Trstenjaka hišće raz dožiwili

wutora, 01. junija 2021 spisane wot:
Z třomi wodźenjemi w serbskej rěči je Budyski Serbski muzej njedźelu wosebitu wusta­jeńcu „Barby daliny – Moler Ante Trstenjak a Łužiscy Serbja“ zakónčił. Mnozy su składnosć wužiwali sej přehladku tu wobhladać, prjedy hač ju wot julija w Praze pokazaja. „Sym jara zbožowna, zo je­ so nam přiwšěm poradźiło, wobrazy Trstenjaka zajimcam hišće raz spřistup­nić. Tež z wothłosom w Serbach sym jara spokojom“, rjekny direktorka Christi­na Boguszowa (nalěwo). Foto: SN/Hanka Šěnec

Myta wikow přepodali

póndźela, 31. meje 2021 spisane wot:

Lipsk (SN). Iris Hanika, Heike Behrend a Timea Tankó su minjeny pjatk Myto Lipšćan­skich knižnych wikow 2021 we wobłuku zarjadowanja „Lipsk čita ekstra“ dóstali. Sydomčłonska jury z předsydu Jensom Biskyjom wuznamjeni Iris Ha­niku w kategoriji beletristiki za twórbu „Echos Kammern“ a Heiku Behrend w kategoriji wěcna kniha/esejistika za knihu „Menschwerdung eines Affen. Eine Autobiografie der ethnografischen Forschung“. W kategoriji přełožk hódnoćichu Timeju Tankó za přełožk madźarskeho romana „Apropos Casanova – Das Brevier des Heiligen Orpheus“. Dohromady 389 twórbow bu za lětuše Myto Lipšćanskich knižnych wikow zapodatych.

Wčera zakónči so wosebite wudaće Europskeho najwjetšeho čitanskeho swjedźenja „Lipsk čita“. Wjace hač 400 zarjadowanjow na něhdźe 80 městnach w měsće wotmě so we wobłuku štyrjoch dnjow, kotrež móžachu zajimcy zwjetša online sćěhować. Něhdźe 100 zarjadowanjow je publikum direktnje na městnje čitanja awtorkow a awtorow dožiwił. Přichodne Lipšćanske knižne wiki maja so klětu wot 17. do 20. měrca wotměć.

Něhdźe 25 hosći dožiwi wčera w Liberecskej regionalnej galeriji zakónčenje wu­stajeńcy Maje Nageloweje „Na kromje“, kotrež staj hudźbnikaj Serbskeho ludoweho ansambla wobrubiłoj. Tak su zdobom wot přećelow Serbow, towarstwa Societas Amicuum Liberec organizowane Serbske lěto w Liberecu zakónčili. Hižo minjeny štwórtk wotmě so finisaža wustajeńcy wo Serbach w tamnišej wědomostnej knihow­ni. Wobě wustajeńcy běštej w kooperaciji z Budyskim Serbskim muzeju nasta­łoj. W lěće 2019 zahajene Serbske lěto pod hesłom „Serbja su zaso w Liberecu“ bě pandemije dla hač do 2021 podlěšene. Foto: Jana Vančatová

Pod wuměnjenjemi korony wotměje so na dworje Budyskeho hrodu lětuše lětnje dźiwadło. Tuchwilu twarja tam nimo jewišća tež přihladowarske trawersy. Na nich změje 500 ludźi z trěbnym wotstawkom městno. Wot 24. junija hač do 8. awgusta pokazaja inscenaciju „Sherlock Holmes“. Foto: SN/Hanka Šěnec

Budyšin (CRM/SN). Lětuše pišćelowe lěćo je z 15 koncertami kóždu srjedu wječor napoł wosmich w ewangelskim dźělu cyrkwje swj. Pětra hač do kónca awgusta planowane. Wobdźěleni su nimo wu­znamnych pišćelerjow z cyłeje Němskeje tež hudźbnicy z Italskeje, Jendźelskeje, Danskeje a Japanskeje.

Minjenu srjedu zahaji so pišćelowy swjatk z kantorom ewangelskeje wosady Michaelom Vetterom a katolskeje wosady Friedemannom Böhme, kotrajž hraještaj na wobojich hłownych pišćelach.

Hižo při durjach witaše iniciator Michael­ Vetter swój stajny publikum. Tachant­ski farar Wito Sćapan je připo­słucharstwo, kotrež wobsadźi wězo z poru­čenym wěstotnym wotstawkom městna wotprědka hač dozady, němsce kaž tež serbsce postrowił. Wón skedźbni na to, zo ma Budyšin z mjenowanymaj inter­pretomaj wirtuozneju organistow. Nimo toho staj runje wonaj z dalewjedźenjom koncertowanja na wotpowědnje disponowanymaj instrumentomaj žadnostku simultaneho Božeho domu jara wuspěšnje přez wjele lět dale hajiłoj.

