Z wudaća: štwórtk, 30 měrca 2023

štwórtk, 30 měrca 2023 14:00

Krótkopowěsće (30.03.23)

Nowa społnomócnjena

Zhorjelc. Kati Struckowa je nowa hłownohamtska społnomócnjena za serbske naležnosće Zhorjelskeho wokrjesa. Wo­krjesny sejmik je jej zastojnstwo na swojim posedźenju wčera dowěrił. Wuzwolena dźěła dotal jako projektowa managerka Domowiny za Slepjanski region. Kaž radźićelam wčera připowědźi, chce wona serbsku rěč we wokrjesu skrućić.

Mjezynarodnej přinoškaj SI

Praha/Lwiw. Wědomostnikaj Serbskeho instituta wobdźělitaj so na slědźenskimaj konferencomaj w Ukrainje resp. Čěskej. Dźensa je dr. Fabian Kaulfürst na zarjadowanju Instituta za slawistiku Lwiskeje uniwersity digitalny němsko-delnjoserbski słownik předstajił. Dr. Friedrich Pollack přednošuje jutře w Praskim Masarykowym instituće wo „institucionalizowanju serbskeho stawiznopisa w Němskej demokratiskej republice“.

Dwělomny křiž skóncowali

wozjewjene w: Krótkopowěsće
Hdyž wohrěwaca móc nalětnich słónčnych pruhow přiběra, podaja so krokawy na swój puć do włóžnych biotopow, zo bychu sej partnera abo partnerku namakali a so w dorost postarali. Tute „pućowanje krokawow“ pak za nje njeje njestrašne, wšako dyrbja při tym hustodosć tež sylnje wobjězdźene dróhi přeprěčić. Našu krokawu je fotograf před něšto dnjemi w Lutyječanskim haće pola Hodźija nadešoł. Foto: Steffen Unger

wozjewjene w: Łužica

Wuknjenju saterfriziskeje rěče po metodźe „Seeltersk lopt“ bu oficialny status spožčeny. Štyri wučbnicy, z kotrymiž w saterfriziskich zakładnych šulach tule mjeńšinowu rěč wuwučuja, buchu do zapiska šulskich knihow Delnjosakskeho krajneho instituta za wuwiće šulskeje kwality (NLQ) zapisane. Wo tym je dźensa mjeńšinowy sekretariat štyrjoch awtochtonych mjeńšin w Němskej při zwjazkowym ministerstwje nutřkowneho rozprawjał.

Berlin/Scharrel (SN/at). „Seeltersk lopt“ su štyri wučbnicy z CDjemi a nawodom za wuwučowacych, kotrež buchu loni w juniju w kubłanišću Litje Skoule w Scharrelu předstajene. Z nimi „dźěći bjez předznajomosćow w běhu štyrjoch lět niwow wobknježenja rěče docpěja, kotryž leži krótko před schodźeńkom A 2 zhromadneho europskeho referencneho ramika za rěče“, zhoniš na internetnej stronje . To je na kóncu 4. lětnika móžno.

wozjewjene w: Kubłanje
štwórtk, 30 měrca 2023 14:00

Wjace debaty, mjenje papjery

Wjele ludźi sej drje nowy format za hłownu zhromadźiznu přeje

Budyšin (SN/mb). Budźe lětuša hłowna zhromadźizna Domowiny sobotu, 22. jutrownika, w Choćebuskej „Starej chemijowej fabrice“ poslednja „hłowna“ třěšneho zwjazka po zwučenym wašnju? Na wčerawšim zetkanju předsydy Domowiny, Dawida Statnika, z načolnymi zastupjerjemi župow a nadregionalnych towarstwow jewješe so dosć nastorkow za změnu podłožkow a zarjadowanja samoho. Prěni raz so na zetkanju nowa županka župy „Jan Arnošt Smoler“ Budyšin Leńka Thomasowa a nowy nawoda Towarstwa Cyrila a Metoda, Cyril Hančik, wobdźělištaj. Statnik a sobudźěłaćerce zarjada, hłowna jednaćelka Judit Šołćina a referentka za naležnosće třěšneho zwjazka Madlenka Di Sarnowa, wjeselachu so, hižo wućišćanu delegatnu mapu přitomnym přepodać móc. Mapa je tež na internetnej stronje Domowiny online přistupna. Tule pak su škita datow dla přehlad wo spěchowanju w ramiku župneje a skupinskeje pawšale sčornili. Wob­jim mapy je 138 stron, jej budźe so hišće 35-stronska rozprawa wo spjelnjenju dźěłowych směrnicow přidać.

wozjewjene w: Towarstwa
štwórtk, 30 měrca 2023 14:00

Carsharing w Budyšinje zmóžnić

Najbóle diskutowana tema na wčerawšim posedźenju Budyskeje měšćanskeje rady běše zhromadny namjet SPD, Zelenych a Lěwicy, nowe městna za carsharing w Budyšinje zarjadować.

