Z wudaća: pjatk, 15 septembera 2023

Sprjewiny móst njepodpěruje

Budyšin. Budyski wyši měšćanosta Karsten Vogt (CDU) nochce hladajo na jasny wotum ludnosće přećiwo natwarej noweho Sprjewineho mosta projekt w nětčišej formje podpěrować. „Dwě třećinje přećiwnych hłosow wot dohromady 7 000 wobdźělnikow na wšitkich naprašowanjach njemóžu prosće ignorować“, wón praji. Poziciju je měšćanskej radźe zdźělił, kiž w oktobrje wo projekće wothłosuje.

Nowej ediciji z LND

Budyšin. Knižna Protyka 2024 a Wšědne hesła Ochranowskeje bratrowskeje wosady, kotrež su w serbskej rěči zhromadny wudźěłk ze Serbskim ewangelskim towarstwom, stej jako nowej ediciji w Ludowym nakładnistwje Domowina (LND) wušłoj. W srjedźišću protyki steja křižerjo, knižna premjera budźe 19. oktobra w Starym dwórnišću w Radworju.

Jendźelšćinu jako prěnju cuzu rěč

Jednaćel Ludoweho nakładnistwa Domowina Syman Pětr Cyž (naprawo) je wčera wudawaćelce Marce Maćijowej (srjedźa), lektorce Weronice Žurowej (nalěwo) kaž tež awtorkomaj Měrce Mětowej a Andreji Chěžcynej (wotlěwa) nowu zběrku „Prěni raz“ w Smolerjec kniharni přepodał. Kniha wopřijima dźesać powědkow runje telko načasnych pjerow. Foto: SN/Bianka Šeferowa

Marcel Brauman

Nam Serbam wosobinsce přichilena Słowjanka praješe jónu na kromje priwatneho wječorka: „Rěčće radšo porjadnje němsce, wšako je to, štož powědaće, němčina ze serbskimi słowami.“ Njedawno sej Serb składnostnje rěčneho dalekubłanja „dekolonizaciju našeje maćeršćiny“ přeješe. Wobě wuprajeni so ze wšelakeje perspektiwy přeco znowa aktualneho wužadanja serbskeho ludu dótkatej, być dźěl němskeho kraja a zdobom słowjanskeho swěta. Na jednym boku steji oportunizm, kotry kopjace so germani­zmy jako „přirodne wuwiće rěče“ proklamuje. Na druhim boku purizm, kotry widźi Serbstwo jako twjerdźiznu słowjanskosće a kóždu požčonku z němčiny jako wulkopřeradu. Woboje njefunguje.

Rěčna kultura wězo njeje jenož w Serbach tema. Ženje njezabudu na diskusiju w němskich regionalnych nowinach, hač je přeprošenje korčmy na „Seniorenschlachtplatte“ potencielnym hosćom skerje wabjenje abo wohroženje ... A hač do dźensnišeho so prašam, što spodźiwne modowe słowčko „zeitnah“ poprawom woznamjenja.

Zhromadne zetkanje serbskeju radow ze Sakskeje a Braniborskeje

Drježdźany (SN/MG). W frakciskej sydarni CDU schadźowachu so štwórtk radźićelki a radźićeljo serbskeju radow zwjazkoweju krajow Sakskeje a Braniborskeje. Je to zetkanje, kotrež wotměwaja kóžde lěto, zo bychu sej wo tym rozprawjeli, kajke běchu dźěłowe nadawki w poslednim času, ale tež zhromadne naležnosće steja stajnje na agendźe.

Wčerawše zetkanje wotewri prezident Sakskeho krajneho sejma Matthias Rößler­. W zawodnych słowach wuzběhowaše wón wažnosć serbskeju radow. We wšědnym politiskim dźěle, wosebje potom, hdyž zaběra so ze Serbami, njeńdźe mjenujcy jenož wo symbole, ale wo čiłu zhromadnosć, wo žiwu demokratiju, kotraž stajnje tež na mjeńšiny kedźbować dyrbjała.

Wutwar infrastruktury za wobchad, nowe dźěłowe městna, zwadny tepjenski zakoń a wjac wěstoty za kolesowarjow – tute temy su zapósłancej Markej Šimanej (CDU) tuchwilu wosebje wažne.

