Z wudaća: štwórtk, 11 awgusta 2022

štwórtk, 11 awgusta 2022 14:00

Krótkopowěsće (11.08.22)

Njewšědny protest

Miłoraz. Njewšědny protest nastupajo wobchadźenje ze strukturnej změnu je gmejna Trjebin wčera w Miłorazu wotměła. Tam su mjeńšinu dołho zwony zwonili. Wjesnjanosta Waldemar Locke skedźbni na njesprawne rozdźělowanje pjenjez za strukturnu reformu. Biskopicy dóstawaja miliony, mjeztym zo w Trjebinje, kotryž je z kónca wudobywanja brunicy chětro potrjecheny, lědma něšto dochadźa.

Wodźikowa unija nastawa

Drježdźany. Techniske uniwersity Kamjenica, Freiberg a Drježdźany su so wčera z memorandumom na „intensiwniše zhromadne dźěło nastupajo wuslědźenja wodźikowych technologijow“ dojednali. Nastać ma „wodźikowa unija“, kotraž „na wysokim niwowje energijowu změnu ze Sakskeje sem sobu wuhotuje“, kaž w zdźělence Sakskeho ministerstwa za wědomosć, kulturu a turizm rěka.

„Velveta“ insolwenzna

wozjewjene w: Krótkopowěsće
Štó zamóže krala šach a mat sadźić? To móžemy na mjezynarodnym šachowym turněrje za lajkow dožiwić. Wubědźowanje wotměwa so na wšelakorych městnach w Budyšinje, mjez druhim w měšćanskej hali „Króna“ (na foće). Wosebity wjeršk je simultany šach z mjezynarodnym mištrom Vadimom Chernovom jutře, pjatk, w 15 hodź na Žitnych wikach. Foto: Maćij Bulank

wozjewjene w: Łužica
štwórtk, 11 awgusta 2022 14:00

Wo nachwatanju njedostatkow

Korony dla su měli šulerjo wšitkich šulskich schodźenkow w minjenym šulskim lěće tójšto nachwatać. Milenka Rječcyna je so z nawodu Slepjanskeje wyšeje šule „Dr. Marja Grólmusec“ Janom Hrjehorjom wo tym rozmołwjała.

W kotrej měrje su móhli wučerjo a wučerki wurunać wuknjenski deficit mjez šulerjemi a šulerkami?

J. Hrjehor: Zasadnje smy wšitko, štož bě žadane spjelnili, nic pak pola kóždeho šulerja. Mějachmy móžnosć nachwatać zastatki z programa Sakskeje „Dopomoc po koronje“. Smy organizowali z pjenjezami, běchu to 17 500 eurow, kotrež je nam kraj Sakska přewostajił, dopomoc za šulerjow. Woni su móhli na te wašnje swójski cil w jednym abo wjacorych předmjetach zaměrnje slědować.

Kelko šulerjow a šulerkow je tónle poskitk wužiwało?

wozjewjene w: Rozmołwa
štwórtk, 11 awgusta 2022 14:00

Stupace kóšty su problem

Přihot na mjezynarodnu rězbarsku dźěłarničku w Miłočanskej skale

Miłoćicy (SN/MiR). Na 16. mjezynarodnu rězbarsku dźěłarničku wot 21. awgusta do 4. septmebra je předsydstwo towarstwa Kamjenjak jako wuhotowar přeprosyło dźesać wuměłcow z Aziskeje, Afriki a Europy. Wo tym informowaše předsyda Hubert Lange wčera na čłonskej zhromadźiznje, na kotrejž wobrěčachu poslednje přihoty.

wozjewjene w: Towarstwa

Budyšin (SN/bn). Dohromady 20 młodostnych a młodych dorosćenych w starobje 14 do 22 lět z partnerskeju městow Budyšin a Jelenia Góra resp. wokolnje wobeju bydlacych zdźěła a nazwučuje tele dny we wobłuku „digitalneje hudźbneje dźěłarnički“ zhromadny wuměłstwowy program „Kumšt zhromadnje žiwy być“. Za njón wuwiwaja a zwoprawdźeja po třoch skupinach hudźbu pod nawodom Johannesa Gerstengarby, Davida Branda a Andreasa Krampfa, z fachowču Elenu Pagel scenarij kaž tež wobrazy za animěrowane filmowe sekwency a pod nawodom Marie Jäger grafitije.

Zo bychu po móžnosći wobšěrny spektrum hesłu projekta wotpowědowacych aspektow wobkedźbować móhli, běchu mjez druhim minjenu póndźelu tak mjenowane błyskoswětłowe interviewy, potajkim spontane a krótke rozmołwy z wjacorymi Budyšankami a Budyšanami wo jich předstawach nastupajo „zhromadne žiwjenje“ wjedli. Wčera wobhladachu sej płoniny, kotrež su grafiti-wuměłcam legalnje přistupne a z kotrymi motiwami su tuchwilu wupyšene. Tohorunja wčera zahajichu hižo nahrawanja hudźby, kotraž ma filmčk wudospołnić.

