Z wudaća: wutora, 21 junija 2022

Wobćežna situacija

Lipsk. Po informacijach dźěłarnistwa kubłanje a wědomosć (GEW) přiběra njedostatk fachowcow na polu kubłanja. W přichodnych pjeć do šěsć lět budźe 200 000 sobudźěłaćerjow za zažnodźě­sćo­we kubłanje a 250 000 na šulach mjenje. 92 procentow wuwučowacych tuchwilu wo přećeženju rozprawja. W někotrych studijnych směrach wučerstwa je kwota přetorhnjenja hač do 50 procentow.

Gatti za šefdirigenta wuzwoleny

Drježdźany. Italčan Daniele Gatti ma so stać z nowym šefdirigentom Sakskeje statneje kapały Drježdźany. Po jeho wu­zwolenju ze stron orchestra je kulturna ministerka Barbara Klepsch (CDU) nětko prošena z Gattijom jednanja zahajić, kaž statna kapała dźensa zdźěli. Zrěčenje z dotalnym šefdirigentom Christianom Thielemannom njebu loni w meji podlěšene a skónči so w juliju 2024.

7 000 eurow za rjad koncertow

Towarstwo Kreatiwna Sakska zdźěła rozprawu za kraj a Zwjazk

Zhorjelc (AK/SN). Swobodnje skutkowacy w kulturnym a kreatiwnym hospodarstwje trjebaja nuznje wjace wuměny nazhonjenjow a mjezsobneho splećenja. Jich hłowne problemy su fairne zapłaćenje, socialne zawěsćenje a towaršnostne připóznaće. To je facit wčerawšeho diskusijneho foruma ze sakskim ministrom za hospodarstwo a dźěło Martinom Duligom (SPD) w Zhorjelskim kulturnym centrumje Kühlhaus. Towarstwo Kreatiwna Sakska bě na rozmołwu přeprosyło. Mnozy zajimcy su na zarjadowanje pod hesłom „Samostatnje skutkowacy w kulturnym a kreatiwnym hospodarstwje – prekerna nuza abo wulka swoboda?“ přišli.

Hačrunjež je hač do awgusta hišće dołha noha, je hižo nětko šěsć so wobdźělacych městnow lětušu akciju „wuměłstwowy bus“ předstajiło. Tak chcedźa za wuměłstowe městna Hornjeje Łužicy tež nadregionalnje wabić.

Nowosólc-Hródk (CS/SN). Po tym zo bě Korzymska wuměłstwowa iniciatiwa „Im Friese“ 2014 akciju do žiwjenja zwołała, je w minjenych sydom lětach dohromady 4 200 ludźi z wuměłstwowym busom 29 so wobdźělacych městnow wopytało. Lětsa přidruži so dalšich šěsć najuhu Zhorjelskeho wokrjesa. Klětu móža sej zajimowani potom z wuměłstwowym busom region mjez Budyšinom a Niskej wotkryć.

Berlin (SN/at). Wustupować přećiwo antisemitizmej a anticyganizmej ma přichodnje jako statny cil we wustawje Braniborskeje zakótwjeny być. Krajny sejm jutře wo přiměrjenju wustawy debatuje, štwórtk je wothłosowanje předwidźane. Předsydka krajneho zwjazka Němskich Sintow a Romow ­Berlin-Braniborska Petra Rosenberg skedźbni na to, zo je „naš krajny zwjazk sej přeco žadał škit Sintow a Romow do krajneje wustawy přiwzać kaž tež jich runoprawne towaršnostne a politiske wobdźělenje, k tomu je so z politiskimi zamołwitymi rozmołwjał“. Prěni wažny krok mjenuje Rosenberg wotzamknjenje zakładneho dojednanja mjez braniborskim knježerstwom a krajnym zwjazkom nazymu 2018. Tón bě wudospołnjenje artikla 7a krajneje wustawy namjetował. „Změna so zeskutkowni – to je jasny signal politice a tež towaršnosći“, Petra Rosenberg rjekny.

Wot krajneho sejma a knježerstwa mjeńšina bórze dalše kroki wočakuje. „Wuchadźejo z kónčneje rozprawy ,njewotwisneje komisije anticyganizm‘ dyrbi krajna politika strukturne wuměnjenja w krajnym zarjadnistwje wutworić.“

Budyšin (SN/MiR). Kubłanska referentka Domowiny Katrin Suchec-Dźisławkowa, chce lisćinu ze serbskimi poskitkami, kotrež wot lońšeho zběra, hišće do tutych lěćnych prózdnin wjednistwam šulow sposrědkować. Mjez druhim budu to ideje za projekty a pućowanske dny, kotrež po cyłej Łužicy a zwonka njeje, samo we wukraju wotměwaja, a to zwjetša w serbskej rěči. Poskitki njejsu na terminy wjazane. Sobudźěłaćerka třěšneho zwjazka je wotpowědnu tabulku wčera w Budyskim Serbskim domje na zetkanju zastupjerjow Domowiny, kotřiž skutkuja w šulskich konferencach, předstajiła. Lisćinu poskitkow chcedźa wšitkim šulam, na kotrychž serbšćinu wuwučuja spřistunić. Suchec-Dźisławkowa na naprašowanje SN rjekny: „Zběrka njeje dospołna, wšako je stajnje zaso nowych poskitkow. Tež wo formje wozjewjenja a wo tym, po kotrym puću šule přistup dóstanu, chcemy dale rěčeć.“ Dojednali su so na to, zo posrědkuja předležace informacije šulskim nawodnistwam z mejlku. Zdobom je na internetnej stronje Domowiny wozjewja. Wabić chcedźa za poskitk tež z ćišćanymi informacijemi a qr-codom.