Wojerecy (AK/SN). We Wojerowskej młodźinskej klubowni OSSI je minister sakskeho statneho ministerstwa za regionalne wuwiće Thomas Schmidt (CDU) tamnišemu měšćanosće Torstenej Rubanej-Zehej (SPD) dwě zdźělence wo spěchowanju přepodał. Ze srědkow inwesticiskeho zakonja za wuhlowe kónčiny dóstanje projekt „Přetwar a rozšěrjenje něhdyšeje młodźinskeje klubownje na Nowoměšćanski forum“ 8,2 milionaj eurow spěchowanja. Město Wojerecy wobdźěli so na financowanju projekta ze 700 000 eurami. Po planach ma so nětčiša młodźinska klubownja na moderne wjacezaměrowe zetkawanske a kubłanske srjedźišćo za dźěći, młodostnych a swójby pře- a wutwarić. „Změjemy tu tež rumnosće z nóclěhami. Tak móžemy samo wjace­dnjowske dźěłarnički, mjezynarodne wuměny abo treningowe campy přewjesć“, praji nawjednica klubownje Franziska Grabowski połna wjesela. Nimo ponowjenja wonkownych płoninow ležownosće wopřija projekt tež nowotwar planetariuma. Dźakowano přetwarej po měritkach bjezbariernosće změja tež wopytowarjo z handikapom lochki přistup do domu.

Zwickau (dpa/SN). Awtotwarc Volkswagen wottwarja sta městnow w swojej tworni elektroawtow w Šwikawje. 269 ­časowje wobmjezowanych dźěłowych zrěčenjow, kotrež so bórze skónča, nochcedźa hižo podlěšić. Tole je předewzaće po wčerawšej zawodnej zhromadźiznje zdźěliło. Hłowna přičina je „aktualne połoženje na wikach“. Hladajo na inflaciju a woteběrace premije za nakup kupuja ludźo dale a mjenje elektroawtow. W Šwikawje twarja jenož hišće elektroawta.

Rěča wo ponowjenju kolijow

Frankfurt n. M. (dpa/SN). Nuznje trěbne ponowjenje kolijoweje syće němskeje steji w srjedźišću dźensnišeho „kolijoweho wjerška“. Wobchadny minister Volker Wissing (FDP) je zastupnikow železnicy a twarskeje industrije na Frankfurtske wiki přeprosył, zo móhł z nimi najefektiwniše postupowanje wotrěčeć. Železnica chce přichodne lěta wažne wotrězki dospołnje ponowić a je za to měsacy dołho za­wrěć. Tole by wulke wobjězdki a wobšěrne změny jězbnych planow zawinowało.

Syn Bidena wobskorženy

Dobrowólni aktiwisća wobswětoškitneje organizacije „Earth Island Institute“ zběraja symbolisce plastowe wotpadki na předwječoru mjezynarodneho zetkanja skupin, kotrež so za čiste pobrjohi zasadźuja, w philippinskej stolicy Manila. Skupiny sej ­žadaja, masowe wužiwanje plasty a druhich kumštnych maćiznow po wšěm swěće skónčić, štož je mjeztym globalnu wob­swětowu katastrofu zawinowało a mori wšědnje zwěrjata w morju. pa/EPA/Francis R. Malasig

Betonowy pomnik na konju jěchaceje bywšeje zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel w Hornjej Pfalcy je so sypnył. Po ani dwěmaj lětomaj je so minjenu nóc 2,70 wysoka skulptura zwjezła, wuměłc Wilhelm Koch zdźěla. Wón bě skulpturu te­hdy z pomocu ćišćaka 3 D za muzej w Etsdorfje stworił a hižo bórze zwěsćił, zo so material pod hołym njebjom njehodźi. Pomnik bě stajnje zaso diskusije wo prašenju zbudźił, hač je wón „počesćenje abo skerje wusměšowanje“.

Cyłu nóc z ruku w lifće domjaceho schodu tčał je muž w bayerskim Glattbachu. Dokelž tčeše tež nuzowy knefl w zatłusnjenej ruce, njemóžeše rentnar wo pomoc wołać. Muž bě so nawječor z lifta ­sunył a z ruku mjez liftom a metalowej šćěnu wisajo wostał. Hakle přichodne ranje susod muža wuhlada. Snadnje zranjeneho starca dowjezechu do chorownje

Berlin (dpa/SN). Po z pomocu AfD wobzamknjenym zniženju dawkow w Durinskej steji CDU w srjedźišću kritiki. SPD, Zeleni a Lěwica reagowachu rozhorjeni. Opozicionelna CDU bě wčera w krajnym sejmje zniženje dawka za nakup ležownosćow přesadźiła, dokelž běchu AfD, FDP a zapósłancy bjez frakcije přihło­sowali. Ministerski prezident Bodo Ramelow (Lěwica) nima ze swojej koaliciju Lěwicy, SPD a Zelenych w krajnym sejmje žanu wjetšinu a je zasadnje na sobudźěło opozicije pokazany. Dawk žadaja sej při nakupje ležownosće. Tón je w Durinskej sobu najwjetši a je nětko wot 6,5 na pjeć procentow zniženy.

Nutřkowna ministerka SPD Nancy Faeser CDU wumjetuje, zo „wohnjowu murju“ přećiwo AfD sama wotstronja. Generalny sekretar SPD Kevin Kühnert rěči wo „pakće z djabołom“. Stronska a frakciska předsydka AfD Alice Weidel porno tomu so wjeseli: „Wohnjowa murja je powalena. A to je hakle započatk.“