Z wudaća: srjeda, 10 awgusta 2022

Přećiwo planam knježerstwa

Bórkowy. W běhu jeno jeničkeho měsaca je peticiju “Błóta su swětowe kulturne namrěwstwo, nic swětowe dźiwiznowe herbstwo“ wjac hač 4 000 ludźi podpisało. Z njej protestuja wobydlerjo přećiwo planam Braniborskeho knježerstwa, w biosferowym rezerwaće Błóta wulke płoniny jako dźiwiznu woznamjenić. Woni njeboja so jeno škodow za přirodu, ale tež hospodarskeho ruina. 24. awgusta chcedźa wobydlersku iniciatiwu załožić.

Za dobru klimu kolesować

Budyšin. Wot 5. do 25. septembra wobdźěli so město Budyšin znowa na akciji „Kolesować po měsće“. Město namołwja wobydlerjow sobu činić a w akciskim času tak husto kaž móžno wšědnje po puću na dźěło, do šule abo tež w dowolu koleso wužiwać a tak kilometry za swój team a Budyšin zběrać. Přizjewjenje je móžne pod: .

Produkciju chcedźa rozšěrić

Rakecy/Lipič/Hermanecy (SN/pdź). Tučasnje dožiwjamy znowa jedne z najhorcyšich lěćow minjenych lětdźesatkow. Flora a fawna stonatej pod wysokimi temperaturami. Runja ratarjam, kotřiž maja so lětsa ze skerje snadnymi žnjemi spokojić, starosća so łužiscy rybarjo wo swoje dochody. Horcota wšak přeměnja wosebje małe haty do so warjacych a za žiwochi we wodźe njepřihódnych kotołow. „Hdyž maš někotre dny za sobu temperatury nad 30 stopjenjemi, so woda tohorunja spěšnje na 25 stopnjow woćopli“, rozjasni Heiko Herrmann. Wón wobhospodarja 19 hatow wokoło Rakec a Lipiča. „Ćopła woda so spěšnišo wupari a pegel wody spaduje. Čim niši pegel je, ćim spěšnišo so woda woćopli a ćim spěšnišo so wupari. To je čertowski kruh.“

Lětni serial SN

4. dźěl

Załožba za serbski lud je loni idejowe wubědźowanje „Rěč wjaza. Rěc zwězujo. Sorbisch verbindet.“ přewjedła. 27 projektow su z pjenježnym dobyćom w pjeć kategorijach 500 do 10 000 eurow mytowali. W našej lětnjej seriji předstajamy wubrane dobyćerske projekty, dźensa: „Regionalna pisanosć rěče, drasty a kultury su žórła serbskeje identity“.

Budyšin (SN). Krótko do zahajenja noweho šulskeho lěta změja šulerjo zakładnych šulow za wěcnu wučbu nowu wučbnicu. Ludowe nakładnistwo Domowina wuda w Rěčnym centrumje WITAJ zdźěłane licencne wudaće z nakładnistwa Schroedel „Mlóč 2“. Wučbnica wabi ze swojej wjacebarbnosću. W njej wobjednawaja wobłuki wučbneho plana za wěcnu wučbu w 2. lětniku kaž zhromadnje žiwi być a wuknyć, ćěło a strowota, rostliny a zwěrjata, fenomeny nježiweje přirody, rum a čas a kompjuterowy kurs. Zapřijate su wobłuki za skrućenje wědy a zwjazanje z mnohimi, w knize podatymi, temami. Kniha je w Smolerjec kniharni w Budyšinje na předań.

Budyšin (SN/CoR). Pod hesłom „Lóšt na Budyšin“ bě wčera iniciatiwa Budyšin w zhromadnosći na prěnju z dohromady štyri planowanych rozmołwnych kołow do Budyskeje bary Sundowner pod Röhrscheidtowej baštu přeprosyła. Kónc minjeneho lěta bě iniciatiwa „Budysku manifestaciju“ wozjewiła, kotraž so pod hesłom „Budyšin njeje městno pochodowanja prawicarjow a zaprěwarjow korony“ přećiwo póndźelnym protestam wusměrješe a ze 47 000 podpisarjemi wulki wothłós w zjawnosći žněješe. Přeprošenje k dialogej su wčera tež wobdźělnicy póndźelnych demonstracijow sćěhowali. „Chcemy tež z tymi rěčeć, kiž su hinašeho měnjenja. Wšako trjebamy w Budyšinje konstruktiwnu zhromadnosć“, rjekny jednaćel Budyskeho Kamjentneho domu Torsten Wiegel z iniciatiwy, witajo 15 zajimcow za zhromadnym blidom.

