Z wudaća: srjeda, 25 januara 2023

Muzejej dalšej plastice přepodali

Budyšin. Swójba wuznamneho łužiskeho wuměłca Siegfrieda Schreibera je Muzejej Budyšin wčera dalšej skulpturje přepodała. Z bronzowymaj plastikomaj „Stehende (Rosel II)“ a „Teilfassung des Mädchentorsos mit gesenktem Kopf (Reni)“ je so muzejowy wobstatk twórbow ze zawostajenstwa předewšěm za swoje rězbarske twórby znateho Schreibera podwojił.

Solidariski T-shirt

Zhorjelc. Łužiski modowy label LABA předawa wotnětka wosebity, limitěrowany T-shirt „Swoboda wuměłstwa“, wuraznje njepokazowacy twórbu Hanki Krawcec „Monika“. Dochody maja we wobłuku solidariskeje akcije narunanju kóštow za powołanske jednanje nastupajo wužiwanje motiwa na wudźěłkach labela na wyšim krajnym sudnistwje w Drježdźanach (SN rozprawjachu) słužić.

Naftowód do stareho železa?

Dźěći Malešanskeje pěstowarnje běchu přeprošenju ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU, zady druhi wotlěwa) dźensa sćěhowali a w Drježdźanskej statnej kencliji pod nawodom wjednicy pěstowarnje Borbory Kraloweje (zady, naprawo) tradiciju ptačeho kwasa w ewangelskej swjedźenskej drasće předstajili. Předsyda Domowiny Dawid Statnik a předsydka Serbskeho šulskeho towarstwa Katharina Jurkowa přeprošenje tohorunja slědowaštaj. Foto: dpa/Sebastian Krahnert

„Hrěšna wjes abo zabyty čert“ rěka komedija čěskeho dramatikarja Jana Drdy, kotruž Němsko-Serbske ludowe dźiwadło 11. februara jako lětušu hornjoserbsku produkciju na hłownym jewiš­ću w přełožku Lory Kowarjoweje premjernje předstaji. Spočatk januara je probowa faza zaběžała. Bosćan Nawka je so z režiserku inscenacije Rosemarie Vogtenhuber rozmołwjał.

Knjeni Vogtenhuber, tale hra budźe po kruchu „Horce plincy“, tehdy tohorunja jako serbski wjeršk na hłownym jewišću, Waša druha inscenacija w Budyšinje. Što je Was pohnuło, do Budyšina so nawróćić?

R. Vogtenhuber: Sym so ekstremnje rady znowa do Budyšina podała! Před třomi lětami sym nazhoniła, zo je dźěło tu přewšo přijomne, a to z ansamblom, kotryž bě a je tohorunja přijomny a kompetentny. Byrnjež serbšćinu njewobknježiła, so mi rěč z jeje zynkami jara spodoba.

Dobre to hesło: Kak inscenujeće w cuzej rěči? Kak posudźujeće, hač hrajerki a hrajerjo swojim rólam wotpowěduja, hač jich figury po Wašich předstawach interpretuja?

Dodawanje tankow „Leopard“ Ukrainje tež w Serbach horce diskutowane

Budyšin (SN/mb). Smy nětko „sami sobu we wójnje“, kaž rano w pjekarni słyšiš? Lětuši dźeń ptačeho kwasa so z wulkim nastawkom powěsćernje dpa započina: „Wulka alianca za tanki za Ukrainu so pokazuje.“ Hižo dny dołho so na wšěch kanalach a w tak mjenowanych socialnych syćach interneta wo tym diskutuje. 60 procentow wobydlerjow starych zwjazkowych krajow Němskeje podpěruje po njedawnym woprašowanju demoskopiskeho instituta Forsa dodawanje tankow, we wuchodnej Němskej praji 52 procentow „Ně“, jenož 36 procentow přihłosuje.

So wě, zo so tež Serbja z tutym prašenjom zaběraja. Rěčny aktiwist Julian Nyča na přikład je so na Twitteru z argumentami někotrych němskich kritikarjow rozestajał: „Nětko so dźědojo na wuchodnej fronće, wojacy inwaziskeje armeje, jako argument přećiwo dodawanju tankow krajej podawaja, kotryž runje inwaziju wotwobarać spyta.“

Młodźinske dźěło je bytostny wobłuk w skutkowanju Domowinskeje župy Delnja Łužica. Z nim je so tamniše župne předsydstwo na posedźenju wčera w Choćebuzu hłownje zaběrało.

Choćebuz (SN/at). Jedne lěto wukonja Tobias Unger jako naslědnik Helmuta Matika zastojnstwo młodźinskeho koordinatora w župje Delnja Łužica. Na spočatku noweho lěta je wón hromadźe ze župnym předsydstwom na dźěławosć zhladował. W podatym přehledźe wusahowachu wěste wjerški w młodźinskim dźěle, kaž na přikład zarjadowanje superkokota w Nowej Niwje (Neuzauche), rozprawja župan dr. Pětš Šurman.

