Z wudaća: wutora, 02 awgusta 2022

wutora, 02 awgusta 2022 14:00

To a tamne (02.08.22)

Přehnate wyskanje po wurunanskich wrotach němskeje žónskeje wubranki w kónčnej hrě koparskeje EM je zasadźenje policije zawinowało. Wjeselo so nad wrotami bě w Ambergu 53lětny muž z trašawku do powětra třělał. Na to přijědźechu zastojnicy z wjacorymi awtami. Muž dyrbi nětko z chłostanjom ranjenja zakonja wo brónjach dla ličić.

Pokutu 130 eurow wróćił je bayerski hospodarski minister Hubert Aiwanger (Swobodni wolerjo) w hornjobayerskim Pählu ratarjej, kiž bě tón zapłaćił, dokelž běchu kruwy na dróze přewjele kruwjacych plincow zawostajili. Jedyn z wobydlerjow bě so na to hóršił. Derje widźomnje w plastowej tiće bě Aiwanger pje­njezy – ze swójskeje kapsy – přihotował a medije na přepodaće přeprosył. Wón chcył ratarjow pohonjować, skót dale na pastwach plahować, Aiwanger rjekny.

wozjewjene w: To a tamne
wutora, 02 awgusta 2022 14:00

Katastrofam zadźěwać

Ironija stawiznow: Samsny čas, hdyž so w Sakskej Šwicy lěsy pala kaž hišće nihdy, bliži so 20. róčnica dotal njesłyšaneje přirodneje katastrofy zapławjenja w lěće 2002 w samsnej kónčinje. W awgusće toho lěta bě Łobjo po dny trajacych zliwkach swoje rěčnišćo wopušćiło a wulke zapławjenja zawinowało. Njezabyte su wobrazy, kak wohnjowi wobornicy a dobrowólni pomocnicy z pěskowymi měchami spytaja, historiski dźěl sakskeje stolicy před wodu škitać. Runje tak drje helikoptery do stawiznow zańdu, kotrež dźensa njepřestajnje wodu z Łobja čěraja, zo bychu wohnišća w skałach zhašeli. Kaž tehdy, chcedźa zamołwići konsekwency sćahnyć, zo njeby so katastrofa wospjetować móhła. Mjeztym su sej města podłu Łobja škitne sćěny wobstarali, kiž móža w nuzy spěšnje nastajić. Što móhło w Sakskej Šwicy pomhać, sej tak prawje předstajić njemóžu: Fachowcy připowědźeja, zo dyrbimy tež přichodnje ze suchimi a horcymi lětami ličić. Marko Wjeńka

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 02 awgusta 2022 14:00

Jězdźenka dale jara prašana

Berlin (dpa/SN). Hišće měsac móža ludźo z jězdźenku za dźewjeć eurow w zjawnym wosobowym bliskowobchadźe po cyłej Němskej jězdźić. Naprašowanje za dźewjećeurowskim tiketom je tuž dale wulke, tež w Berlinje a Braniborskej. Dotal su wobchadne předewzaća we woběmaj zwjazkowymaj krajomaj dohromady něhdźe pjeć milionow tychle jězdźenkow předali, zdźěli rěčnik wobchadneho Zwjazka Berlin-Braniborska (VBB).

Kaž Berlinske wobchadne předewzaća (BVG) na naprašowanje zdźělichu, su hač dotal wjace hač 2,4 miliony dźewjeć­eurowskich jězdźenkow předali. „Wot toho stajnje wjac hač 1,1 milion za měsacy junij a julij a hižo šwarnje wjac hač 200 000 za měsac awgust.“

Wulki zajim na tikeće pokazuje tež wućeženje kapacity ćahow, rěka ze stron VBB. Wućeženje ćahow je jězdźenki dla wo štwórćinu přiběrało a leži mjeztym zaso nimale na niwowje do koronakrizy. Tež Berlinske wobchadne předewzaća wobkrućeja: „Naprašowanje pasažěrow w jězdźidłach BVG je po najnowšich wuhódnoćenjach zaso staw lěćneho prózdninskeho časa do korony docpěło.“

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 02 awgusta 2022 14:00

Němske hrajerki zahoriće witane

Tysacy zahorjenych ludźi su hrajerki němskeho mustwa wčera po nawróće z europskich mišterstwow w Jendźelskej před Frankfurtskej radnicu zahoriće witali. Team zwjazkoweje trenarki Martiny Voss-Tecklenburg bě drje dźewjaty EM-titul z poražku 1:2 w finalu přećiwo hosćićelej Jendźelskej snadnje zapasł, přez swój wulkotny wustup při kónčnym kole pak je sej wjele sympatijow zdobył. „Smy wězo jara ćerpjeli“, praji Voss-Tecklenburg přiwisnikam. „Chcychmy poprawom europscy mištrojo być a nic dobyćerjo wutrobow. Ale hdyž je naš wukon k tomu wjedł, zo smy so do wutrobow ludnosće hrali, smy rady dobyćerjo wutrobow.“ Foto: dpa/Uwe Anspach

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 02 awgusta 2022 14:00

Mjenje dźěła za mašinotwarcow

Lipsk/Erfurt (dpa/SN). Wuchodoněmski mašinotwar začuwa zdźeržliwe inwesti­cije w dźělach industrije. Mnóstwo nadawkow w prěnim połlěće, kiž bě poprawom spokojace, je w juniju spadnyło, zdźěli zwjazk němskich mašinotwarcow (VDMA) wuchod wčera w Lipsku. Skazanki su w juniju wo pjeć procentow woteběrali – předewšěm popušćaceho nutřkokrajneho naprašowanja za mašinami, připrawami, komponentami a posłužbami dla. Mjeztym zo nadawki z wukraja wo jedyn procent woteběrachu, znižichu so nadawki z Němskeje wo jědnaće procentow.

