje posledni wjetši swjedźeń dožiwja

Trjebin (CK/SN). Trjebinski wjesny dźěl Miłoraz wobsteji mjeztym 645 lět. „Swjedźeń njeby přiměrjeny był“, zwěsći wjesnjanosta Waldemar Locke (CDU) na zašłym posedźenju gmejnskeje rady. Předwidźane su porno tomu swjedźenske kemše z biskopom dr. Christianom Stäbleinom 3. julija w 15 hodź. Po tym chcedźa při kofeju a tykancu stawizny wsy w duchu hišće raz wožiwić. Za to wotnaja gmejna swjedźenski stan ze stólcami a wotpowědnymi poćehnjenjemi za 100 wosobow.

wozjewjene w: Łužica
wutora, 10 meje 2022 14:00

Domicil za aktiwnych a swójby

Dźěwin (AK/SN). Brězowski jězor chcedźa na aktiwny dowolowy a swójbny jězor wuwiwać. Přez rozšěrjenje stanowanišća, přez twar sydlišća prózdninskich domow a přez natwar sawny na wodźe móže so jězor atraktiwniši a wabjacy stać. Serbska kultura a rěč měłoj při jězoru widźomnej być. To je wuslědk naprašowanja zaměroweho zwjazka Brězowski jězor. „Naprašnik zdźěłała je wuwićowa towaršnosć Delnjošleska Hornja Łužica (ENO). My smy jón wužiwali a do interneta stajili. 221 wobdźělnikow online a 45 na městnje je so z prašenjemi zaběrało“, rjekny jednaćel zaměroweho zwjazka Brězowski jězor Michael Weihrauch na zašłym posedźenju gmejnskeje rady w Dźěwinje.

wozjewjene w: Łužica

Serbska debata

nowostki LND