Předsydstwo je na wědomje brało, zo su młodostni přewšo spontani, spěšnje so na nowe zajimy a předmjety wusměrjeja. Na wšelake naležnosće ani po WhatsApp lědma reaguja. „To spušćomnosći w młodźinskim dźěle pod třěchu Domowiny runje njepolěkuje“, stołmači župan měnjenje čłonow předsydstwa. Na tamnej stronje pak zhonichu wo wusahowacej angažowanosći młodostnych, kotraž zwurazni so we wothłosu na online-zapustaj za čas koronapandemije, Šurman rjekny.

Niska (SN/at). Z jědnatej wopominanskej stražu su sej sobudźěłaćerjo Nišćanskeje wagonownje wčera před zawodnymi wrotami žadali, zo mějićel ze Słowakskeje skónčnje konkretne jednanja ze zawodnymi a dźěłarnistwowymi akterami nastupajo perspektiwu, strukturu a strategiju za dalše wobstaće stejnišća zahaji. IG metal wuchodneje Sakskeje rěči po akciji wo „zaćišća połnym wobdźělenju a krutosći kolegow na městnje“. Tych, kotřiž hišće dźěłowe městno maja, podpěrachu „nimo staršich wagonownikow, kiž su hižo na wuměnku, a tež tajcy, kotřiž dyrbjachu předewzaće wopušćić. Woni nětko na perspektiwu do přichoda čakaja, zo móhli so nawróćić.“

Berlin (dpa/SN). W Němskej je po informacijach kultusowych ministerstwow zwjazkowych krajow wjace hač 12 000 wučerskich městnow njewobsadźenych. To wuchadźa z naprašowanja redakciskeje syće Němskeje. Tak njeje w Posaarskej, Porynsko-Pfalcowskej, Braniborskej a Bayerskej potrjeba wučerjow přewulka. W Sewjerorynsko-Westfalskej pobrachuje porno tomu wjace hač 8 000, w Schleswigsko-Holsteinskej wjace hač 200, w Saksko-Anhaltskej a Berlinje wjace hač 800 a w Sakskej, Badensko-Württembergskej a Delnjej Sakskej wjace hač 400 wučerjow.

Liča z rozrostom hospodarstwa

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo chce swoju konjunkturnu prognozu lochce powyšić. Tak liči hospodarske ministerstwo lětsa z rozrostom nutřkokrajneho bruttoprodukta wo 0,2 procentow. Zwjazkowy hospodarski minister Robert Habeck (Zeleni) chcyše dźensa w Berlinje lětnu hospodarsku rozprawu předstajić. Srjedź oktobra bě knježerstwo přede­wšěm energijowych płaćiznow dla swoju konjunkturnu prognozu jasnje znižiło.

Lětsa so prěni raz schadźowali

W mnohich městach a wsach w srjedźnej Italskej je so wot zawčerawšeho nadměru wjele sněžiło. W prowincy Rimini je sněh z blakami dwaj metraj wysoki, powěsćernja Ansa zdźěli. W Rieti, měsće něhdźe sto kilometrow před Romom, je wšitko ze sněhom pokryte, tak zo ludźo samo na pućach sněhakuja. Foto: pa/Riccardo Fabi

Tři wulke ptaki su zarjady a wuchowarjow zwěrjatow w regionje Strasburg (Předpomorska-Greifswald) minjeny kónc tydźenja zaběrali. Tak su w regionje minjeny kónc tydźenja nanduwy ćeknyli. Jednoho ptaka je wobsedźer sam popadnył. Dalšeho su ludźo njedźelu na zwjazkowej dróze B 104 wuhladali. Wuchowarjo zwěrjatow a policija móžachu ptaka potom póćmje z lampami slepić, jemu přikryw přez hłowu ćisnyć a popadnyć. Třeći nandu je hišće něhdźe po puću.

Wački, skopčki a šwjerče budu po słowach Badensko-Württembergskeho ministerskeho prezidenta Winfrieda Kretsch­manna (Zeleni) přichodnje wažnu rólu hladajo na zastaranje towaršnosće ze žiwidłami hrać. Jako prěnju kročel móhł sej wón insekty jako picu za zwěrjata předstajić.

Berlin (dpa/SN). Po wjacorych dwělomnych wuprajenjach Hansa-Georga Maaßena je generalny sekretar CDU Mario Czaja bywšeho prezidenta wustawoškita namołwjał stronu wopušćić. CDU distancuje so doraznje wot wuprajenjow Maaßena, piše Czaja wčera na socialnej syći Twitter. „Za jeho wuprajenja a z tym tež jeho zmyslenje njeje w našej stronje žanoho městna. Namołwjam knjeza Maaßena tohodla raznje, z CDU wustupić.“

Maaßen bě so wospjet rasistisce wuprajił. Nimo toho da wón publicistej ­Alexanderej Wallaschej interview. W nim rěči Maaßen tohorunja wo rasizmje, kotryž so „přećiwo domoródnym Němcam měri“. Wallasch wěnuje so mjez druhim temam prawnostatnosć za čas koronapandemije a zapućowanje, kotrež so jako „ilegalne masowe připućowanje“ wobhladuje.