Z wudaća: štwórtk, 26 januara 2023

Serbska rěčna hodźina w radnicy

Wojerecy. Prěnja oficialna rěčna hodźina społnomócnjeneje za serbske naležnosće města Diany Karboweje wotměje so w kooperaciji z Domowinu přichodny štwórtk wot 14 do 18 hodź. w radnicy – kaž wotnětka kóždy prěni štwórtk měsaca. Přizjewjenje njeje trěbne. To bu na posedźenju serbskeje přirady pod nawodom Evelin Graf wozjewjene, na kotrymž bě tež wyši měšćanosta Torsten Ruban-Zeh (SPD) přitomny.

Jutrownej wubědźowani zahajili

Budyšin. Towarstwo Spěchowanski kruh za serbsku ludowu kulturu informuje, zo wuhotuje znowa wubědźowani wo najrjeńše serbske jutrowne jejka. Dorosćeni móža swoje kolekcije po třoch w tradicionalnych technikach wudebjenych jejkach wotnětka hač do 24. februara zapodać, dźěći a młodostni maja za to hač do 17. apryla chwile.

Muzej z nowym direktorom

Politiska ćahańca dokoławokoło „wobsadźenja“ lěsa we Łužničanskej holi dale dźe: Po młodźinje Zelenych je tež frakcija Lěwicy w krajnym sejmje aktiwistam poboku – ze žadanjom, nachwilnje z wudobywanjom šćerka w tutej kónčinje přestać. Předewzaće KBO šćerkownja Ottendorf-Okrilla so wo „konstruktiwnu, fairnu a měrnu wuměnu“ ze wšěmi kritikarjemi prócuje. Namołwu krajnoradneho zarjada Budyšin, hač do 23. januara lěs wopušćić, su aktiwisća ignorowali. Foto: dpa/Matthias Rietschel

Spočatk februara wuńdźe pod titulom „Die Krone des Schlangenkönigs“ prěni zwjazk noweho rjadu ilustrowanych dźěćacych knihow „Merles mystische Abenteuer“. Mjenowane dyrdomdeje wotměwaja so we Łužicy, swět serbskich bajow a powěsćow ze znatymi mytiskimi figurami je z jednanje rozsudnje pohonjowacym faktorom. Bosćan Nawka je so z awtorku Stefanie Domašcynej rozmołwjał.

Knjeni Domašcyna, přeradźće nam prošu cyle skrótka, snano z třomi abo štyrjomi sadami, wo čo w knize dźe.

S. Domašcyna: Wuchadźišćo je přećah młodeje, 13lětneje holcy z wulkoměsta do Wotrowa. Na tamnišim hrodźišću zetka dźiwneho muža, kotryž chce ju z bywšeho słowjanskeho wobtwjerdźenja wuhnać. Jej nimo toho napadnje, zo so tam z hadami jenož tak mjerwi. Tejle dožiwjeni stej jej z přičinu wuslědźić, što so za nimaj chowa.

Što je Was pohnuło, so runje za Wotrow – na knižnej wobalce dźě je wo „hroznym hnězdźe“ rěč – jako městnosć jednanja rozsudźić?

Łužiski kruh pola Lěwicy w parlamenće: Podpěru za brunicowy rewěr

Berlin/Grodk/Slepo (SN/at). „Hłowna potrjechenosć“ komunow je kriterij při změnje strukturow po kóncu wudobywanja a zmilinjenja brunicy. Kritikarjo w Sakskej porokuja, zo njebu tónle aspekt při přizwolenju projektow na dotalnych štyrjoch posedźenjach regionalneho přewodźaceho wuběrka dosć priorizowany. Karta na internetnej stronje Sakskeje agentury za wuwiće strukturow za Slepjanski region žadyn projekt njepokaza.

Z namjetom „Wěstota a jasnosć při změnje strukturow we Łužicy“ je frakcija Lěwicy w zwjazkowym sejmje loni w decembrje naležnosć tematizowała. Narok bě wuprajenje w koaliciskim zrěčenju dočasny móžny wustup z brunicy hač do lěta 2030 nastupajo. Lěwica sej tam žada, zo „móža kraje hłownu potrjechenosć za wěste kónčiny w dotal hižo jako spěchowanja hódnych regionach postajić“. Wuska wuměna łužiskeju zapósłancow tež z Łužiskim kruhom jako rozmołwny partner trěbnu ekspertizu zaruči.

Budyšin (CS/SN). Z jednym napřećiwnym a jednym wzdatym hłosom je Budyska měšćanska rada wčera hospodarski plan 2023 schwaliła. Najebać deficit 5,7 milionow eurow je zarjadnistwo financny plan předpołožiło, kotremuž móžachu radźićeljo přihłosować. Wurunać móžachu plan jenož z tym, zo přidadźa pjenjezy z měšćanskeje rezerwy.

Najwjetša inwesticija je z 9,6 milionami eurow nowa sportownja za Allendowu šulu. Dale chce město wohnjowobornu gratownju w Słonej Boršći wutwarić, parkowanišćo při spjatym jězoru wutwarić a nowu bydlensku štwórć při Wulkowjelkowskej dróze přihotować. Dobrowólne wudawki kaž spěchowanje kultury šmórnyli njejsu, praji wyši měšćanosta Karsten Vogt (CDU). Jako přičiny hospodarskeho deficita wón mjenowaše, zo přiběrachu wudawki za energiju a personal a zo mějachu měšćanske towaršnosće mjenje dochodow.