„Tu wotbłyšćuje so dźeń a bóle zdźeržliwa inwesticiska zwólniwosć kupcow“, rozłoži jednaćel VDMA wuchod Oliver Köhn. Wysoke energijowe płaćizny a debaty wo zastaranskej wěstoće z płunom kaž tež dodawanske dźěle znjeměrnjeja tuchwilu wulke dźěle hospodarstwa. Na­jebać problemy w juniju je połlětna bilanca cyłkownje pozitiwna, rozłoži zwjazk. Wuchodoněmske mašinotwarske zawody knihowachu w šěsć měsacach cyłkownje nadawkowy plus 16 procentow porno lońšej dobje – z tukraja wučinješe to 13 procentow, z wukraja 17 procentow.

wozjewjene w: Kraj a swět
wutora, 02 awgusta 2022 14:00

Pčołki ju wopušćili njejsu

Nimo dalšich insektow su předewšěm tež pčołki za přirodu nimoměry wažne. Často sej małe stworjenčka prawje wažić njewěmy. Tohodla so w lětnjej seriji na lokalnej stronje lětsa pilnym ­pčołkam a pčołarjam wěnujemy. (9)

W druhim lěće Druheje swětoweje wójny narodźi so 1941 do Šołćic swójby w Šunowje dźowka Monika. Hišće w času jako wona do Konjec do šule chodźeše, so swójba w lěće 1949 do Pěskec přesydli, hdźež mějachu małe ratarstwo. Tuž bě Monika z časa dźěćatstwa ratarske dźěło zwučena a z přirodu zwjazana. „Božu stwórbu sej wažić a zachować“ bě a wosta jeje stajne credo. Šulu, mjeztym chodźeše do Ralbic, 1954 wuchodźiwši poda so na słužbu k burej do Róžanta. Runočasnje je wot toho časa serbsku narodnu drastu nosyła, dokelž měješe to kaž doma kubłana „za zjawne wuznaće wěry a narodnosće“. Tomu je čas žiwjenja swěrna wostała. Dźensa je wona jedna z najmłódšich nošerkow narodneje drasty.

wozjewjene w: Łužica
Přiroda je druhdy najkreatiwniši moler, drje je sej naš čitar wčera při wječornym wuchodźowanju za Radworjom myslił, jako so jemu tónle wobraz skićeše. Njebjo do zapadneho směra pisanješe so w najrjeńšich barbach a runjewon za tym žadaše, tónle ­motiw ze šmóratkom zapopadnyć. Foto: Jan Nuk

wozjewjene w: Łužica
wutora, 02 awgusta 2022 14:00

Policija (02.08.22)

Awto policije znjezbožiło

Kamjenc. Při zasadźenju je předwčerawšim policajske awto w Kamjencu znje­zbožiło. Byrnjež 32lětny zastojnik módru swěcu a signal zaswěćeny měł, dóńdźe na amplowym křižowanišću Budyska/Njebjelčanska k zražce ze Subaruwom 58lětneje žony. Škoda na woběmaj jězdźidłomaj wučinja wjacore tysac eurow.

wozjewjene w: Policija
wutora, 02 awgusta 2022 14:00

Starodawne skały zawěsća

Twarske dźěła pod Budyskej Starej wodarnju zahajene

Budyšin (SN/MWj). Skalizny pod Budyskej Starej wodarnju su nětko zaso twarnišćo. Něhdźe hač dosrjedź septembra je tak zawěsća, zo njemóža z nich hižo žane mjeńše abo wjetše kamjenje dele padać a tak snano nimo ducych wohrozyć. Druhi twarski wotrězk wopřijima dźěl pod wuhladnišćom při Starej wodarni a Před rybarskimi wrótkami. Po informacijach měšćanskeho zarjadnistwa su dźěła trěbne, dokelž zwěsćichu w mjenowanymaj wotrězkomaj škałoby w skale, njerodź a wotpuknjene kamjenje.

Podobnje kaž w prěnim twarskim wotrězku loni toča nětko wjace hač 30 dźěrow do skały a zasadźa do nich specielne wulke hozdźe. Na to napryskaja na skaliska 18 kubiknych metrow betona. Tele płoniny pozdźišo wobarbja, zo bychu je přirodnej wokolinje skały přiměrili. Za čas twarskich dźěłow budu parkowanske móžnosće Před rybarskimi wrótkami wobmjezowane, tak město zdźěli.

wozjewjene w: Łužica

Stróža (CS/SN). Hižo pjaty raz wotmě so minjenu sobotu na dworje zarjadnistwa biosferoweho rezerwata w Stróži pola Hućiny młodźinski rangerowy dźeń. Zo bychu na zamołwite powołanje rangerow skedźbnjeli, wotměwaja kóžde lěto wokoło 31. julija swětowy rangerowy dźeń. Tele powołanje njeje přeco cyle njestrašne, wšako maja rangerojo we wěstych kónčinach swěta mjez druhim z rubježnymi hońtwjerjemi činić. Bohužel so runje sobotu nuznje trěbny dešć nańdźe, tak zo zličichu lětsa jenož 70 wopytowarjow. Tući pak dóstachu za to cyłu kedźbnosć rangerow, kotřiž běchu šěsć stacijow natwarili. Dźěći móžachu sej při kóždej staciji kołk wotewzać a dóstachu na kóncu małe myto. Nimo toho so na kwisu wobdźělichu.

wozjewjene w: Łužica

Serbska debata

nowostki LND