Budyšin (SN/CoR). Widźomne znamjo serbskich stawiznow w měsće Budyšinje so tuchwilu zhubja. Hinak hač najprjedy rěkaše, nima na Hornčerskej stejacy dom bywšeje serbskeje ćišćernje stejo wostać, ale jón wot dźensnišeho runja tamnym twarjenjam na terenje zwottorhaja.

Stawizny Serbskeje ćišćernje Nowa Doba na mjenowanym městnje sahaja do lěta 1964, jako zadomichu hižo 1947 załoženu ćišćernju Domowiny po zjednoćenju z twornju Oberlausitzer Druck­werkstätten na Hornčerskej 35. Hač do towaršnostneho přewróta 1989/1990 ćišćachu tam serbske nowiny, časopisy, knihi a dalše wudźěłki.

Nazymu 1991 je Domowina, tež na ćišć­ sobudźěłaćerjow, swoje swójstwo spušćiła. Tak nasta nowa towaršnosć Lausitzer Druck- und Verlagshaus GmbH, kotraž so swěru k serbskej zańdźenosći wuznawaše, doniž njeje in­sol­wenca Łužiskeje ćišćernje po něšto wjace hač 70 lětach zhromadne dźěło z re­dakciju SN zakónčiła. Wot nazymy 2017 njećišća wječornik Serbske Nowiny hižo na Hornčerskej w Budyšinje, ale na Lejnjanskej na Horach w předewzaću DVH Weiss-Druck GmbH & Co. KG.

Serbsku modu do swěta pušćili

wutora, 03. měrca 2020 spisane wot:

Budyšin (SN/CoR). Z modowej přehladku skónči so předwčerawšim, njedźelu, wustajeńca SORBIAN STREET STYLE w Bu­dyskim Serbskim muzeju. Nimale 140 ludźi dožiwi pod moderaciju Katki Pöpelec kónčnu performance serbskeje mody, w kotrejž su designerowe modele z wu­stajeńcy do žiwjenja wołali. W rozmołwach skedźbnichu přitomni designerojo na to, kak wažne naslědnosć mody, lo­kalne rjemjesło, krótke puće produkcije kaž tež kwalita designa a płatu su.

Dorost Serbskeho folklorneho ansambla Wudwor a rejwarjo skupiny Łuži­čanka kaž tež dalši młodostni prezento­wachu při modernej serbskej popowej hudźbje outfity designerow pod nawodom Ambroš Handrik a Jana Kozelnickeho. Stylistka Katrin Salmen bě młodostnym runje tak poboku kaž muzejownicy. Technisku pomoc skićeše Sakski wukubłanski a wupruwowanski kanal Budyšin, dale je hudźbna redakcija Serbskeho rozhłosa projekt podpěrała.

Swójbne mjena jako swědki stawiznow

wutora, 03. měrca 2020 spisane wot:

Budyšin (CS/SN). Nawal na zarjadowanju Budyskeje akademije wčera wječor bě hoberski. Tak hoberski, zo dyrbjachu dalšu žurlu statneje studijneje akademije wotewrěć, hdźež su wuwjedźenja slědźerja mjenow prof. dr. Jürgena Udolpha z Göttingenskeje akademije wědomosćow na widejowej sćěnje pokazali. Referent je znaty za swoje zabawne přednoški połne wulkeje powšitkowneje wědy. Jeho mjenowědne přinoški na štyrjoch rozhłosowych sćelakach maja wulki wothłós. Tež wočakowanja Budyskich připosłucharjow wón njepřesłapi. Přiwšěm profesor na to skedźbni, zo njemóže spontanje pochad wěstych mjenow zwěsćić, ale jenož powšitkowne prawidła posrědkować. Přewostaji pak připosłucharjam internetne adresy, kotrež móhli při swójskim přeslědźenju mjenow pomhać.

Jury za wubědźowanje wo najrjeńše serbske jutrowne jejko je dźensa wo dobyćerjach rozsudźiła. 37 debjerjow bě ­ 66 kolekcijow zapodało, štož bě wjace hač loni. Dobyćerjow mytuja kónc tydźenja na 29. jutrownych wikach w Budyskim Serbskim domje. Ines Kellerowa, Ilona Bierlingowa a Ingrid Lehnikowa (wotlěwa) su jejka posudźowali. Foto: SN/Hanka Šěnec

Syman Pětr Cyž nowy jednaćel

póndźela, 02. měrca 2020 spisane wot:

Budyšin (SN/JaW). Syman Pětr Cyž budźe nowy jednaćel Ludoweho nakładnistwa Domowiny. Direktor Załožby za serbski lud Jan Budar je jeho dźensa w Budyskej Smolerjec kniharni zjawnosći oficialnje předstajił. Zdobom staj wobaj dźěłowe zrěčenje podpisałoj. Cyž, kiž tuchwilu hišće­ w Berlinje bydli, nastupi swoje zastojn­stwo 1. junija. Wón naslěduje Marku Maćijowu, kotraž so kónc meje na wuměnk poda.

Hižo do oficialneho termina je za­łož­bowy direktor sobudźěłaćerjam LND noweho šefa předstajił. „Nakładnistwo je najwjetše žórło serbskich tekstow na wysokim kwalitnym niwowje. Nakładnistwo je wulka drohoćinka“, rjekny Budar a skedźbni zdobom na to, zo je w LND „puć do digitalneho swěta zahajeny“.

Uniwersalna rěč hudźby

póndźela, 02. měrca 2020 spisane wot:
Su tajke a hinaše móžnosće, Serbow a serbšćinu zjawnje prezentować a tak akceptancu mjeńšiny w němskim wobswěće zwyšić. Uniwersalnu rěč hudźby w starodawnej łužiskej stolicy za to nałožować bě jedna z přičin, čehoždla je Měrćin Weclich swój koncert w Budyšinje wuhotował. Byrnjež w publikumje mjeńšina tónraz wjetšina była, su němscy hosćo zarjadowanje bjez wuwzaća pozitiwnje hódnoćili. A što za „tři třiceći“ dóstanješ, nětko tež wědźa; dyrbi-li być, samo dwurěčnje à la carte. Po wašnju klasiskeje sobotneje (telewizijneje) zabawy njeje koncert jenož młodźinje podij zmóžnił, ale bě zdobom dramaturgisce wušiknje zestajany, nimale kóždy žanr wopřijacy přehlad serbskeje popularneje hudźby a defilej kompetentnych hudźbnikow kaž tež rejwarjow. Njech je to dalšim serbskim kulturnikam pohon, so tež raz na tele jewišćo zwažić – durje Kamjentneho domu su (hižo dawno) wotewrjene. Bosćan Nawka

„Baseń dyrbi klinčeć“

póndźela, 02. měrca 2020 spisane wot:

Budyšin (SN/CoR). Na sedmym zarjadowanju rjadu Zwjazka serbskich wuměłcow tracTare minjenu srjedu w Budyskim hosćencu „Tirolske stwy“ tworješe loni nazymu w LND wušła zběrka basnjow Róže Domašcyneje „W času zeza časa“ srjedźišćo. Jěwa-Marja Čornakec witaše dwanaće přitomnych w mjenje předsydstwa ZSW a přepoda słowo Měranje Cušcynej za „ćežki nadawk“ zawoda do knihi – kotraž je wona z wočiwidnym lóštom zmištrowała. Jeje wobšěrnej analyzy w štyrjoch kapitlach strukturowaneje knihi a zdobom charakterizowanju specifiskeho wašnja literarneho tworjenja basnicy přizamkny so čiła rozmołwa, kotraž je po­date nitki dale pletła – faible spisowaćelki za paradoksy a za to, so „Pře wšě płoty“ (1994) pohibować, kaž tež typisku „swobodu basnicy, kotrejež rěčnu maćiznu njemóžeš přeco w słownikowym korseće namakać“. „Dźiwam so, što jej wšo dowoleš“, wobroći so basnica-kolegina Měrana Cušcyna lektorce Marce Maćijowej, kotraž Róžu Domašcynu hižo wot jeje prěnjeje zběrki „Wróćo ja doprědka du“ (1990) w LND přewodźa.

Wóskowanje jejkow předstajili

póndźela, 02. měrca 2020 spisane wot:
Kaž kóžde lěto přeprošeja sobudźěłaćerjo Bórkowskeje domizniskeje stwy tež lětsa do jutrow zajimcow, zo bychu so wo debjenju jutrownych jejkow wobhonili a wšelake techniki doma sami wuspytać móhli. Minjeny kónc tydźenja rozłožowaše nawodnica Bärbel Schubert wopytowarjam wóskowanje jejkow. Wona činješe to jara nadrobnje a njelutowaše z pokiwami, na přikład za třihanje husacych pjerjow. Tajke informaciske zarjadowanja su wotnětka kóždy kónc tydźenja. Samo ćichu sobotu a jutry njedźelu móža ludźo při debjenju jejkow přihladować. Foto: Michael Helbig

Nowy dyrdomdej

pjatk, 28. februara 2020 spisane wot:

Budyšin (SN). Wroblik Frido je zaso po puću – a to w nowej stawiznje Jěwy-Marje Čornakec, kotraž swój wuspěšny rjad dale wjedźe. „Kak su wroblik Frido a jeho přećeljo jutry zaječki překwapili“ rěka najnowša kniha z Ludoweho nakładnistwa Domowina, kiž so wuběrnje do jutrowneho hněžka hodźi.

Jutrońčku chwataja wšitcy wćipni na zelenu łuku. Hnydom so wulke pytanje za jutrownymi jejemi započnje. Po dołhej chwili so skónčnje nawróća. Ale što dźerži kóždy zaječk w packomaj?

Tež za tute wudaće je Günter Wongel zabawne barbne rysowanki zhotowił.

Budyšin (CS/SN). Wobrazowy zwjazk „Dorf.Leben – Na jsy“ je šesta wot Jürgena Maćija wudata publikacija rjadu Ludoweho nakładnistwa, předstajaceho Łužicu portretowacych fotografow.

Thomas Kläber, narodźeny 1955 a by­dlacy w Gołkojcach, bě sej něhdy žiwjenje na wsy jako temu za swój diplom wuzwolił. Hač do dźensnišeho so dale z njej zaběra. Najmłódše fota wobrazoweho zwjazka su minjene lěta nastali. Kaž wudawaćel Jürgen Maćij na knižnej premjerje wčera w Budyskej Smolerjec kniharni rjekny, je „za zběrku sto z wjace hač tysac fotografijow wupytał. Po mojim měnjenju změja wone tež přichodnje dale wulku hódnotu.“

nowostki LND