Budyšin (SN/bš). We wobłuku projekta „Kraj.twori.demokratiju“ stej Zwjazkowa centrala za politiske kubłanje (bpb) a Němski zwjazk bibliotekow z. t. (dbv) po cyłej Němskej dźesać bibliotekow za pilotowy projekt wuzwoliłoj, kotrež chcedźa jako partnerojo demokratiju, dialog a mnohotnosć w swojich regionach skrućić. Mjez cyłkownje 80 požadarjemi bu tež Budyska měšćanska biblioteka wuzwolena. „Dotal hišće politisko-kubłanske zarjadowanja poskićili njejsmy, tohodla smy so wo móžnosć prócowali.“, wuwjedźe nawodnica knihownje Anna-Theres Pyka. Wuzwolena je biblioteka mjez druhim, dokelž zmóžnja jednory přistup ke kubłanju. Wotmysł zarjadowanjow je, demokratiju zesylnjeć a politiski zajim zbudźić. Wot měrca do septembra ma knihownja pjeć zarjadowanja we wšelakorych formatach planowanych. „Chcemy dźěći, młodostnych a dorosćenych docpěć.“ Kotre konkretne formaty za to wužiwaja, rozsudźa w přichodnych dnjach, ale móhli to přednoški, diskusijne forumy abo dźěłarnički być.

Erfurt (dpa/SN). W tarifowym konflikće mjez dźěłarnistwom ver.di a Němskej póštu su přistajeni dźensa tež w Sakskej a Saksko-Anhaltskej warnowanske stawki zahajili. Potrjechene su wotnožki w Magdeburgu, Erfurće, Lipsku, Halle, Drježdźanach, Šwikawje a Kamjenicy. Dźěłarnistwo žada sej wysokeje inflacije dla za sobudźěłaćerjow póšty zwyšenje mzdy wo 15 procentow. Nowe tarifowe zrěčenje ma jedne lěto płaćić.

Dźěry spěšnje zapłatać

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo chce w zwisku z dodawanjom bróni na Ukrainu nastawace dźěry pola Zwjazkoweje wobory spěšnje zapłatać. Zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) chce k tomu z brónjenskej industriju ­rěčeć. SPD a unija sej žadatej, brónjensku produkciju w Europje lěpje koordinować. Dźensa je minister prěni raz wojerske jednotki wopytał. Tak dojědźe sej na ­wojerske zwučowanišćo Altengrabow w Saksko-Anhaltskej.

Młodostnaj zemrěłoj

Pola Gelenauwa w Rudnych horinach dźěła sobudźěłaćerka statneho zawoda Sachsenforst Ines Buchhold z konjom, kotryž drjewo z lěsa ćaha. Předewšěm na ležownosćach, kotrež su ćežko přistupne, statny zawod zwěrjata zasadźuje. Dźěło z konjemi na ­přestrjenjach město ćežkich mašinow je za lěs jara spomóžne, wšako je tak mjenje škodow w přirodźe. Foto: dpa/Hendrik Schmidt

Hołb bě wčera sčasami wobchad na Mannheimskim hłownym dwórnišću haćił. Ptačk bě do milinowoda lećał a krótkospjeće zawinił, zdźěli rěčnik zwjazkoweje policije. Wysokeje wuskutkowaneje horcoty dla je wód na zemju padnył. Na zbožo njeje so nichtó z přitomnych wosobow zranił. Hołb pak bě při njezbožu zahinył. Za čas reparatury bě sčasami kompletne dwórnišćo zašlahane. Po něhdźe hodźinje móžachu ćahi zaso po kolijach jězdźić.

Ludźo móža lěpje hač wočakowane gesty komunikacije šimpansow interpretować. Wo tym rozprawještej šotiskej slědźerce w fachowym wudaću nowiny „PLOS biology“. Tak móžachu pospytne wosoby wjace hač połojcu pokazanych wopicowych gestow korektnje zrozumić. To je dopokaz za to, zo maja wopicy a čłowjekojo podobny gestowy wokabular.

Kamjenica (dpa/SN). Zastaranje z wodu we Łužicy ma bóle stabilne być. Za to je sakska krajna direkcija (LDS) rozšěrjenje Ćišćanskeje wodarnje we Wojerecach wobzamknyła, direkcija ze sydłom w Kamjenicy wčera zdźěli. Zdobom nima so hižo pitna woda w Čornopumpskej wodarni produkować.

Zaměr wutwara Ćišćanskeje wodarnje je, dobre wuměnjenja za zasydlenje předewzaćow a wobydlerjow wutworić, kotrež w zwisku ze změnu strukturow do kónčiny přichadźeja, wuswětli prezidentka LDS Regina Kraushaar. Njedostatk pobrachowaceje wody je za to njepřewinjomny zadźěwk. Po něhdźe 60 lětach budźe tuž Čornopumpska wodarnja přestać dźěłać. Nimo Ćišćanskeje wodarnje maja tež druhe twornje w regionje dźěle zastaranja přewzać. Přičina přerjadowanja je zdobom tež pobrachowaca woda w kónčinje, štož ma so změnić. Woda je nuznje trěbna resursa we Łužicy a ma w dosahacej měrje k dispoziciji stać.