wozjewjene w: Kultura
štwórtk, 11 awgusta 2022 14:00

Přez hudźbu so ze Serbami zeznał

Oliver Wilhelm Böhm so přeco hižo za hudźbu horješe. Dołhož dźěłaše 35lětny jako industrijny mechanikar a měrjenski technikar, so stajnje z myslu nošeše so raz tež powołansce ze swojim hobbyjom zaběrać. Spočatk junija so jemu přeće spjelni, jako započa jako zwukowy a jewišćowy technikar w Serbskim ludowym ansamblu dźěłać. „Sym jara zbožowny, zo sym dźěłowe městno w serbskej Łužicy namakał“, so Böhm wjeseli. Z tym ženje ličił njeje, wšako je w Lipsku wotrostł a hač do januara 2020 ani njewědźeše, štó Serbja scyła su. „Potom zeznach Mateja Dźisławka a Jurja Hantuša na małym koncerće w bydlenskej zhromadneho přećela w Lipsku“, so Böhm dopomni. „Zrozumichmy so hnydom derje a podachmy so po koncerće do Matejoweho bydlenja na mały zhromadny jam. Měsac pozdźišo stach so z nowym drummerom jeju band Skupina Astronawt.“

wozjewjene w: Kultura
štwórtk, 11 awgusta 2022 14:00

Trump so sudnistwu spjećował

New York (dpa/SN). Po wjele kedźbnosće zbudźacym přepytanju swojeje ležownosće w Floridźe wostanje bywši prezident Donald Trump dale we wizěrje justicy. W New Yorku je so Trump wčera spjećował, so pod spřisahanjom wo swojim dźěle jako wikowar imobilijow wuprajić. 76lětny bě do toho po sudniskim wukazu k woprašowanju pod spřisahanjom do běrowa New Yorkskeje generalneje statneje rěčnicy Letitije James dojěł. Trump rěčeše znowa wo „politiskim přesćěhanju“.

Pelosi wopyt Taiwana zakituje

Washington (dpa/SN). Předsydka Domu reprezentantow USA Nancy Pelosi je swój wjele diskutowany wopyt Taiwana zakitowała. „Njedowolimy Chinje, Taiwan izolować“, rjekny demokratiska politikarka wčera we Washingtonje. China bě wopyt Pelosi raznje kritizowała a je na to wulke mórske wojerske manewry wokoło Taiwana zahajiła. Peking wobhladuje Taiwan jako swój teritorij a kontakty druhich krajow ke kupje wotpokazuje.

Wuhlowe embargo płaćiwe

wozjewjene w: Kraj a swět
Skupina 30 młodych ludźi z Ukrainy, Georgiskeje a Němskeje je dźensa Domowinu wopytała. Wobdźělnicy Drježdźanskeho ­politiskeho młodźinskeho koła wěnuja so tuchwilu temje „Mjeńšiny a ćěkancy w Europje“, konkretnje statusej a situaciji ­mjeńšinow a ćěkancow w tutych třoch krajach. Referentka Domowiny Madlenka DiSarnowa (2. wotlěwa) wodźeše hosći z nawodnicu Alexandru Kuring (2. wotprawa) na čole po Serbskej kulturnej informaciji a po Serbskim domje. Foto: SN/Hanka Šěnec

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 11 awgusta 2022 14:00

To a tamne (11.08.22)

Z hamorom su policisća w Hövelhofje pola Paderborna dwaj měsacaj stare dźěćo ze zamknjeneho awta wuswobodźili. 33lětna mać bě dźěćo mylnje zamknyła a na klučiki w awće zabyła. Starosćo so wo swoje dźěćo wołaše žona nuzowe čisło policije. Jedyn z policistow z nuzowym hamorom wokno šofera kedźbliwje rozbi, zo njeby dźěćo zranił. Přiwšěm wołachu tež wuchowansku słužbu.

200 eurow pokuty napołožić chcedźa w chorwatskim dowolowym měsće Baška na juhu kupy Krk kóždemu turistej, kiž sej z pomocu trjenja lěhadło při brjoze morja „rezerwuje“. Tole su zamołwići za turizm města připowědźili. Dotal njeje jasne, kak chcedźa zakaz přesadźić, wšako dyrbiš ludźi při wupołoženju trjenja lepić. Na kupje Teneriffa sćelu wjacori hotelownicy swojich sobudźěłaćerjow, kotřiž trjenja při poolu prosće zhromadźa.

wozjewjene w: To a tamne
štwórtk, 11 awgusta 2022 14:00

Namołwja do spjećowanja

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je wobydlerjow wot Ruskeje wobsadźenych kónčinow kraja namołwjał, so spjećować. Woni měli ukrainsku armeju po wěstych kanalach informacije wo njepřećelu abo wo kolaboraterach dodawać, rjekny Zelenskyj minjenu nóc w swojim widejowym poselstwje. Zdobom prošeše wón wo dalše zapadne brónje za swój kraj. Čim roz­sudniša pomoc je, ćim prjedy so wójna skónči, rjekny wón hladajo na dźensnišu konferencu w Kopenhagenje. Tam wuradźuja zakitowanscy ministrojo wjace hač dźesać krajow wo wojerskej a financnej podpěrje na dobro Ukrainy.

Šef ukrainskeho prezidialneho zarjada Andrij Jermak sej žada, wojowanja hišće do zahajenja tepjenskeje periody zakónčić, zo njemóhła ruska infrastrukturu ćopłoty a energije zničić.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND