Z wudaća: póndźela, 21 nowembera 2022

Swětowa klimowa konferenca z njespokojacym wuslědkom

Scharm el Scheich (dpa/SN). Wot někotrehožkuli horco wočakowany wustup z fosilnych surowiznow kaž wolija, płuna a wuhla njejsu delegaća krajow na swětowej klimowej konferency w Scharm el Scheich docpěli. Po dwutydźenskich wuradźowanjach njeje swětowa zhromadnosć tuž praktisce nastupajo wojowanje přećiwo změnje klimy žadyn krok dale.

Přiwšěm je so na swětowej klimowej konferency tež škrička nadźije pokazała. W Egyptowskej je so poradźiło, štož sej ludźo hižo lětdźesatki žadaja. Bohate staty, kotrychž wysoki wustork parnišćowych płunow sćoplenje zemje rozsudnje zawinuje, nětko chudše kraje financielnje podpěraja. Wobkedźbowarjo maja dojednanje za „měznik“. Po słowach zwjazkoweje wonkowneje ministerki Annaleny Baerbock (Zeleni) je wobzamknjenje „nowy kapitl w klimowej politice“.

Na lětušej schadźowance přihladowarjo podarmo za šćipatymi, aktualnymi temami pytali njejsu. Hač staj to načolnikaj institutow sorabistiki w Lipsku a Drježdźanach, kotrajž so wo tym wadźitaj, z čehož klina nětk ći lěpši – wězo – mužojo wuńdu. Hač su to „Krawcojo“, kiž pytaja nowe zetkawanišćo w Drježdźanach a so pobrachowaceje kedźbnosće dla na kóncu z protesta sem kruće nalěpja. Abo hač je to přeco zaso aktualna tema serbskeho dorosta, zo so starša generacija boji, jelizo młodźi raz přez kromu talerja pohladnu. Tež kabaret wo PowerSerbje měješe zajimawe a do hłubokosće sahace myslički. Ramikowy kulturny program pjelnješe serbsku dušu wospjet z nowej energiju. Ale wosebje moderacija přeswědči, wšako dopokazaštaj moderatoraj, zo zamóžetaj z wěstym wot­stawkom a we wuběrnje nawuknjenej serbšćinje zabawjeć. A časopis serbskich studowacych Šeršeń da nadźiju za snadź žurnalistiski dorost za Serbske Nowiny. Božena Šimanec

Wotewrjenska swjatočnosć k swětowym mišterstwam 2022 bě tak pompozna, kaž běchu to mnozy wočakowali. Ale čim bliže bě partija přećiwo Ekuadorej, ćim bóle pozhubi so błyšć inscenacije Katara. Hižo při countdownje do prěnjeho dótknjenja bula při turněrje njeporadźi so timing. Italski sudnik Daniele Orsato zahwizda zazběhowu hru tři sekundy přezahe a zahaji sportowy dźěl zarjadowanja, kotrež dyrbješe za aziskeho mištra jara njepřijomnje wuńć. Z 0:2 (0:2) podleža Katar Ekuadorej. Tak je wón prěni hosćićel w stawiznach koparskich swětowych mišterstwow, kotryž zahajensku hru přěhra. Poražka by tež bjezdwěla hišće wyše wupadnyć móhła.

25 000 eurow škody je nastało sobotu popołdnju w Brětni, jako so tam kolesowy nakładowak palić započa. Wodźer spyta najprjedy sam hašeć, štož pak so jemu njeporadźi. Alarmowani wobornicy płomjenja na ratarskej mašinje skónčnje podusychu. Zranił so nichtó njeje. Najskerje bě techniski defekt wina, zo je so mašina zapaliła. Foto: Christian Essler

Njeswačidło (JK/SN). Mějachu hižo plany a konkretne předstawy wo tym, kak zapołoža nowe pućowanske šćežki a informaciske tafle a kak wožiwja přirodny turizm w gmejnje. Ale nětko je wšo nimo: Njeswačanska gmejna njebudźe definitiwnje dźěl biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty.