Darmstadt (SN/bn). Emine Sevgi Özdamar je lawreatka lětušeho Myta Georga Büchnera. Němska akademija za rěč a poeziju spožči drje najwažniše tudyše wuznamjenjenje swojeho razu „wusahowacej awtorce, kotraž literaturu z nowymi temami a wysokopoetiskim soundom wobohaća a tak nowe horiconty spřistupnja“, mjez druhim z loni wušłym romanom „Ein von Schatten begrenzter Raum“, wo kotrymž bě recensentka SN pisała, zo „powěda takrjec ze srjedźišća centra hinaše, alternatiwne stawizny“.

Berlin (dpa/SN). Financny minister Christian Lindner chce ludźom hladajo na wulku inflaciju pomhać a jim wjace hač dźesać miliardow eurow dawkow spušćić. „Profituja dźěławi, mało zasłužacy, rentnarjo a samostatni, studowacy a předewšěm swójby“, piše politikar FDP w hóstnym přinošku w nowinje FAZ. Nimo změnow pola mzdowych dawkow chcedźa tež zakładnu bjezdawkowu sumu, potajkim dochody, za kotrež njetrjebaja ludźo žane dawki płaćić, zwyšić.

Nowy teror z Afghanistana

Kabul (dpa/SN). Po morjenju nawody Al-Kaidy Aimana al-Sawahirija w Kabulu je fachowc Tamin Asey před nowym strachom terora z Afghanistana warnował. „Afghanistan je zaso wěsty přistaw za terorizm“, rjekny něhdyši zastupowacy zakitowanski minister lěto po přewzaću mocy přez talibanow. Tući wobchadźeja z teroristiskimi skupinami kaž z hosćimi, z wuwzaćom Islamskeho stata, wón ­rjekny. Talibanojo běchu 2021 zaso móc w Afghanistanje přewzali.

Čołm z ćěkancami znjezbožił

Helikopter zwjazkoweje policije spyta woheń w Berlinskim měšćanskim dźělu Grunewald z pomocu wody z powětra hašeć. Woheń bě minjeny štwórtk na rozbuchanišću wudyrił, na kotrymž składuje policija staru municiju a sćazane praskotaki. Fachowcy municiju tam znješkódnjeja. Wohnjowym wobornikam njeje móžno, direktnje we wohnišću hašeć. Foto: dpa/Britta Pedersen

Spěwacy honač je w durinskim Fried­richroda zasadźenje policije zawinował. 51lětny bě so wčera rano pola policije přizjewił a rjekł, zo słyši we wobłuku lěsneje kupjele dźěćo za maćerju wołać. Na městnje so potom wukopa, zo njepochadźeja zwuki wot žałosćaceho dźěsća, ale wot honača. „Muž so pola zastojnikow za misnjenje a za zawinowanje policajskeho zasadźenja zamołwi, policisća reagowachu z humorom“, policija piše.

Wobchadnej njezboži a 11 000 eurow škody je kuna na awtodróze A 17 zawinowała. Zwěrjo běžeše póndźelu wječor 53lětnemu šoferej pola wotjězda Gorbitz před wosobowe awto. Šofer na to raznje zaborzdźi, zhubi kontrolu nad awtom a zrazy do nabóčneho wobhrodźenja. Krótko po tym zrazy 44lětny na samsnym městnje do kuny. Zwěrjo zražku njepře­žiwi. Nichtó so njezrani.

Washington (dpa/SN). Bywši prezident USA Donald Trump je w sudniskej zwadźe wo přepodaće swojich dawkowych podłožkow wuběrkej Domu reprezentantow znowa poražku poćerpjeł. Rewizijne sudnistwo distrikta stolicy Distrikt of Columbia je rozsudźiło, zo ma Trump podłožki přepodać. „Kóždy prezident swoje zastojnstwo z dopóznaćom nastupi, zo podleži po skónčenju zastojnstwa samsnym zakonjam kaž wšitcy druzy staćenjo. To je bytostne našeje demokratiskeje republiki a žadyn zmylk“, rěka we wopodstatnjenu wusuda. Hakle póndźelu bě zwjazkowa policija FBI ležownosć Trumpa w zwjazkowym staće Floridźe přepytała. Při tym dźěše wo tajne podłožki knježerstwa, kiž bě Trump po skónčenju zastojnstwa sobu wzał. Trump rěčeše wo „politiskim přesćěhanju“. Nastupajo dawkowe podłožki na to tukaja, zo chcył Trump něšto zatajić.