Budyšin (CS/SN). Budyska měšćanska rada je wčera na swojim posedźenju wyšeho měšćanostu Karstena Vogta społnomócniła, so wo zarjadowanje třoch car­sharingowych městnow w Budyšinje postarać­. Wotpowědnu próstwu za to běchu frakcije SPD, Zelenych a Lěwicy loni w decembrje předpołožili. Astrid Riechmann (SPD) argumentowaše za namjet a praji: „Je to wažny poskitk za swójby, kotrež sej swójske awto dowolić njemóža.“ Nimo toho je tež wažny za kóždeho, kotryž je mjenje hač 10 000 kilometrow wob lěto po puću. „Carsharing přisporja atraktiwiće města,“ wona wu­zběhny a doda: „Wězo dyrbimy na to dźiwać, zo wuzwolena firma awta za přihódne płaćizny poskićuje.“ Zastupjer porjadoweho zarjada Matthias Almert praji: „Prawniske wuměnjenja za to mamy. Wobsteji-li zajim našich wobydlerjow, sym za to. Hladajo na kóšty su nam priwatne parkowanske městna z orientaciju a mamy tuž 200 eurow na lěto za přiměrjene.“

wozjewjene w: Łužica

Budyšin (SN/bn). Wot lěta 2005 wuhotujetej Serbski ludowy ansambl a Smochčanske kubłanišćo swj. Bena kóždolětnje „Hudźbny swjedźeń Smochćicy“. Na wječorach, kiž su tematisce na wěsty wu­zwoleny kraj wusměrjene, předstaja orchester, chór a balet SLA twórby re­prezentatiwnych komponistow woneho kraja. Zdobom zhonja wopytowarjo zajimawostki dokoławokoło tworjenja tychle wuměłcow.

Wjerški swjedźenja pak su „jeničce za tónle swjedźeń stworjene choreografije kaž tež spěwni solisća. Kulinarisce zapleńča so hosćo wot šefoweho kucharja kubłanišća, kotryž na woběmaj wječorkomaj za wony kraj typiske menije poskićuje. So stajnje prěni kónc ty­dźenja w juliju wotměwacy hudźbny swjedźeń zabjerje z tym krute městno we łužiskim kulturnym lěću a je pola mnohich hosći tež dla swojeho wulkotneho flaira na něhdyšej hrabinskej ležownosći Smochćicy jara woblubowany“, w nowinarskej zdźělence SLA rěka.

wozjewjene w: Kultura
štwórtk, 30 měrca 2023 14:00

Unija wumjetuje Scholzej

Berlin (dpa/SN). Fachowc unije za nutřkowne naležnosće Alexander Throm (CDU) je kanclerej Olafej Scholzej (SPD) hladajo na problemy komunow při zaměstnjenju migrantow wumjetował, zo ničo nječini. „Wot kanclera njejsmy přeco hišće žane słowo nastupajo migracisku krizu słyšeli, pola CDU/CSU je tole dawno šefowa naležnosć“ rjekny nutřkopolitiski rěčnik frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje powěsćerni dpa. Na komunalnym wjeršku frakcije chcychu dźensa popołdnju tutón tema wobjednawać.

Bamž Franciskus w chorowni

Rom (dpa/SN). Po zapokazanju do chorownje w Romje měješe bamž Franciskus tam po informacijach powěsćernje Ansa „měrnu nóc“. Agentura cituje žórła polikliniki Gemelli, po kotrychž je mediciniski personal optimistiski, zo budźe bamž hižo za něšto dnjow k bołmončce zaso we Vatikanje. 86lětneho běchu wčera z infekciju dychadła do chorownje dowjezli. Tam dyrbi drje „něšto dnjow“ wostać, rěčnik zdźěli. Dalše lěkarske nadrobnosće najprjedy raz njewozjewichu.

Lěkarjo chorownjow stawkowali

wozjewjene w: Kraj a swět
Britiski monarch kral Charles III. (nalěwo) je wčera zhromadnje ze swojej mandźelskej kralownu Camillu Berlin wopytał. Před Braniborskimi wrotami čakachu syły přiwisnikow, zo bychu hosća widźeli. Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier ­Charlesa přewodźeše. Dźensa chcyše britiski hósć biologiski ratarski zawod w Braniborskej wopytać. Foto: pa/Reuters/Wolfgang Rattay

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 30 měrca 2023 14:00

To a tamne (30.03.23)

Jedyn milion puntow – abo tola jenož dźesać – dobyła je žona při loteriji we Wulkej Britaniskej a skorži tohodla před sudnistwom. Žona bě sej pjećpuntowski lisćik za loteriju při awtomaće kupiła. Nastroj pokaza žonje dobyće miliona puntow a wokomiki pozdźišo jenož hišće dźesać. Mějićel nastroja rěči wo techniskim zmylku, žona pak žada sej sumu, kiž bě jej awtomat spočatnje pokazał.

Přećiwo zwobraznjenju nahich čłowjekow we wuměłskich twórbach wjetšina ludźi w Němskej ničo nima. 78 procentow nima za problematiske, dźěćom twórby wuznamnych wuměłcow kaž Michelangela, Rubensa abo Rembrandta pokazać. Tole je woprašowanje wunjesło. Pozadk je dóńt wučerki w Floridźe, kotruž běchu pušćili, po tym zo bě we wučbje dźěćom foto sławneje postawy Michelangela „David“ pokazała. Na to běchu so starši hóršili.

wozjewjene w: To a tamne
štwórtk, 30 měrca 2023 14:00

Garantuja wukubłanje

Berlin (dpa/SN). Z wukubłanskej garantiju chce zwjazkowe knježerstwo wšitkim młodostnym šansu na wukubłanje zmóžnić. To wuchadźa z naćiska noweho zakonja wo spěchowanju wu- a dalekubłanja, kotryž je zwjazkowy minister za dźěło Hubertus Heil (SPD) nadźěłał. Zakonjej je wčera w Berlinje zwjazkowy kabinet přihłosował. Předewšěm maja so wukubłanske městna w předewzaćach spěchować. Młodym ludźom chcedźa wosebitu premiju za mobilitu płaćić. ­Tole je předewšěm za młodostnych wolóženje, kotřiž maja dlěši puć k wu­kubłanskemu městnu zmištrować. Młodostnym, kotřiž njejsu so hišće za powołanje rozsudźili, dyrbjeli praktikumy pomhać, kotrež maja so wotpowědnje spěchować.

wozjewjene w: Hospodarstwo

Serbska debata

nowostki LND