Budyšin (CS/SN). „Pózdnja změna“ je woblubowane zarjadowanje, na kotrymž móža Budyšenjo swoje tu zasydlene industrijne a rjemjeslniske zawody zeznać. Minjeny pjatk, jako je wjele sobudźěłaćerjow hižo do kónca tydźenja startowato, wotewrichu tudyše zawody wrota wćipnym wopytowarjam. Akcija wotrjada hospodarske spěchowanje města Budyšin měri so předewšěm na młodych ludźi, kotřiž so hišće za powołanjom rozhladuja. Ale tež dorosćeni składnosć rady wužija, zo bychu raz za hewak zawrjene wrota pohladali. Pjatk je so 23 zawodow na pózdnjej změnje wobdźěliło. Cyłkownje dźewjeć turow bě předwidźanych. Najspěšnišo wuknihowana bě tura 4 z wopytom ­twornje Alstom.

Luxemburg (dpa/SN). Europska unija chce po kritice Ruskeje wobmjezowanja železniskeho transita mjez ruskej eksklawu Kaliningradom a ruskim centralnym krajom dla směrnicy k sankcijam přepruwować. Tole je społnomócnjeny EU za wonkowne naležnosće Josep Borrell přilubił. Ruska bě wobmjezowanje železniskeho transporta ze stron Litawskeje jako „ilegalne“ kritizowała. Litawska bě transit tworow přez swój teritorij zakazała, kiž steja na sankciskej lisćinje EU, kaž twarske maćizny a metal.

Proces přećiwo třělcej zahajeny

Kaiserslautern (dpa/SN). Dobre štyri měsacy po smjertnych wutřělach na dweju policistow njedaloko porynsko-pfalcskeho Kusela su dźensa w Kaiserslauternje proces přećiwo skućićelej zahajili. 39lětny muž bě kónc januara při wobchadnej kontroli 24lětnu policajsku šulerku a 29lětneho policajskeho komisara zatřělił, zo by rubježniske hońtwjerjenje zatajił. Krawny njeskutk bě po wšej Němskej wulki zatrach zbudźił.

Zaso awtodróhu blokowali

Po ćežkim njewjedrje su wobydlerjo w bayerskim wokrjesu Freising, kaž tule w měsće Wang, krupy rumować dyrbjeli. Po informacijach krajnoradneho zarjada je při njewjedrje muž žiwjenje přisadźił, jako štom na njeho padny. W kónčinje wokoło Moosburga je milina wupadnyła, dokelž su wjacore milinowody wobškodźene. Foto: dpa/Armin Weigel

Z awtom swojeho nana je jědnaćelětny hólc do wjacorych awtow zrazył. Do toho běchu wobydlerjo w mecklenburgsko-předpomorskim Wolgasće policiji rozprawjeli, zo jězdźi po bydlenskej štwórći awto z dźěćom za wodźidłom. Krótko po tym zastojnicy awto wuhladachu, kotrež runje do awta prasny. Do toho bě wóz dalšej awće wobškodźił. Za wodźidłom sedźeše woprawdźe dźěćo. Policisća přepo­dachu hólca nanej, kiž wo jězbje syna ničo njewědźeše. Wěcna škoda: 4 500 eurow.

Mjezsobne popryskanje z wodowymi pistolemi je w Berlinskej lěsnej kupjeli raznu zwadu a na kóncu bijeńcu něhdźe sto ludźi zawiniło. Policija dyrbješe z 13 awtami přijěć. Dwě skupinje młodostnych běštej so mjez sobu popryskałoj a so zwadźiłoj. Jako so zwada přiwótři, druzy wopytowarjo kupjele zapřimnychu. Na kóncu so sto ludźi biješe.

Drježdźany (dpa/SN). W Sakskej su nowu iniciatiwu za připućowanje wukrajnych fachowcow wutworili. Zastupnicy sejma rjemjeslnikow Sakskeje a społnomócnjeny swobodneho stata za naležnosće wukrajnikow su so wčera w zhromadnej deklaraciji za to wuprajili, fachowcow za rjemjeslnistwo a srjedźny staw zaměrnišo wabić. Za to trjebaja w knježerstwje ministerstwa přesahowacy koordinowacy wuběrk. Zaměr ma być, kmanosć wubědźowanja móličkich a małych zawodow ze stabilnym wobstatkom fachowych a dźěłowych mocow dołhodobnje zaručić. Jeničce na zakładźe swójsce wukubłaneho powołanskeho dorosta njehodźi so problem na wotwidźomny čas efektiwnje rozrisać. „Z instrumentom zakonja wo připućowanju fachowych mocow njejsmy – tež koronapandemije dla – dotal tak daloko přišli, kaž smy to wočakowali“, rjekny sakski społnomócnjeny za wukrajnikow Geert Mackenroth. Koordinowacy wuběrk měł wšitke aktiwity rjadować, zo móhli „wšědny dźeń za swoje sakske zawody kompetentnych fachowcow zdobyć, zwotkelžkuli tež pochadźeja“.