Budyšin (SN/CoR). Hornjoserbska rěčna komisija (HRK) je hornjoserbske Braillowe pismo na swojej internetnej stronje k downloadej wozjewiła. Pismo bazuje na prěnjotnym naćisku studenta linguistiki Harrisa Mowbrayja z Kaliforniskeje (SN rozprawjachu) a je po wuměnje myslow ze sobudźěłaćerjemi Serbskeho instituta a po diskusiji ze serbskorěčnymi wužiwarjemi Brailloweho pisma, wosebje z Robertom Lombinom, złaha modifikowane. W běhu tohole procesa su tež nětko wuformulowane prawidła nastali.

„Hornjoserbska rěčna komisija wita wuwiće serbskeho Brailloweho pisma a doporuča, jeho wužiwanje w praksy wupruwować“, rěka we wozjewjenju. Zdobom HRK na to skedźbnja, zo njewidźi so „za postajenje a wobzamknjenje woprawnjena. To čini so za druhe rěče wot wotpowědnych zwjazkow slepych/njewidźacych resp. specielnych komisijow za Braillowe pismo.“

Hač jeho namjet tež za delnjoserbske Braillowe pismo akceptuja, njeje hišće jasne, kaž Harris Mowbray zdźěli. Mjeztym je wón hornjo-a delnjoserbski alfabet za gestikulacisku rěč namjetował.

Digitalizacija njepomha

pjatk, 28. meje 2021 spisane wot:
Wiziju Měrka Šenka za serbski digitalny swět w lěće 2025 móžu rozumić. Tak samozrozumliwe, kaž to dźensa je, na ličaku a šmóratku serbsce pisać, tak normalnje ma so naša rěč we wšitkich medijowych a žiwjenskich wobłukach jewić. Tež předstawu, zo samo njeserbske zarjady a zarjadnišća rěč mjeńšiny nałožuja, mam za wažnu. Jeli to digitalna technika zmóžni, žada sej to samo rěčna politika. A čim wjace ludźi so na serbšćinu zwuči, ćim bóle ju jako runohódnu akceptuja. Cyła digitalizacija pak serbskorěčnej normaliće njepomha, hdyž zamołwići Serbja zjawnje serbsce njerěča – kaž wčera na wirtuelnej medijowej prezentaciji digitalizaciskeho koncepta. Wěmy, zo je dwurěčne zarjadowanje technisce móžne. Hdyž pak němscy žurnalisća na nowinarskich konferencach wot Załožby za serbski lud a Serbskeho instituta našu rěč njesłyša, kak móža ju za normalnu měć? Serbja sami ju wočiwidnje za samozrozumliwu nimaja. Cordula Ratajczakowa

W Drježdźanskim wobchadnym muzeju su dźensa nowu wustajeńcu „K hwězdam – Dyrdomdej swětnišćowe łódźnistwo“ wotewrěli. Hižo wčera móžeše sej naš fotograf wjac hač 70 zdźěla originalnych eksponatow kaž tež napodobnjenja jězdźidłow w swětnišću wobhladać. Mjez nimi napadny jemu podobizna łódźe Sojuz. Přehladka je hač do 7. nowembra we wotewrjenskich časach muzeja přistupna. Dalše informacije pod Foto: Jürgen Männel/ddbd

Aktualne čisło Rozhlada steji w znamjenju róčnicow. Tak wěnuje so Christina Boguszowa žiwjenju a skutkowanju Boženy Nawka-Kunysz, kotraž by w juniju 75. narodniny woswjećiła. Wuměłča horješe so čas žiwjenja za wuměłstwo, studowaše w Pólskej a skutkowaše najwjetši dźěl žiwjenja w Katowicach. Dósta přistup k tamnišej awantgardistiskej scenje a zaběraše so z naraciju přez metafry, kotraž zaběra w pólskim wuměłstwje wusahowace městno. Tak přinjese Nawka-Kunysz tež nowy raz a hinaši rukopis do serbskeho wuměłstwa.

Christian Katschnanowski, sobudźěłaćer wustajeńcy „Pückler industrijnje“ steji w Rogeńskim parku před historiskim lokomobilom spěchowanskeho towarstwa „Mobilny swět“ z Hannovera. Přehladka dokumentuje, kak bě so wjerch Pückler za wudobyća industrializacije horił. Wustajeńca je hač do 31. oktobra přistupna. Muzej je wot swjatkow wotewrjeny. Foto: dpa/Patrick Pleul

nowostki LND