Přisłušnosć by gmejnje mnohe lěpšiny a spěchowanja nastupajo přirodoškit a turizm wobradźiło, štož by tež financielne lěpšiny přinjesło. Rozsud susodneje Radworskeje gmejny, zo biosferowemu rezerwatej njepřistupja, so tež na Njeswačidło wuskutkuje. Kupowe rozrisanje, zo njeby Njeswačanska gmejna direktny zwisk z rezerwatom měła, njehodźi so zwoprawdźić a njeje scyła móžne. To wopodstatni a wujasni Njeswačanski wjesnjanosta Gerd Schuster (CDU) na minjenym posedźenju gmejnskeje rady. Njedawne wuradźowanje fachowcow Sakskeho statneho ministerstwa za energiju, škit klimy, wobswět a ratarstwo, nawodnistwa biosferoweho rezerwata a wobdźělenych gmejnow w Stróži skónči so z faktom, zo Radworska gmejna rezerwatej njepřistupi a tež Njeswačanske nadźije so z tym rozbija.

Wojerecy. Kak sylne su prawicarsko-ekstremne mocy w Sakskej a kak prezentuja so wone w socialnych medijach? Tutomu prašenju a dalšim wěnuje so dźěłarnička „Nowa prawica w syći“ zajutřišim, 23. nowembra, wot 16 do 17.30 hodź. we Wojerowskej bibliotece Brigitty Reimann. Je to zhromadne zarjadowanje Wojerowskeho RAA a tamnišeho koordinaciskeho městna za kubłanje. Zajimcy njech přizjewja so pod telefonowym čisłom 03571/ 607 753.

Party eskalěrowała

Wojerecy. W namócnym rozestajenju wuwjercholi sobotu wječor party w pincy wjaceswójbneho domu na Wojerowskej Einsteinowej. Jedyn z wobydlerjow so hóršeše, zo młodostni přewótře swjeća. Na to młodej mužej w starobje 17 a 18 lět do 61lětneho wobydlerja bić započeštaj. Při tym jeho mjezwoči zraništaj, tak zo dyrbješe muž do chorownje. Młodo­stnaj běštaj do toho tójšto alkohola piłoj. Napitaj hišće přiwołanych policistow skřiwdźištaj.

„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.

Tuž wěnuje so student mediciny Pětr Dźisławk w nowej seriji znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je ­čitarjam trochu bliže rozłožował (2).

Sulšečanscy młodostni nałožk tykancy spěwanja w Róžeńće pěstowali

Róžant (AK/SN). „Wjesele dźensa“, „Dobry wječor, maćerka“, „Palenc, palenc“ a podobnje klinčeše sobotu wječor před domami a statokami w Róžeńće. Sulšečanscy młodostni su kaž kóžde lěto wjesnjanow na předwječoru Delanskeje kermuše ze swojimi spěwami zawjeselili a za to tykanc, pjenjezy abo palenčk dóstali. To bě takrjec znapřećiwjenje za wopyt Róžeńčanskich młodostnych wječor do Kulowskeje kermuše w Sulšecach. „Tři abo štyri generacije so tónle nałožk hižo pěstuje“, powěda Feliks Šěn, kiž bě hač do 2017 předsyda towarstwa Sulšečanskeje młodźiny. Spočatnje su Sulšečenjo jenož před někotrymi statokami spěwali, dźensa činja woni to před wšitkimi. Něhdźe sto domjacnosćow woni tak wopytaja. Darjeny tykanc zjědźa stajnje nazajtra na swojej hłownej zhromadźiznje w Sulšecach. Zbytk bjeru sej sobu domoj, rozłoži Józef Bělk, dźensniši předsyda Sulšečanskeje młodźiny. W towarstwje maja dohromady 50 čłonow.

Trochu pozdźišo hač druzy łužiscy rybarjo su Hartmut Škoda a jeho pomocnicy minjene dny Běłohórski hat pola Běłeje Hory (Belgern) wułójili. Nazhonity rybar je z wunoškom dosć spokojom. Kaž wón rjekny, bě mało stratow a karpy waža přerěznje dwaj kilogramaj. Zo bychu rybjace žně derje zmištrowali je tójšto pomocnikow přišło a so gratu přimało. Mjez nimi bě Jürgen Renner, kiž tule wosebje rjany eksemplar karpa prezentuje. Foto: Maćij Bulank